Η γνώση των Ελληνικών πραγμάτων “στο περίπου”

Όταν μια χώρα είναι μικρή, και η Ελλάδα είναι μικρή· όταν μια χώρα είναι απόκεντρη, και η Ελλάδα όσο κι αν θεωρούμε ότι έχει καίρια γεωπολιτική θέση δεν παύει να είναι απόκεντρη· όταν μια χώρα κατορθώνει να είναι γνωστή, να έχει “όνομα”, να διαθέτει brand όπως λέγεται τώρα στα χρόνια της γενικής εμπορευματοποίησης, κι η Ελλάδα είναι κατ’ εξοχήν χώρα με όνομα/branded· όταν μια χώρα είναι οικονομικά αδύναμη, και η Ελλάδα πάντα ήταν αδύναμη όσο κι αν κάποιες αλλοπαρμένες ώρες μίλησε για “ισχυρή Ελλάδα”, μετά δε από 3 Μνημόνια και ισάριθμες παραλίγον προσαράξεις είναι όσο αδύναμη γίνεται· όταν για μια χώρα έχει ακουστεί πλήθος φορές από τον μικρό βοσκό (=τα διεθνή μήντια) το “Λύκος! Λύκος!” (= Grexit, χρεωκοπία, συν Αιγαίο κλπ.) αλλά ο λύκος δεν έρχεται όπως στην Ελλάδα συνέβη, τότε μια από τις μεγαλύτερες απειλές που τριγυρνάνε γύρω από την χώρα αυτή είναι η μέτρια γνώση της διεθνούς κοινής γνώμης γι αυτήν. Η αποσπασματική γνώση. Η γνώση με στερεότυπα και με υπεραπλουστεύσεις.

Στην Ελλάδα του Φεβρουαρίου 2017 (με το καλό…) όλες οι παραπάνω ιδιότητες συγκεντρώνονται – με δυο κεντρικές κρίσεις, κι από δίπλα άλλες δυο (τουλάχιστον). Πρώτη, η επαναφορά της κρίσης χρέους/δανεισμού/χρηματοδότησης/στήριξης του τραπεζικού συστήματος. Δεύτερη, η ανάφλεξη ή πάντως η απειλή ανάφλεξης των Ελληνοτουρκικών στο Αιγαίο. Ποιες οι άλλες δυο; Η μια είναι το Προσφυγικό που, κι αν θέλαμε να το παραβλέψουμε, “παράγει” πλέον και νεκρούς. Η άλλη είναι οι συνεχιζόμενες – κι ας τις αγνοούμε επιμελημένα – διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό.

Ενώ όμως τα μάτια και τα αυτιά της διεθνούς κοινής γνώμης υπήρξαν τα τελευταία χρόνια στραμμένα “στην Ελλάδα” με αρκετήν ένταση, ενώ οι ξένοι ανταποκριτές και οι έκτακτοι απεσταλμένοι και ο φακός και οι αναλυτές “είδαν” Ελλάδα και “έδειξαν” και το 2010-11 και το 2012 και το 2014-15, για την οικονομία· ενώ οι ξένοι “έμαθαν” (ή πάντως πήγαν να καταλάβουν…) την ελληνική υπόθεση· ενώ πάλιν οι προβολείς στράφηκαν το 2015 -16 στην φρίκη και το μεγαλείο (δεν το λέμε υπερβολικά, καθόλου!) των ανθρώπινων ροών στα νησιά του Αιγαίου, εδώ και καιρό η διεθνής προσοχή έχει φύγει από τα μέρη μας.

Όλο και λιγότεροι ανταποκριτές καλύπτουν Ελλάδα από εδώ (ή και από Κωνσταντινούπολη, ή και από Ρώμη) για μεγάλα διεθνή μέσα, με αληθινή όμως γνώση των Ελληνικών πραγμάτων. Όταν ξεφυτρώνει “Ελληνικό θέμα”, συχνά οι κεντρικοί μηχανισμοί των Μέσων ακολουθούν το στερεότυπο που είναι του συρμού, ακόμη κι όταν ο ανταποκριτής/η ανταποκρίτρια τα λέει αλλιώς, πιο ψαγμένα (χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Guardian/της Helena Smith με αφορμή το θέμα των Ελληνικών νοσοκομείων, που η ίδια το ανήγε στο πνίξιμο της χρηματοδότησης επί Μνημονίων ενώ η αρχισυνταξία το φόρτωσε σε υπότιτλο στην διαχείριση Τσίπρα προτού επανορθώσει στην ιντερνετική έκδοση…). Τώρα, δε, με την διαπραγμάτευση σε αδιέξοδο λόγω κόντρας ΔΝΤ-Σώϋμπλε, ο δυστυχής αναγνώστης ή τηλεθεατής στην όποια Γερμανία ή Μεγ. Βρετανία ή Γαλλία ή “διεθνώς”, δύσκολα θα καταλάβει από πού αρχίζει και πού τελειώνει το νήμα των πραγμάτων με την Ελλάδα ή το τι συμβαίνει στο Αιγαίο με τα “βράχια με κάτι κατσίκες”/rocks with a bunch of goats (επίσημη Αμερικανική αναφορά στα Υμια, από τους ανθρώπους που πριν 21 χρόνια έσωσαν την κατάσταση!).

Αυτό είναι πολύ πιο επικίνδυνο απ’ όσο ακούγεται: μια διεθνής κοινή γνώμη που “γνωρίζει Ελλάδα” με βάση τα στερεότυπα μπορεί να δεχθεί απαθής να συμβούν στην περιοχή μας πράγματα έξω από το κανονικό. Ή και το ανεκτό.

Για τις αδύναμες χώρες, δεν είναι η φιλία των Δυνάμεων ούτε η συμμετοχή σε λέσχες τύπου “Ευρώπης” η τελική ασπίδα απέναντι σε Σώϋμπλε ή σε Ερντογάν. Αν υπάρχει ασπίδα στα χρόνια μας, είναι η διεθνής κοινή γνώμη.