Αναλυτικά παραδείγματα για μισθωτούς και ελ. επαγγελματίες
Πως θα υπολογίζονται οι συντάξεις, αναλύει νέα εγκύκλιος του ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με το νόμο, από τις 13 Μαΐου 2016, οι κύριες συντάξεις εξ ιδίου δικαιώματος, λόγω ανικανότητας και εκ μεταβιβάσεως, υπολογίζονται ως άθροισμα δύο τμημάτων, της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης, σύνολο το οποίο, σύμφωνα με την πρόθεση του νομοθέτη, αποσκοπεί στην εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, όσο το δυνατόν εγγύτερα προς εκείνο που είχε ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου του. Η νέα διευκρινιστική εγκύκλιος του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), υπάρχουν αναλυτικά παραδείγματα για το πώς υπολογίζονται οι συντάξεις, οι εισφορές και πως μετράνε τα πραγματικά και τα πλασματικά χρόνια, για την έκδοση νέας σύνταξης. Επίσης, περιγράφεται η διαδικασία για την αίτηση συνταξιοδότησης.
Η ανταποδοτική σύνταξη αποτελεί το δεύτερο τμήμα του αθροίσματος της κύριας σύνταξης όλων των κατηγοριών. Καταβάλλεται μαζί με την εθνική σύνταξη κάθε μήνα. ηχορήγησή της τελεί υπό την εγγύηση του ελληνικού κράτους και δικαιούχοι είναι υπάλληλοι-λειτουργοί του Δημοσίου και στρατιωτικοί, όπως και ασφαλισμένοι κύριας ασφάλισης του ιδιωτικού τομέα (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοπασχολούμενοι του κλάδου κύριας ασφάλισης αγροτών του ΟΓΑ), οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, δηλαδή έχουν συμπληρώσει τον κατά περίπτωση οριζόμενο από τη νομοθεσία χρόνο ασφάλισης και την αντίστοιχη ηλικία συνταξιοδότησης.
Καθορίζεται από τις συντάξιμες αποδοχές/εισόδημα, επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές, το χρόνο ασφάλισης και τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης επί των συντάξιμων αποδοχών.
Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης μισθωτών
– Συντάξιμες αποδοχές: Για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης κύριας ασφάλισης, λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, λαμβάνεται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου σε όλο τον ασφαλιστικό βίο του. Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 13.05.2016 έως 31.12.2016, οι συντάξιμες αποδοχές καθορίζονται από το μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών της περιόδου μεταξύ 2002 και της ημέρας που προηγείται της ημερομηνίας κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης, επί των οποίων έχουν καταβληθεί εισφορές κλάδου σύνταξης.
Από 01.01.2017 και κάθε επόμενο έτος, αυτή η περίοδος αναφοράς αυξάνεται κατά ένα έτος (προς το μέλλον).
– Μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών: Προκύπτει από το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου (από το 2002 και μετά) δια του συνολικού χρόνου ασφάλισης.
Σύνολο μηνιαίων αποδοχών
Το άθροισμα των μηνιαίων αποδοχών που υπόκεινται σε εισφορές κλάδου σύνταξης (και μέχρι του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών, όπως και όπου αυτό προβλεπόταν) καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου (από το 2002 και μετά). Από τις διατάξεις των άρθρων 38, 39 και 40 του Ν. 4387/2016, προβλέπεται ανώτατο και κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών/εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονται οι μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές.
Σε κάθε περίπτωση, για όλους τους μισθωτούς που υπάγονται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, από 01.01.2017, το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών ανέρχεται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα ισούται με 5.860,80 ευρώ (586,08 ευρώ Χ 10). Επίσης, από το άρθρο 27 παρ. 1 του Ν. 4445/2016, προβλέπεται κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τους μισθωτούς με πλήρη απασχόληση ίσο με ποσό που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα το κατώτατο όριο διαμορφώνεται στα 586,08 ευρώ). Σε περίπτωση που υπάρχει πλήρης απασχόληση μισθωτού έως 25 ετών, το κατώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών διαμορφώνεται σε 510,95 ευρώ.
Χρόνος ασφάλισης
Οι χρόνοι που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών είναι:
α) Ο χρόνος πραγματικής ασφάλισης: Ο χρόνος ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας στον ΕΦΚΑ ή στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς για τον οποίο έχουν καταβληθεί εισφορές. Για τους μισθωτούς, ως χρόνος ασφάλισης αναγνωρίζεται και ο χρόνος για τον οποίο οφείλονται εισφορές.
β) Ο λογιζόμενος χρόνος συντάξιμης υπηρεσίας των πολιτικών και στρατιωτικών υπαλλήλων, σύμφωνα με τις διατάξεις της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου, όπως ίσχυαν, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού.
γ) Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης: – παρ. 18 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 (Α’ 115), – των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011 (Α’ 170), – του άρθρου 6 παρ.12 και του άρθρου 17 του Ν. 3865/2010 (Α’ 120), – του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992 (Α’ 165). Από 13.05.2016, οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010, έχουν δικαίωμα να αναγνωρίζουν τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης των άρθρων 39, 40 και 41 του Ν. 3996/2011.
δ) Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης της παρ. 2 του άρθρου 34 του Ν. 4387/2016.
ε) Χρόνος για τον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, ακόμα και αν δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις ασφάλισης.
Συντάξιμες αποδοχές για το χρόνο που αναγνωρίζεται πλασματικά
Εδώ, ορίζεται το ποσό που θα αποτελούσε τον ασφαλιστέο μηνιαίο μισθό/εισόδημα, αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που καταβλήθηκε για την εξαγορά κάθε μήνα ασφάλισης. Οι συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται στο αρχικό ποσό εξαγοράς, πριν από την εφαρμογή της ποσοστιαίας έκπτωσης σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του ποσού.
Παράδειγμα υπολογισμού σύνταξης μισθωτού
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, μισθωτός, ασφαλισμένος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για πρώτη φορά πριν από την 01.01.1993, με πλήρη απασχόληση από 01/01/2002 έως 30/11/2016 και περισσότερα από 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στη χώρα μας μεταξύ του 15ου και της 30.11.2016, υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης, λόγω γήρατος, την 01/12/2016, σε ηλικία 63 ετών, με 12.000 ημέρες ασφάλισης. Οι αποδοχές επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές υπέρ κλάδου σύνταξης, από 01/01/2002 έως 30/11/2016, όπως αυτές αναπροσαρμόστηκαν με το ΔτΚ κατ’ έτος, συμπεριλαμβανομένων των δώρων εορτών και του επιδόματος άδειας, είναι αυτές που επισυνάπτονται σε σχετικό πίνακα.
Η σύνταξη θα είναι 2.578,66 ευρώ (461.580,68 ευρώ /179 μήνες)
Επίσης, αναφέρεται ότι στην ανταποδοτική σύνταξη θα είναι 2.578,66 ευρώ επί 42,8% (ποσοστό αναπλήρωσης για 12.000 Η.Ε.) = 1.103,67 ευρώ. Ο ασφαλισμένος δικαιούται και εθνική σύνταξη, ύψους 384,00 ευρώ. Συνολικό ποσό σύνταξης: 384,00 ευρώ + 1.103,67 ευρώ = 1.487,67 ευρώ.
Προσαύξηση σύνταξης, όσων κατέβαλαν αυξημένες εισφορές (άρθρο 30 Ν. 4387/2016)
Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης εντός του 2017
Επί αιτήσεων που θα κατατεθούν εντός του 2017, καταβάλλεται στο δικαιούχο ως προσωπική διαφορά το ένα τρίτο (1/3) της διαφοράς και επί αιτήσεων που θα κατατεθούν εντός του 2018, το ένα τέταρτο (1/4) της διαφοράς. Έχοντας υλοποιήσει τη διάταξη αυτή στην απόφαση συνταξιοδότησης που εκδίδεται από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΦΚΑ, σημειώνεται ότι στο πεδίο υπολογισμού του ποσού της σύνταξης περιλαμβάνεται τόσο ο υπολογισμός με βάση τις διατάξεις που ίσχυαν, πριν από την 13.05.2016, όσο και με βάση τις διατάξεις του Ν. 4387/2016 (εθνική και ανταποδοτική σύνταξη), προβλέπεται δε ότι ο υπολογισμός της τυχόν προκύπτουσας προσωπικής διαφοράς του άρθρου 94 του Ν. 4387/2016 θα υλοποιηθεί σε δεύτερο στάδιο, αποκλειστικά με μηχανογραφικές εφαρμογές.
Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ελεύθερων επαγγελματιών
Όσον αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες, ως συντάξιμες αποδοχές για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξης κύριας ασφάλισης, λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα, το οποίο υπόκειται σε εισφορές καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.
Ειδικότερα, για το διάστημα μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016, εισόδημα νοείται το ποσό που θα αποτελούσε το ασφαλιστέο μηνιαίο εισόδημα, αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που πράγματι καταβλήθηκε για κάθε μήνα ασφάλισης, συνυπολογιζομένων, με αναγωγή κατά κεφαλήν, τυχόν υφισταμένων κατά το διάστημα αυτό κοινωνικών πόρων υπέρ των αντίστοιχων ταμείων.
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, προβλέπεται κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος ίσο με τον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σήμερα το κατώτατο όριο διαμορφώνεται σε 586,08 ευρώ).
Ως ανώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος καθορίζεται αυτό των έμμισθων ασφαλισμένων του άρθρου 38 του Ν. 4387/2016, δηλαδή το ποσό των 5.860,80 ευρώ. Ευνόητο είναι ότι και σε αυτή την κατηγορία, των ελεύθερων επαγγελματιών, για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών επί των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 13.05.2016 έως 31.12.2016, λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα κατά τις ειδικότερες λοιπές προβλέψεις του άρθρου 28, που προκύπτει από το έτος 2002 και έως την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.
Από 01.01.2017 και κάθε επόμενο έτος, θα δοθούν οδηγίες με νέο έγγραφο που θα βγάλει το Ταμείο.
Παράδειγμα υπολογισμού σύνταξης ελ. επαγγελματία
Έστω ότι το έτος 2009 καταβλήθηκε εισφορά στην 5η ασφαλιστική κατηγορία ποσού 279,81 ευρώ. Το εισόδημα θα υπολογιστεί, ως εξής: 279,81 ευρώ Χ12 μήνες = 3.357,72 ευρώ : 20% =16788,60 ευρώ
Ως συντάξιμες αποδοχές για το χρόνο ασφάλισης που αναγνωρίζεται πλασματικά, (κατόπιν καταβολής του προβλεπόμενου ποσού εξαγοράς), ορίζεται το ποσό που θα αποτελούσε τον ασφαλιστέο μηνιαίο μισθό/εισόδημα, αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που καταβλήθηκε για την εξαγορά κάθε μήνα ασφάλισης. Οι συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται στο αρχικό ποσό εξαγοράς, πριν από την εφαρμογή της ποσοστιαίας έκπτωσης, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του ποσού.
