Μια ενδιαφέρουσα, βαθύτερη αντιπαράθεση τοποθετήσεων αναδύθηκε κατά την συζήτηση για το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό στα πλαίσια του 5ου Διεθνούς Συμποσίου Θεσσαλονίκης “Ο κόσμος το 2017 και πέρα: Σε αναζήτηση σταθερότητας”, όπου ακριβώς αυτό το μέτωπο προέκυψε ως βασικός πυρήνας αστάθειας για τα χρόνια που έρχονται , μαζί με την υπό εξέλιξη οικονομική κρίση και τα “μεγάλα” γεωπολιτικά της περιοχής μας.
Παρουσιάζοντας την “επίσημη” πλευρά των πραγμάτων ο (και αρμόδιος Επίτροπος της ΕΕ για την Μετανάστευση και τις Εσωτερικές Υποθέσεις) Δημήτρης Αβραμόπουλος, που υπερασπίστηκε με ιδιαίτερο σθένος την ανάγκη διατήρησης του Σένγκεν ως υπαρξιακή αναμέτρηση της σημερινής ΕΕ με τους καιρούς, έδωσε την προοπτική μιας επιχειρούμενης διαμόρφωσης αληθινής Ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου. Η οποία, πάντως, ακόμη και με συνειδητή επίσπευση και ως ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, θα χρειαστεί τουλάχιστον το πρώτο 6μηνο του 2017 προκειμένου να καταλήξει (προώθηση της πρότασης της Επιτροπής, άρση των διαφωνιών στο Συμβούλιο ιδίως για την αναθεώρηση της συμφωνίας Δουβλίνο-2, ανάμειξη του Ευρωκοινοβουλίου, νομοθετικό μπρος-πίσω κοκ).
Την ίδια στιγμή, ο Gerald Knaus του ESI/European Stability Initiative που υπήρξε ο ουσιαστικός εμπνευστής της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας με την οποία ανακόπηκαν οι ροές προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο (από 115.000 διελεύσεις τον μήνα Ιανουάριο-Φεβρουάριο σε 3.300 ανθρώπους τον μήνα τον Ιούνιο-Αύγουστο. από 366 πνιγμένους στο πρώτο διάσημα στους 7 στο δεύτερο ήταν ο αποστομωτικό απολογισμός…), πρόβαλε την απόλυτη ανάγκη να γίνει κάτι – άμεσα, τώρα! Οι προτάσεις ESI/Knaus περιλαμβάνουν δημιουργία Αποστολής Ασύλου της ΕΕ (με μέριμνα ώστε να μην τραυματισθεί η κυριαρχία της χώρας), ορισμό Ειδικού Απεσταλμένου ώστε να αίρονται τα εμπόδια, επανεγκατάσταση σε χώρες ΕΕ ακριβώς μέσω της Αποστολής Ασύλου. Στόχος θα ήταν να ελαφρυνθεί η κατάσταση άμεσα, ώστε να “διασωθεί” η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, να μην προσαράξει και τρέχουμε! Με βάση μια επιτυχία τέτοιου τύπου, ας γίνονταν αργότερα τα διάφορα θεσμικά της ΕΕ…
Εν τω μεταξύ, βλέπετε, τα στοιχεία δείχνουν εντεινόμενη διακινδύνευση: μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου 2016 (απο τότε δηλαδή που ξεκίνησε να λειτουργεί η “συμφωνία” ΕΕ-Τουρκίας) 15.372 άνθρωποι έφθασαν στα νησιά του Αιγαίου, 578 στάλθηκαν πίσω στην Τουρκία (με βάση τις πρόνοιες της συμφωνίας). Ασφαλώς οι αριθμοί έχουν πάει πίσω – τίποτα δεν θυμίζει τις εκατοντάδες χιλιάδες μηνιαίως του 2015, αλλά και ο μέσος όρος ημερησίων αφίξεων γύρω στα 2.000 άτομα τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο του 2016, κάπου στα 1.150 τον Μάρτιο, είχε πέσει στα 50 άτομα το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου, ύστερα σκαρφάλωσε πάνω απο τα 110 μετά τον Αύγουστο, έχει περάσει τα 200 τώρα…
Την ίδια στιγμή, με το σύνολο των μεταναστών και αιτούντων ασύλου που καταγράφονταν αρχές Οκτωβρίου στην Ελλάδα στις 62.000 περίπου, οι 14.000 είναι στα νησιά. Όμως… τα νησιά έχουν μέγιστη χωρητικότητα των εκεί hot spots λίγο λιγότερο από 7.500 άτομα (Λέσβος: 3500 ικανότητα φιλοξενίας, σχεδόν 6.000 βρίσκονταν εκεί. Χίος: 1.100 ικανότητα, 3.900 παρουσίες). Αυτό όμως δεν είναι το χειρότερο: το χειρότερο είναι ότι τα hot-spots είναι φτιαγμένα για κέντρα διέλευσης/προσωρινής διαμονής/ταυτοποίησης – κι ύστερα είτε χορήγηση ασύλου είτε επαναπροώθηση. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται, ή μάλλον γίνεται με τέτοιους ρυθμούς που τα νησιά πάνε να σκάσουν.
Γιατί όμως να μην φεύγουν οι πρόσφυγες/μετανάστες προς την ηπειρωτική Ελλάδα; Δεν είναι μόνον η αντίσταση των τοπικών κοινωνιών, λίγο-πολύ παντού, είναι ότι η ίδια η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας αποκλείει κάτι τέτοιο. Μάλιστα, έτσι όπως φαίνεται ότι ο θεωρητικός αριθμός των κάπου 62.000 ανθρώπων που βρίσκονται κατά την καταγραφή στην Ελλάδα έχει αρχίσει να υποχωρεί – πώς; σιγά-σιγά οι πλέον εύποροι, ιδίως Σύριοι “διαρρέουν” προς Ευρώπη – βρισκόμαστε ήδη κάτω των 50.000, άμα τουλάχιστον στηριχθεί κανείς στις μερίδες φαγητού που απορροφώνται από τα κέντρα σίτισης ημερησίως…
Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας τρίζει. Γι αυτό “κάτι πρέπει να γίνει” τώρα, άμεσα. Ιδίως από πλευράς της Ευρωζώνης. Πριν η Άγκυρα, ξεχνώντας πια την προοπτική άρσης της υποχρέωσης για βίζα των τούρκων στην Ευρώπη (που θάταν η βασική πολιτική επιτυχία Ερντογάν απ’ αυτήν την υπόθεση), τερματίσει την συμφωνία. Φέρνοντας το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό σε νέο παροξυσμό.
