ME XΑΡΤΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Από ένα και μόνο κοίτασμα, αυτό της Δυτικής Ελλάδας, που θα αποφέρει 1,5 με 1,8 δις ευρώ το χρόνο, θα λυθεί το ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας
Του ΘΑΝΑΣΗ ΛΥΡΤΣΟΓΙΑΝΝΗ
Ελλάδα μπορεί να είναι ένα νέο Ελ Ντοράντο πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δισεκατομμύρια βαρέλια μπορεί (επαναλαμβάνουμε τη λέξη μπορεί και θα εξηγήσουμε γιατί) να έχει πολλά δισεκατομμύρια βαρέλια υδρογονάνθρακες και να λύσει πολλά από τα προβλήματά της, αλλά για να φτάσει σε αυτό το σημείο οφείλει και πρέπει να κάνει πάρα πολλά.
Ας ξεκινήσουμε από τη Δυτική Ελλάδα, όπου με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις το πετρέλαιο που μπορεί να βρεθεί ξεπερνάει το ένα δισεκατομμύριο βαρέλια. Και λέμε μπορεί γιατί, όπως λένε οι ειδικοί δεν υπάρχει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο μέχρι να χτυπήσει το τρυπάνι και το πετρέλαιο να αναβλύσει από τα έγκατα της γης.
Μέχρι αυτού του σημείου όλα είναι εκτιμήσεις και πιθανότητες μικρές ή μεγαλύτερες οι οποίες όμως αυξάνουν όσο προωθούνται οι έρευνες με όσο το δυνατόν πιο σύγχρονα μέσα. Και γι΄ αυτό το λόγο οι οι ειδικοί όταν μιλούν κάνουν λόγο για πετρελαιοπιθανές περιοχές.
Στη Δυτική Ελλάδα
Στη Δυτική Ελλάδα οι πετρελαιοπιθανές περιοχές έχουν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πάνω από ένα δισεκατομμύρια βαρέλια. Οι πιθανότητες στη Δυτική Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερες απ΄ όσες είναι για τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας.
Ομως, στο μέσο και βόρειο Αιγαίο οι πιθανότητες είναι λιγότερες γιατί έχουν γίνει πολύ λιγότερες έρευνες και πολύ παλιά, αλλά οι εκτιμήσεις που υπάρχουν και κυκλοφορούν μεταξύ των ειδικών κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από τη Δυτική Ελλάδα.
Ομως, προς το παρόν για λόγους καθαρά γεωπολιτικούς δεν είναι δυνατόν ούτε έρευνες να γίνουν, ούτε πολύ περισσότερο γεωτρήσεις. Αιτία είναι ο περιορισμός της υφαλοκρηπίδας στα 6 μίλα από τα 12 μίλια που ισχύει διεθνώς και η πιθανότητα να αποτελέσει μία τέτοια ενέργεια casus beli με την Τουρκία.
Ετσι οι έρευνες προς το παρόν περιορίζονται στον κόλπο της Καβάλας όπου η Ενεργειακού Αιγαίου έχει εντοπίσει και άλλα μικρότερα κοιτάσματα από εκείνα του Πρίνου από το οποίο έχουν ως τώρα αντληθεί περί τα 120 εκατομμύρια βαρέλια.
Επίσης, πολύ μεγάλες πιθανότητες να βρεθούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο υπάρχουν για το Θερμαϊκό κόλπο, όμως κι΄ εκεί οι πετρελαιοπιθανές περιοχές βρίσκονται πέρα από τα 6 μίλα και προσκρούουν στο ίδιο εμπόδιο που υπάρχει για το υπόλοιπο Βόρειο Αιγαίο, στο οποίο έχουν εντοπιστεί περιοχές με πολύ μεγάλες προοπτικές όπως ο Μπάμπουρα στα ανατολικά, ο οποίος όμως βρίσκεται στα 11 μίλια και επομένως είναι προς το παρόν αδύνατο να διενεργηθούν έρευνες που θα ανοίξουν το δρόμο για την εκμετάλλευση.
Ελ Ντοράντο
Ενα Ελ Ντοράντο υπάρχει κατά τις εκτιμήσεις ορισμένων ειδικών και νότια της Κρήτης του οποίου την αξία την προσδιόρισαν στα 300 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ομως, άλλοι επιστήμονες θεωρούν ότι οι επιστημονικές ενδείξεις και επομένως οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ μικρές. Οχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί, όπως λένε, δεν υπάρχουν αρκετά ευρήματα ερευνών που να αυξάνουν τις πιθανότητες για την ύπαρξη υδρογονανθράκων (στο σημείο αυτό να πούμε ότι οι επιστημονικές διαφορές και διενέξεις είναι κάτι το απολύτως φυσιολογικό και τις συναντάμε σχεδόν σε όλα τα επιστημονικά πεδία μέχρι οι πιθανότητες να αυξηθούν σε πολύ υψηλό ποσοστό ή να φτάσουν στη φάση της βεβαιότητας).
Οι μόνες ερευνητικές προσπάθειες που έγιναν είναι αυτές με το σκάφος της PGA που ερεύνησε και τις θαλάσσιες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, αλλά το δίκτυο ήταν τόσο αραιό που οι όποιες ενδείξεις προέκυψαν ήταν τελικά πολύ ισχνές.
Και αυτός είναι ο κύριος λόγος που στον προηγούμενο διαγωνισμό καμία εταιρεία δεν επέδειξε ενδιαφέρον να αγοράσει δικαιώματα για έρευνες και γεωτρήσεις νότια της Κρήτης.
Οι εταιρείες λένε οι ειδικοί, επιδεικνύουν ενδιαφέρον μόνο όταν έχει ωριμάσει το έργο, όταν δηλαδή τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί δείχνουν πως είναι σημαντικές οι πιθανότητες να υπάρχει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο.
Στο Καστελλόριζο
Οσον αφορά στο Καστελλόριζο και τις φήμες που κυκλοφορούν τον τελευταίο καιρό, το ενδιαφέρον από την Τουρκία και οι προκλήσεις, πηγάζουν όχι από την πιθανότητα να υπάρχουν υδρογονάνθρακες, αλλά κυρίως γιατί με την ΑΟΖ του Καστελλόριζου συνενώνονται οι ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου και η τουρκική ΑΟΖ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της μέσης απόστασης περιορίζεται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, την Κύπρο και την Τουρκία.
Επανερχόμενοι στη Δυτική Ελλάδα και το Ιόνιο, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερα από ένα δισεκατομμύρια βαρέλια υδρογονάνθρακες, ενώ σίγουρα υπάρχει πετρέλαιο μόνο στο Κατάκολο το οποίο εκτιμάται στα 40 περίπου εκατομμύρια βαρέλια και σύντομα θα αρχίσει η διαδικασία αξιοποίησης του κοιτάσματος από την Ενεργειακή Αιγαίου που έχει τα δικαιώματα.
Ομως, πολύ μεγάλες είναι οι πιθανότητες και μάλιστα ύστερα από τις τρισδιάστατες έρευνες που έκαναν τα ΕΛΠΕ, φτάνουν σχεδόν στο επίπεδο της βεβαιότητας να βρεθεί πετρέλαιο στα δυτικά του Πατραϊκού κόλπου.
Το κοίτασμα εκτιμάται στα 150 εκατομμύρια βαρέλια και ο προγραμματισμός των ΕΛΠΕ προβλέπει ότι το 2018 θα αρχίσουν οι γεωτρήσεις για να εντοπιστεί το κοίτασμα.
Για να έχουμε μία ιδέα του τι σημαίνει αυτό για την ελληνική οικονομία θα πούμε ότι αν αποδειχτούν ακριβείς οι εκτιμήσεις το κοίτασμα του δυτικού Πατραϊκού θα προσφέρει στην οικονομία 0,5% του ΑΕΠ για 25 χρόνια και 10 ως 15% στην τοπική κοινωνία, ενώ θα ενισχυθούν και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Και όπως έχει επανειλημμένα ο Γιάννης Μανιάτης, ο υπουργός που ξεκόλλησε τις έρευνες για υδρογονάνθρακες οι οποίες βρίσκονταν σε νεκρό σημείο από το 1996 (αλήθεια τί έκαναν όλα αυτά τα χρόνια οι κυβερνήσεις;) το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων (περίπου το 70%) που θα έχει το ελληνικό Δημόσιο θα πηγαίνει στα ασφαλιστικά ταμεία και πιο συγκεκριμένα στο ταμείο των μελλοντικών γενεών.
Πάνω από 1 δις βαρέλια
Αν δε αποδειχθούν αληθινές οι εκτιμήσεις για πάνω από 1 δις βαρέλια στη Δυτική Ελλάδα, δηλαδή 7 φορές ο δυτικός Πατραϊκός, τότε κάθε χρόνο τα ταμεία θα προικοδοτούνται με 1,5 ως 1,8 δις ευρώ και όπως γίνεται αντιληπτό δεν θα υπάρχει ασφαλιστικό πρόβλημα.
Επίσης θα δημιουργηθούν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και για να έχουμε εικόνα θα αναφέρουμε ότι για κάθε ευρώ πετρέλαιο που εξορύσσεται, δημιουργούνται άλλα 2 ως 3 ευρώ σε άλλους κλάδους της οικονομίας, πράγμα που σημαίνει ότι η ανάπτυξη μπορεί να ενισχυθεί σημαντικά από τους υδρογονάνθρακες γι΄ αυτό δεν είναι κατανοητές οι καθυστερήσεις τόσο από τις προηγούμενες κυβερνήσεις όσο και από τη σημερινή.
Ηδη εξαιτίας των ιδεοληψιών υπουργών Λαφαζάνη και Σκουρλέτη χάθηκαν δύο χρόνια και ευτυχώς τώρα επί Σταθάκη αρχίζουν να επιταχύνονται οι διαδικασίες.
Επανερχόμενοι στα κοιτάσματα και τις εκτιμήσεις θα πούμε ότι:
1. Δυτικός Πατραϊκός: Υπάρχουν εκτιμήσεις για 150 εκατομμύρια βαρέλια. Γεωτρύπανο θα κάνει γεωτρήσεις το 2018.
2. Δυτικά Κέρκυρας οικόπεδο 2: Έπεσαν οι υπογραφές για την παραχώρηση για έρευνες. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 150 ως 200 εκατομμύρια βαρέλια. Το σημαντικό και το ελπιδοφόρο είναι πως στην προσπάθεια συμμετέχουν, εκτός από τα ΕΛΠΕ, δύο μεγάλες ξένες εταιρείες η γαλλική Τοτάλ και η ιταλογαλλική Έντισον. Στην κοινοπραξία, ο γαλλικός ενεργειακός όμιλος Total έχει το 50% και από 25% η ιταλογαλλική Edison και τα Ελληνικά Πετρέλαια.
Ειδικοί αναφέρουν πως το οικόπεδο 2 εφάπτεται στη μέση γραμμή με την Ιταλία, όπου υπάρχουν γεωλογικοί σχηματισμοί οι οποίοι περιέχουν πετρέλαιο και υπάρχουν τα κοιτάσματα Αχιλλέας και Πύρρος των οποίων η μορφή είναι παρόμοια με εκείνη των ιταλικών κοντινών περιοχών.
3. Κόλπος Κυπαρισσίας: Στο επόμενο διάστημα θα πέσουν οι υπογραφές και οι ποσότητες υδρογονανθράκων υπολογίζεται ότι αγγίζουν τα 200 εκατομμύρια βαρέλια.
4. Κατάκολο: Μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλο, αλλά είναι πιο εύκολα εκμεταλλεύσιμο. Το κοίτασμα εκτιμάται ότι περιέχει 35 ως 40 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο από τα οποία απολήψιμα είναι τα 10 εκατομμύρια, εκτίμηση που είναι υπερδιπλάσια από την προηγούμενη που έκανε λόγο για απολήψιμο πετρέλαιο 3 ως 5 εκατομμυρίων βαρελιών.
Ένα ακόμη βήμα προς την υλοποίηση της επένδυσης ύψους περίπου 50 εκατ. ευρώ, για την έρευνα και εκμετάλλευση του κοιτάσματος υδρογονανθράκων του Κατάκολου πραγματοποίησε η εταιρεία Energean Oil & Gas, καταθέτοντας προς έγκριση στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το Σχέδιο Ανάπτυξης Πεδίου (Field Development Plan) και την προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Και πλέον η εταιρεία αναμένει τις σχετικές εγκρίσεις.
Με βάση αυτά τα δεδομένα η Energean Oil & Gas, αναμένεται να λάβει την οριστική επενδυτική απόφαση με βάση και τις συνθήκες που θα επικρατούν στην αγορά πετρελαίου, περί τα τέλη του 2018 προκειμένου η γεώτρηση να ξεκινήσει το χειμώνα του 2019.
5. Ιωάννινα: Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 150 εκατομμύρια βαρέλια, πράγμα που μένει να επιβεβαιωθεί. Το οικόπεδο είχε πάρει η Ενερεγειακή Αιγαίου (εκμεταλλεύεται τον Πρίνο), αλλά πριν από λίγες εβδομάδες έκανε μία πολύ σημαντική συμφωνία με την ισπανική πολυεθνική Repsol η οποία αγόρασε το 60% των δικαιωμάτων και θα συνεχίσει αυτή την έρευνα και τη γεώτρηση.
6. Αιτωλοακαρνανία: Τα πιθανά κοιτάσματα εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπερνούν τα 200 εκατομμύρια βαρέλια. Και σε αυτή την περιοχή η Ενερεγειακή Αιγαίου συνεργάζεται με τη Repsol της οποίας η έλευση στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ σημαντική, γιατί αφενός αναβάθμισε τη χώρα μας στον ενεργειακό χάρτη και γιατί ανοίγει το δρόμο να έρθουν και άλλες μεγάλες διεθνείς εταιρείες.
7. Πρέβεζα και Αρτα: Τα δικαιώματα για έρευνες πήραν τα ΕΛΠΕ. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για υδρογονάνθρακες πάνω από 100 εκατομμύρια βαρέλια και δεν αποκλείεται να φτάσουν ακόμα και τα 200 εκατομμύρια βαρέλια.
Αν αθροίσουμε όλες τις πετρελαιοπιθανές περιοχές βλέπουμε ότι οι πιθανότητες (μικρές ή μεγάλες ανάλογα με την ωρίμανση των ερευνών) κάνουν λόγο για υδρογονάνθρακες με περισσότερα από 1 δις βαρέλια, άρα έχουμε τη λύση για το ασφαλιστικό. Αν οι έρευνες δεν είχαν σταματήσει το 1996 και συνεχίζοντας και σήμερα αντλούνταν πετρέλαιο, δεν θα είχαμε κρίση, το ασφαλιστικό σύστημα δεν θα είχε πρόβλημα, το εμπορικό ισοζύγιο θα ήταν θετικό και επομένως το χρέος μικρότερο.
Τέλος, να επισημάνουμε ότι τούτες τις μέρες γίνονται διαπραγματεύσεις με δύο κολοσσούς της παγκόσμιας πετρελαιοβιομηχανίας να έρθουν στην Ελλάδα. Αν οι διαπραγματεύσεις ευοδωθούν, τότε πολλά πράγματα θα αλλάξουν πολύ γρήγορα.
Σημασία έχει να αντιληφθεί η κυβέρνηση τη σημασία των υδρογονανθράκων για την οικονομία και να επιταχύνει τις διαδικασίες, ώστε να κερδίσει το χαμένα δύο χρόνια όιταν υπουργοί ήταν οι Λαφαζάνης και Σκουρλέτης.
Τέλος, αποδίδοντας τα τού Καίσαρος τω Καίσαρι, οφείλουμε να αποδώσουμε τα εύσημα στον Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος στα χρόνια που ήταν στο αρμόδιο υπουργείο, κίνησε γη και ουρανό για να ξεκινήσει όλη αυτή η προσπάθεια, που μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για την πατρίδα.
Ποιοι τα έκρυβαν μέχρι τώρα
Ο κίνδυνος του πολέμου, λόγω των τουρκικών απειλών, αλλά και η απροθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να βρουν διέξοδο και άλλες λύσεις, είναι οι βασικές αιτίες που κρατούσαν ως τώρα ήταν κρυφή η υπόθεση «πετρέλαιο και φυσικό αέριο».
Είναι αλήθεια πως η αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων της χώρας είχε μείνει εν υπνώσει δεκαετίες. Αν και ήταν γνωστό – ή υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις που μεγάλωναν όσο βελτιωνότανε η τεχνολογία έρευνας και εξόρυξης– δεν υπήρχε προθυμία από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Και αυτό γιατί, έπρεπε κάποιος να πάρει το ρίσκο της σύγκρουσης με την Τουρκία.
Η Άγκυρα απειλούσε ότι αν γινότανε εξόρυξη πέρα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα (6 ν.μ.) θα έκανε πόλεμο. Στη συνέχεια μάλιστα απείλησε και με πόλεμο (Casus belli) αν η Ελλάδα «τολμούσε» να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέρα από τα 6 ν.μ.
Το 1986-87 η κυβέρνηση Παπανδρέου έκανε μία απόπειρα να προχωρήσει σε άντληση πετρελαίου στην περιοχή της Θάσου πέρα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η αντίδραση των Τούρκων οδήγησε στην κρίση του ‘87, με τον Ανδρέα Παπανδρέου να προλαβαίνει τις τουρκικές κινήσεις για να μην βρεθεί σε αδιέξοδο. Για να φτάσουμε στη συνέχεια στη Συμφωνία στο Νταβός, η οποία ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε.
Όμως το θέμα των πετρελαίων θα μπορούσε να ανοίξει από τις ελληνικές κυβερνήσεις στην περιοχή του Ιονίου, αν βεβαίως υπήρχαν αποφάσεις για να αντιμετωπισθούν της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών.
Από τη στιγμή όμως που το Ισραήλ άνοιξε το ζήτημα στη δική του περιοχή, οι συσχετισμοί άλλαξαν. Η αποφασιστικότητα του Τάσσου Παπαδόπουλου να ορίσει την Κυπριακή ΑΟΖ, παρά τις τουρκικές απειλές, είναι ένας ακόμα παράγοντας για να ανοίξει το μεγάλο αυτό ζήτημα. Στο Αιγαίο εξόρυξη δεν πρόκειται να γίνει ποτέ, (λόγοι περιβαλλοντολογικοί δεν το επιτρέπουν) αλλά νοτίως της Κρήτης και του Καστελλόριζου υπάρχουν δυνατότητες. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που και η Τουρκία εστιάζει την αμφισβήτησή της στο Καστελλόριζο.
Τα χρυσοφόρα οικόπεδα σε Ιόνιο και Κρήτη. Εκτιμήσεις ειδικών προσδιορίζουν την αξία των υδρογονανθράκων στα 300 δις ευρώ.
Στις περιοχές με το κόκκινο χρώμα έχουν βρεθεί κοιτάσματα πετρελαίου τα οποία θα αποφέρουν μεγάλα ποσά στο ελληνικό δημόσιο.
Ολες οι χώρες, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αφρική έχουν κάνει χιλιάδες γεωτρήσεις για την ανεύρεση υδρογονανθράκων (βλέπετε τις μαύρες κουκίδες), ενώ στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχεδόν ακόμα ούτε μία γεώτρηση.
