Σε τροχιά απότομης ανόδου βρέθηκε ο εναρμονισμένος πληθωρισμός, φθάνοντας στο 1,5% τον Ιανουάριο του 2017, έναντι 0,3% τον Δεκέμβριο του 2016. Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο της, αυτό αντανακλά πρώτον, την ανάκαμψη της διεθνούς τιμής του πετρελαίου από τα ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα των τελευταίων δύο ετών, δεύτερον, την ισχυρή επίπτωση του αυξημένου ειδικού φόρου κατανάλωσης από τον Ιανουάριο του 2017 σε προϊόντα όπως τα τσιγάρα, τα καύσιμα, ο καφές, η συνδρομητική τηλεόραση και η σταθερή τηλεφωνία, και τρίτον, τα αποτελέσματα βάσης από την περυσινή αύξηση του συντελεστή του φόρου προστιθέμενης αξίας σε μία σειρά προϊόντων.
Η επίδραση των τιμών ενέργειας, ωστόσο, προβλέπεται να ατονήσει σταδιακά καθώς η τιμή του πετρελαίου αναμένεται να σταθεροποιηθεί από το δεύτερο εξάμηνο του 2017 και μετά. Παράλληλα, όμως, η τάση διολίσθησης του ευρώ έναντι του δολαρίου σε συνδυασμό με τη αναμενόμενη συρρίκνωση του παραγωγικού κενού στην επόμενη διετία θα ενισχύσουν εκ νέου τις πληθωριστικές προσδοκίες.
Tιμές Ενέργειας και Ισοτιμία Ευρώ Δολαρίου – συμβολή της πλευράς του κόστους
Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου (από €28,7/βαρέλι τον Ιανουάριο του 2016, μέσο επίπεδο, σε €51,8/βαρέλι τον Ιανουάριο του 2017) επηρέασαν αναπόφευκτα τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στην κατηγορία «Ενέργεια» (Γράφημα 1) οδηγώντας σε αύξηση κατά 13% τον Ιανουάριο του 2017, από 5,3% τον Δεκέμβριο του 2016.
Το 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις χειμερινές προβλέψεις εκτιμά την αύξηση της μέσης τιμής του πετρελαίου στα $56,4/βαρέλι το οποίο θα οδηγήσει σε αύξηση του Εν.ΔΤΚ «Ενέργεια» στην Ευρωζώνη στο 6,3% το 2017, από -5,1% το 2016.
Επιπλέον, η υποτίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου το 2017 καθιστά τα εισαγόμενα προϊόντα ακριβότερα, μεταξύ αυτών κυρίως το πετρέλαιο, ενισχύοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.
Η αυξητική αυτή τάση αναμένεται να επικρατήσει και στον εγχώριο πληθωρισμό, με ισχυρότερη μάλιστα συγκριτικά επίπτωση καθώς η κατηγορία «Ενέργεια» επηρεάζεται στην Ελλάδα εκτός από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου και από τις αυξήσεις στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα.
Παραγωγικό Κενό – συμβολή της πλευράς της ζήτησης
Παρά το γεγονός ότι η αύξηση του κόστους της ενέργειας αναμένεται να περιορίσει ελαφρά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, η αναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομίας θα οδηγήσει σταδιακά σε συρρίκνωση του παραγωγικού κενού, δηλαδή της διαφοράς μεταξύ του πραγματικού από το δυνητικό ΑΕΠ1. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αναζωπυρώσει σταδιακά τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία.
Παράλληλα, η αναμενόμενη σταδιακή πτώση της ανεργίας και η ανάκαμψη της οικονομίας αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση της ζήτησης ορισμένων δεξιοτήτων που ενδεχομένως βρίσκονται σε στενότητα μετά την εκροή ανθρώπινου δυναμικού των τελευταίων ετών (brain drain). Επιπλέον, σύμφωνα με τις χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η βαθμιαία αύξηση του μέσου μισθολογικού κόστους αναμένεται να συνεχίσει να υπερβαίνει την μέση παραγωγικότητα, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (κατά 0,4% και 1,1% το 2017 και 2018 αντιστοίχως).
Η αυξητική αυτή επίπτωση επί των τιμών μπορεί να αντισταθμισθεί από την επίδραση των σχεδιασμένων διαρθρωτικών παρεμβάσεων για την απελευθέρωσητων αγορών προϊόντων, σύμφωνα με το πρόγραμμα προσαρμογής. Από την ανωτέρω ανάλυση προκύπτει ότι ο γενικός Εν. ΔΚΤ προβλέπεται να διαμορφωθεί άνω του 1,0% τόσο το 2017 όσο και το 2018.
Τιμές Πετρελαίου και Εξωτερικές Συναλλαγές: Ισοζύγιο Καυσίμων το 2017
Η πτώση της τιμής του πετρελαίου τους τελευταίους μήνες του 2016 συνέβαλε στην βελτίωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο καυσίμων (από €-4,2 δισ. το 2015 σε €-2,8 δισ. το 2016), δεδομένου ότι οι εισαγωγές καυσίμων μειώθηκαν περισσότερο από τις εξαγωγές καυσίμων (-17,7% έναντι -8,3%).
