Σακούλες και περιβαλλοντικό τέλος: τι ισχύει, τι χρεώνεται και πού εντοπίζονται τα λάθη

Το καθεστώς χρέωσης των σακουλών μεταφοράς και το περιβαλλοντικό τέλος που εξακολουθεί να εμφανίζεται σε αποδείξεις αγορών βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης, καθώς καταναλωτές εκφράζουν σύγχυση για το τι ακριβώς πληρώνουν και για ποιο λόγο. Παρά τη θεσμοθέτηση του μέτρου από το 2018, εξακολουθούν να καταγράφονται λανθασμένες ή παραπλανητικές χρεώσεις, ακόμη και σε σακούλες που δεν υπάγονται στο περιβαλλοντικό τέλος.

Όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος της Ένωσης Καταναλωτών Βόλου, Κωνσταντίνος Λυχναρόπουλος, το περιβαλλοντικό τέλος αφορά αποκλειστικά πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος από 50 μικρόμετρα και άνω. Οι πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες, κάτω των 15 μικρόμετρων, που χρησιμοποιούνται κυρίως για χύμα τρόφιμα, εξαιρούνται για λόγους υγιεινής.

Εκτός περιβαλλοντικού τέλους βρίσκονται επίσης οι βιοδιασπώμενες – κομποστοποιήσιμες – σακούλες, καθώς και οι χάρτινες. Ωστόσο, αυτές δύνανται να χρεώνονται ως εμπορεύσιμα προϊόντα, με την αξία τους να αναγράφεται στην απόδειξη, χωρίς τον χαρακτηρισμό «περιβαλλοντικό τέλος». Τυχόν χρέωση τέλους σε χάρτινη ή βιοδιασπώμενη σακούλα συνιστά λάθος εφαρμογή της νομοθεσίας.

Αναφορά έγινε και στις επαναχρησιμοποιούμενες πλαστικές σακούλες μεγαλύτερου πάχους, οι οποίες μετά το 2020 εντάχθηκαν στο σύστημα χρέωσης ως προϊόντα. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι πλαστικές σακούλες υποχρεούνται να περιέχουν τουλάχιστον 30% ανακυκλωμένο υλικό, με ειδική σήμανση και κωδικό ιχνηλασιμότητας για τον έλεγχο παραγωγού και εισαγωγέα.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην υποχρέωση των καταστημάτων να ρωτούν τον καταναλωτή εάν επιθυμεί σακούλα, καθώς η χρήση της δεν είναι υποχρεωτική. Η μη τήρηση της διαδικασίας αυτής οδηγεί σε σύγχυση και ενισχύει την αίσθηση υποχρεωτικής επιβάρυνσης.

Τέλος, επισημάνθηκε ότι, παρά τα έσοδα εκατομμυρίων ευρώ από το περιβαλλοντικό τέλος τα τελευταία χρόνια, η χρήση πλαστικών ειδών παραμένει διαδεδομένη, γεγονός που θέτει εκ νέου ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα του μέτρου ως αποτρεπτικού εργαλείου και για την ορθή ενημέρωση των καταναλωτών.