Όλα τα μέτρα και αντίμετρα που συμφωνήθηκαν στη Μάλτα!

Ο χάρτης της τελικής συμφωνίας σχεδιάστηκε στην Μάλτα – Τι έγινε πίσω από τις κλειστές πόρτες στο Eurogroup της Μάλτας – Τι περιλαμβάνει η λίστα με τα αντίμετρα!

Πρώτα η μείωση του χρέους από τους δανειστές και μετά η εφαρμογή των μέτρων, ξεκαθαρίζουν από την κυβέρνηση, στέλνοντας ένα μήνυμα με πολλαπλούς παραλήπτες, σε Ελλάδα και εξωτερικό.  Ο Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας,  παραδεχόμενος ότι στη συμφωνία Θα υπάρχουν μέτρα που θα εφαρμοστούν μετά το τέλος του προγράμματος (2019, 2020) που δεν θα επέλεγε η κυβέρνηση, μιλώντας στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, ξεκαθάρισε ότι τα μέτρα μπορεί να νομοθετηθούν τώρα, αλλά θα ληφθούν μόνο αφού οι δανειστές προσωρήσουν σε σημαντική ελάφηνση του χρέους!  Μέτρα τα οποία  θα δημιουργούν μηδενικό οικονομικό ισοζύγιο τα οποία θα νομοθετηθούν και θα εφαρμοσθούν ταυτόχρονα.

Η κόντρα ΔΝΤ – Βερολίνου

Στην τελευταία στροφή πριν από την συνολική συμφωνία, κυβέρνηση και δανειστές, έχουν βρει σημείο συμφωνίας στα μέτρα και τα αντίμετρα, όπως και βάση συμφωνίας για τα Εργασιακά. Τώρα, η μεγάλη κόντρα είναι ανάμεσα σε Ουάσινγκτον και Βερολίνο και αφορά την απαίτηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Επίσης, το Ταμείο έχει σημαντικές αντιρρήσεις για την χρονική διάρκεια που θα πρέπει να παραμείνουν οι στόχοι του μνημονίου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Το ΔΝΤ, εκτιμά ότι είναι αδύνατον μία χώρα που αντιμετωπίζει μια τόσο δύσκολη οικονομική κατάσταση, όπως η Ελλάδα, να επιτύχει τόσο υψηλούς στόχους, για τόσο μεγάλο διάστημα. Σε αυτό το ακανθώδες ζήτημα, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Από την μία πλευρά, η σκληρή γραμμή του Βερολίνου, που έχει ζητήσει μέχρι και διατήρηση των στόχων για μία δεκαετία, το άλλο άκρο από το ΔΝΤ, που κάνει λόγο για μονοετή  διάρκεια το περισσότερο, καθώς όπως έχει δηλώσει η Γενική Διευθύντρια του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, θα χρειαστούν ηρωικές προσπάθειες για την επίτευξη τόσο μεγάλου πλεονάσματος και τέλος η μέση θέση, που έχει ακουστεί και από την Αθήνα και αναφέρεται σε μία μέση διάρκεια κοντά στα 3-5 έτη.

Τα επόμενα βήματα για την τελική συμφωνία

 Επόμενος σταθμός, η Εαρινή Σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην Ουάσινγκτον. Εκεί το Ταμείο θα επιχειρήσει μία «εντός έδρας» διαπραγμάτευση σε επίπεδο «Washington Group», με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς. Αν και Έλληνες αξιωματούχοι θα πραγματοποιήσουν επαφές στο περιθώριο της Συνόδου, η ελληνική πλευρά δεν μετέχει στο άτυπο συμβούλιο της Ουάσινγκτον. Αμέσως μετά μεσολαβεί ένα ακόμα EuroWorking Group, για να προετοιμάσει το Eurogroup της 22 Μαΐου. Αξιωματούχοι από την κυβέρνηση και τους δανειστές, έχουν εκτιμήσει  ότι η συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί αρκετά νωρίτερα, με την σύγκληση ενός έκτακτου Eurogroup, τέλος Απριλίου ή Αρχές Μαΐου. Προϋπόθεση για την συμφωνία, είναι μέσα στις επόμενες ημέρες, να επιστρέψουν τα κλιμάκια των δανειστών στην Αθήνα, για να κλείσει η τεχνική συμφωνία (Staff Level Agreement) σε επίπεδο προσωπικού. Την ταχεία επιστροφή των κλιμακίων ζήτησε και το Eurogroup της Παρασκευής.

Οι προβλέψεις για ισχυρή ανάπτυξη

Η συμφωνία από μόνη της, έχει εκτός από το βάρος των νέων υφεσιακών μέτρων και πολλά θετικά για την ελληνική Οικονομία. Με το κλείσιμό της, σταματάει η αιμορραγία της ελληνικής Οικονομίας, που έχει δημιουργηθεί από την αβεβαιότητα της καθυστέρησης στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Αγορά και Τράπεζες, αναμένεται να ανακτήσουν τις απώλειες τους μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Επίσης, η καθυστέρηση μείωσε τις προβλέψεις για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης εντός του 2017. Από 2,7% αύξησης του ΑΕΠ μέσα στο έτος, τράπεζες, διεθνείς Οίκοι και δανειστές, έχουν ρίξει τις προβλέψεις τους κοντά στο 1,5%. Η συμφωνία βάζει τέλος στην μείωση των προβλέψεων και επαναφέρει τις προσδοκίες για ισχυρή ανάπτυξη.

Το «καρότο» της Ποσοτικής Χαλάρωσης

Όμως ανάπτυξη χωρίς χρηματοδότηση, είναι δύσκολο να επιτευχθεί στην ελληνική αγορά και από την Αθήνα ποντάρουν πολλά στην ρευστότητα που μπορεί να αντλήσει η ελληνική Οικονομία από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), μέσα από το πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης (QE). Από  την Τράπεζα της Ελλάδος, στο πρόσφατο παρελθόν, έχει εκτιμηθεί ότι  η χώρα μπορεί να αντλήσει 4 – 4,5 δις ευρώ στην πρώτη συμμετοχή της στο QE. Χρήματα τα οποία σε αντίθεση με τις δόσεις που παίρνουμε από τους δανειστές, δεν είναι δεσμευμένα να χρησιμοποιηθούν στην πληρωμή δόσεων ή άλλων υποχρεώσεων και μπορούν να αξιοποιηθούν για την χρηματοδότηση της αγοράς και την επαναφορά της ελληνικής Οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά.

Τα κέρδη της Μάλτας

Η κοινή παραδοχή για το αποτέλεσμα του Eurogroup, είναι ότι έφερε κυβέρνηση και δανειστές, πιο κοντά στην συνολική συμφωνία. «Κλείδωσαν», τα δύσκολα κομμάτια του «παζλ» της συνολικής συμφωνίας, όπως είναι τα Εργασιακά, που ήταν το μεγάλο αγκάθι από τα μέτρα της β’ αξιολόγησης, αλλά και τα μέτρα/αντίμετρα, από το 2% επιπλέον απαιτήσεων που έθεσε το ΔΝΤ, ως όρο για να συμμετάσχει στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος. Όπως ξεκαθαρίζεται αρμοδίως, επετεύχθη ο στόχος για μηδενικό δημοσιονομικό αντίκτυπο των μέτρων και αντίμετρων για το 2019 και το 2020 (τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ήδη από το 2016 πως δεν τίθεται εν αμφιβόλω ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2018, γεγονός που θα σηματοδοτήσει την ταυτόχρονη ενεργοποίηση μέτρων και αντίμετρων το 2019)

Εργασιακά

Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι η θετική η συμφωνία που επετεύχθη αναφορικά με τα εργασιακά, καθώς συμφωνήθηκε η επαναφορά στην ευρωπαϊκή κανονικότητα με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις από το 2018, τόσο με την αρχή της επεκτασιμότητας όσο και με αυτή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Απετράπη η απαίτηση για αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων στο 10% και η δυνατότητα εργοδοτικής ανταπεργίας (lock out), που ζητούσαν τόσο το ΔΝΤ όσο και ακραίοι κύκλοι στο εσωτερικό.

Πως ξεπεράστηκε η «νάρκη» Σόιμπλε   

Μετά την εμπλοκή που παρουσιάστηκε την Πέμπτη 30 Μαρτίου στο EWG, κατόπιν ενστάσεων της Γερμανίας αναφορικά με τις διαφορετικές προβλέψεις θεσμών – ΔΝΤ για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, το Eurogroup κατέληξε σε συμφωνία που επαναφέρει το πλαίσιο της 20ης Φλεβάρη.

Η ένσταση του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, την οποία επικαλέστηκε το ΔΝΤ ήταν σαφώς πολιτικής σκοπιμότητας, με στόχο να εμποδίσει την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει την αξιολόγηση και εν συνεχεία και την συνολική συμφωνία.

 Άμεσα κινητοποιήθηκαν πολιτικές δυνάμεις που έχουν ταχθεί ενάντια στα σενάρια της μειοψηφίας των θεσμών για νέο αδιέξοδο. Από την πλευρά της Κομισιόν, Γιούνκερ και Μοσκοβισί, το σύνολο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών αλλά και οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι άσκησαν πιέσεις στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας.

Πως αποτράπηκαν τα σχέδια για οικονομική ασφυξία της Ελλάδας

 Καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή των σεναρίων που απεργάζονταν συγκεκριμένοι κύκλοι ήταν τέσσερα πράγματα. Η πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα για έκτακτη Σύνοδο Κορυφής σε περίπτωση αδιεξόδου στο Eurogroup, όπως διατυπώθηκε κατά τη συνάντησή του με τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ. Μετά από την επικοινωνία Τσίπρα – Μέρκελ και την αποφασιστική στάση του Έλληνα Πρωθυπουργού που έβαλε στο τραπέζι αν χρειαστεί ακόμα και η σύγκλιση Συνόδου Κορυφής, η Γερμανίδα καγκελάριος ενεργοποιήθηκε στην κατεύθυνση άρσης του αδιεξόδου. Οι πολιτικές συμμαχίες τις οποίες έχει αναπτύξει η κυβέρνηση τόσο σε επίπεδο ηγετών κρατών, όσο όμως και με τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές. Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2016, που επιβεβαιώνουν ξεκάθαρα πως η εμπλοκή ήταν καθαρά πολιτική και τα τεχνικά προβλήματα που επικαλείται το Γερμανικό ΥΠΟΙΚ εντελώς προσχηματικά.

Ο δρόμος προς την συμφωνία

Τώρα πλέον είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση μετά και τη Μάλτα, θέλει την ολοκλήρωση του SLA το ταχύτερο δυνατόν, ώστε να επιτευχθεί εν συνεχεία και η συνολική συμφωνία, που θα περιλαμβάνει τον ορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τα οποία θα εφαρμοστούν το 2018. Τότε και μόνο εφόσον τεθούν σε εφαρμογή τα μέτρα απομείωσης του χρέους θα εφαρμοστούν και τα μέτρα για το 2019.

Μέτρα, αντίμετρα και η απάντηση στην ύφεση

Σχετικά με τα θετικά μέτρα, το ύψος τους το 2019 θα φτάσει τα 1,8 δισ. ευρώ. Θα περιλαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης της παιδικής φτώχειας, το πρόβλημα της στέγασης, τα προβλήματα της νέας γενιάς ιδίως στον τομέα της εργασίας, καθώς και μέτρα που θα σχετίζονται με την αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης, μέσω και ενός επενδυτικού πακέτου και τέλος, τη μείωση της συμβολής των συνταξιούχων στα φάρμακα.  Για το 2020, τα θετικά μέτρα που θα αντιστοιχούν στο 1% του ΑΕΠ, θα αφορούν αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ και στο φόρο εισοδήματος. Το συνολικό πακέτο των αντίμετρων θα αντισταθμίσουν τα περιοριστικά μέτρα και θα δημιουργήσουν τη βάση για ένα κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα. Το Eurogroup κατέληξε σε συμφωνία που επαναφέρει το πλαίσιο της 20ης Φλεβάρη. Τέλος, επετεύχθη ο στόχος για μηδενικό δημοσιονομικό αντίκτυπο των μέτρων και αντίμετρων για το 2019 και το 2020.

Η εικόνα που υπάρχει στην Αθήνα, είναι ότι τα θετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2016 καθώς και η αποφασιστικότητα του Έλληνα Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, στις συνομιλίες του στο κορυφαίο επίπεδο, συνέβαλαν καθοριστικά στην ενεργοποίηση όλων των πλευρών ώστε να βρεθεί κοινό έδαφος και λύση στο Eurogroup. Στην τελική συμφωνία θα περιλαμβάνεται πακέτο θετικών μέτρων ύψους 2% του ΑΕΠ που θα αφορούν την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους καθώς και σειρά αλλαγών στον ΕΝΦΙΑ και τη φορολογία εισοδήματος.

Τα αντίμετρα που έρχονται από 1η Ιανουαρίου του 2019 και του 2020

Στο κομμάτι των δαπανών προβλέπεται η επιδότηση στέγασης, ενοικίου ή δανείου -μέτρο που θα είναι στοχευμένο στα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά και οικογενειακό επίδομα. Σε αυτή την κατηγορία μπαίνει και το μέτρο για τη καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας μέσω της ενίσχυσης των οικογενειακών επιδομάτων που δεν θα αφορούν μόνο τους τρίτεκνους / πολύτεκνους αλλά και το πρώτο και δεύτερο παιδί.  

Σχολικά γεύματα

 Επέκταση του προγράμματος σχολικών γευμάτων σε δημοτικά και γυμνάσια περιοχών με υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας. Στόχος να καλυφθεί το 50% των μαθητών του Δημοτικού και του Γυμνασίου.

Βρεφονηπιακοί σταθμοί

Αύξηση του συνολικού αριθμού παιδιών προσχολικής ηλικίας (0 – 4) των οποίων οι γονείς μπορούν να είναι δικαιούχοι voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς.  Σήμερα δικαιούχοι είναι 90.000 παιδιά. Το 2019 οι θέσεις αυξάνονται σε 120.000 και το 2020 σε 135.000. Για την κάλυψη των αιτήσεων θα δημιουργηθούν 1.200 νέες μονάδες το 2019 και 600 νέες μονάδες το 2020, επιπλέον των 2.800 μονάδων που λειτουργούν σήμερα.  Κάθε μονάδα θα φιλοξενεί 25 παιδιά.

 Συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη

Τώρα, ο ασθενής καλύπτει ένα ποσοστό του συνταγογραφημένου φαρμάκου του. Ανάλογα με την ασθένειά του, το ποσοστό ανέρχεται σε 0%, 10% ή 25%. Το νέο μέτρο αφορά σε συνταξιούχους και τους παρέχεται έκπτωση ανάλογα με τα εισοδήματά τους.  Με το νέο σύστημα, για εισοδήματα κάτω των 700 ευρώ η συμμετοχή είναι μηδενική ανεξαρτήτως ασθένειας. Για εισοδήματα 700 – 1.200 ευρώ η συμμετοχή μειώνεται κατά 50%. Για εισοδήματα 1.200 – 1.500 ευρώ η συμμετοχή μειώνεται κατά 25%. Με βάση τα εισοδήματα του 2015 το μέτρο θα καλύπτει περίπου 1,9 εκατ. συνταξιούχους σε σύνολο 2,3 εκατ.

Τέλος στο «brain drain» με στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης

Στόχος του προγράμματος η παραγωγική ανασυγκρότηση και η ανάσχεση της φυγής των νέων επιστημόνων, του brain drain. Στον ιδιωτικό τομέα το ύψος της επιχορήγησης θα είναι το 50% του συνολικού μισθολογικού κόστους και δεν θα μπορεί να ξεπεράσει τα 500 ευρώ.  Η επιχείρηση ΘΑ δεσμεύεται να διατηρήσει τον εργαζόμενο για έξι μήνες μετά το πέρας του προγράμματος.

Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

Αύξηση του ΠΔΕ για υποδομές αγροτικής παραγωγής (δίκτυα ύδρευσης, αγροτικοί δρόμοι, αρδευτικά κανάλια, κ.ά.) καθώς και προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης κτηρίων.

Μείωση του βάρους των φόρων!

Στην συμφωνία υπάρχει πρόβλεψη για μείωση φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 26%. Επίσης, μείωση συντελεστών φορολόγησης φυσικών προσώπων από το 22% στο 20%. Θα ακολουθήσει η μείωση του πιο άδικου φόρου, του  ΕΝΦΙΑ για τα χαμηλά και μεσαία στρώματα. Στο ίδιο πλαίσιο φόρο-ελαφρύνσεων εντάσσεται και η πρόβλεψη για μείωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης

Πως μειώνεται η εισφορά αλληλεγγύης

Επίσης, μειώνεται η εισφορά αλληλεγγύης. Εδώ, πιο αναλυτικά, παραμένει μηδενική για τα εισοδήματα ως 12.000 ευρώ, ενώ μειώνεται για τα εισοδήματα από 12.000 και ως 65.000. Ειδικότερα, στην κλίμακα 12.001 ως 20.000, η εισφορά γίνεται μηδενική από 2,2% που είναι σήμερα. Στην κατηγορία 20.001 ως 30.000 ευρώ εισόδημα, η εισφορά αλληλεγγύης μειώνεται κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες (στο 3% από 5%).

Για τους έχοντες εισοδήματα από 30.001 ως 40.000, η εισφορά από το 6,5% που είναι σήμερα πέφτει στο 5%. Από 40.001 ως 65.000, πέφτει από το 7,5% στο 7%. Αντιθέτως, η εισφορά αλληλεγγύης παραμένει ίδια για τις δύο υψηλότερες κατηγορίες, για εισοδήματα από 65.001 ως 220.000 (στο 9,0%), όπως και για 220.000 και πάνω (στο 10%).