Στην Ελλάδα, την Ιταλια – και την περίπτωση Ματτέο Ρέντσι που κάνει τυπικά “Ιταλική διαχείριση” στις σχέσεις με την Ευρώπη – την βλέπουμε συνήθως με πολιτικούς επιχρωματισμούς. Με συζητήσεις για “μέτωπο του Νότου” , ή με κοινές τοποθετήσεις σε Eurogroup και Κορυφή όταν το πράγμα χαλούσε πολύ (βέβαια, τοποθετήσεις περισσότερο για μηντιακή κατανάλωση, παρά με δημιουργία λειτουργικού μετώπου).
Τώρα, σιγά-σιγά (η μάλλον επιταχυνόμενα) θα χρειαστεί ως φαίνεται να την δούμε και οικονομικά. Μέσα από την ανοιχτή τραπεζική κρίση που υφίσταται ήδη η Ιταλία – και που έφερε τρικυμία στις αγορές, αλλά και στην Ευρωζώνη. Απλουστεύοντας, η Γερμανία αρνείται στην Κυβέρνηση του Ματτέο Ρέντσι την ευχέρεια να διασώσει με δημόσιους πόρους τις ρημαγμένες απο τα “κόκκινα δάνεια” τράπεζές της. Η Ιταλία – είναι εδώ και καιρό γνωστό – έχει κάπου 17% των δανείων της μη εξυπηρετούμενα, συνολικά στα 360 δις ευρώ! Ενώ δε μέχρι πριν κάποιους μήνες η ανάγκη σωστικής παρέμβασης για τις Ιταλικές συστημικές τράπεζες αναφερόταν στα 5-10 δις ευρώ, τώρα πρόκειται για 40 δις.
Το Βερολίνο θύμισε δηλαδή στον Ιταλό πρωθυπουργό ότι το σημερινό καθεστώς διάσωσης των τραπεζών της Ευρωζώνης προβλέπει bail-in, δηλαδή συνευθύνη πρώτα των μετόχων, ύστερα των ομολογιούχων και εν τέλει των καταθετών. Εδώ, όμως, μπαίνει στην μέση μια επικίνδυνη Ιταλική ιδιαιτερότητα: στην Ιταλία, λόγω χαμηλών επιτοκίων, πολλοί μικρομεσαίοι αποταμιευτές έχουν τοποθετηθεί σε τραπεζικά ομόλογα – κάπου 190 δις από τέτοια προϊόντα είναι στα χέρια κοινών ανθρώπων. Μόλις το 2015, 100.000 επενδυτές σε μικρότερες Ιταλικές τράπεζες που βρέθηκαν στον τοίχο έχασαν. πολλά. Ενας μάλιστα συνταξιούχος αυτοκτόνησε αφού έχασε 110.000 ευρώ – όλες τις αποταμιεύσεις μιας ζωής – κι έγινε μεγάλο θέμα στα μήντια.
Αν, λοιπόν, το πράγμα φθάσει σε bail-in, θα αφορά εκατομμύρια καθημερινών Ιταλών. Όχι καλή ιδέα, για μια Ιταλία που τον Σεπτέμβριο έχει προγραμματισμένο δημοψήφισμα (για θεσμικά θέματα και για τον εκλογικό νόμο: όμως πάντα στα δημοψηφίσματα ο κόσμος δεν απαντά στην ερώτηση που του θέτουν, αλλά σ’ εκείνην που ο ίδιος θέλει!). Και το επιχείρημα των Ιταλών προς τις Ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, ότι εδώ στην ουσία πρόκειται για καταθέσεις, όχι για χαρτοφυλάκια “μεγάλων”, βρίσκει απέναντι το αντεπιχείρημα: “μα και οι γιαγιάδες και οι χήρες μπορεί να έχουν ακόμη και σε τραπεζικές μετοχές τοποθετημένα λεφτά”. (Εδώ, λίγη πικρή ιστορία: η υπόθεση της Ευρωπαϊκής καθιέρωσης του bail-in ξεκίνησε με την διάσωση της Ολλανδικής SNS Reaal, το 2013, επί υπουργίας του γνωστού μας ως Προέδρου του Eurogroup Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ – οπότε και κλήθηκαν να συνεισφέρουν οι εκεί ομολογιούχοι με “κούρεμα” της περιουσίας τους). Όμως ο Ρέντσι – για να επιστρέψουμε και στα πολιτικά, τα οποία και εν τέλει ενδιαφέρουν – έκανε και κάτι άλλο. Εδειξε, όταν του μιλούσαν για ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των Ιταλικών τραπεζών, στην κατεύθυνση των μεγάλων ασθενών του Ευρωπαϊκού τραπεζικού χώρου. Που είναι οι Γερμανικές τράπεζες, όσο κι αν αυτό καμουφλάρεται. Ὀταν λοιπον του δείχνουν Unicredito και Banca die Paschi de Sienna, εκείνος απαντά με Deutsche Bank και με το πελώριο όγκο παραγώγων που αυτή κουβαλάει – ορισμένα απ’ αυτά με Ιταλική βάση, δε. Ούτε πως είναι η Deutsche Bank το μόνο πρόβλημα των Γερμανών: ήδη μια απο τις Landesbanken, η Bremer/BLB θα χρειαστεί μάλλον να απορροφηθεί απο την μεγαλύτερη Landesbank NordLB, προκειμένου να μην βουλιάξει λόγω των προβλημάτων που έχει εμφανίσει το χαρτοφυλάκιο ναυτιλιακών δανείων της. (Εδώ βέβαια υπάρχει ένας ακόμη μεγάλος σκελετός στο ερμάριο των γερμανικών τραπεζών, τα κάπου 20 δις σε προβληματικά δάνεια – με την Deutsche να επιχειρεί να ξεφορτωθεί άμεσα 1 δις από τα δικά της περίπου 6, σε μια ακόμη απόπειρα στήριξης της κεφαλαιακής της βάσης. Βέβαια, αυτό είναι πταίσμα μπροστά στον ογκόλιθο των παραγώγων…).
Γνωστά στον χώρο των ευρωπαϊκών τραπεζων όλα αυτά, αλλά ο Ρέντσι τουλάχιστον μπορεί και να τα λέει δημόσια. Να λεει δηλαδή ότι ο βασιλιάς της γερμανικής αυτάρεσκης επικυριαρχίας είναι γυμνός. Να δούμε πού θα καταληξει λοιπον και η Ιταλική περίπτωση.
