Η γλυκιά ιστορία της τούρτας

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ της Μαριαλένας Χαραλαµποπούλου *

Τα γενέθλια εορτάζονται σε όλο τον κόσµο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Κάθε πολιτισµός έχει τα δικά του γλυκίσµατα και τις δικές του µοναδικές παραδόσεις για να κάνει τις γιορτές γενεθλίων αξέχαστες και διασκεδαστικές.

Ένα παγκόσµιο σύµβολο γιορτής, του οποίου η «εµφάνισή» είναι από τις πιο πολυαναµενόµενες στιγµές σε κάθε πάρτι, είναι η τούρτα γενεθλίων.

Στην αρχαία Ελλάδα, για να τιµήσουν την γέννηση της θεάς Αρτέµιδος, θεάς του κυνηγιού και του φεγγαριού, έφτιαχναν ένα γλυκό στρογγυλό ψωµί. Για τους Έλληνες, το κυκλικό σχήµα συµβόλιζε την κυκλική φύση της ζωής, όπως και τις διάφορες φάσεις της σελήνης.

Πάνω σε αυτό το ψωµί τοποθετούσαν κεριά, τα οποία θεωρούνται τα πρώτα «κεριά γενεθλίων» και συµβόλιζαν την λάµψη της σελήνης.

Ακόµη, πίστευαν ότι η φωτιά από τα αναµµένα κεριά έδιωχνε τα κακά πνεύµατα και ότι ο καπνός τους µετέφερε τις προσευχές στους θεούς.

Οι Ρωµαίοι επίσης, ήταν οι πρώτοι που τίµησαν τα προσωπικά γενέθλια (µόνο των ανδρών).

Οι Ρωµαίοι πολίτες τιµούσαν συγγενείς και φίλους µε γιορτές και οι άνδρες που γίνονταν 50 ετών λάµβαναν µια ειδική τούρτα από αλεύρι σιταριού, ξηρούς καρπούς, µέλι και µαγιά.

Η σύγχρονη τούρτα γενεθλίων εµφανίστηκε για πρώτη φορά στην Γερµανία.

Στις αρχές του 15ου αιώνα, οι γερµανικοί φούρνοι πωλούσαν γλυκά κέικ, ειδικά σχεδιασµένα για τα γενέθλια πάρτι µικρών παιδιών. Τα γενέθλια πάρτι ονοµάζονταν Κίντερφεστ (Kinderfest).

Οι άνθρωποι τότε, πίστευαν ότι τα παιδιά ήταν ευάλωτα την ηµέρα των γενεθλίων τους από τα κακά πνεύµατα κι έτσι, προκειµένου να τα προφυλάξουν, άναβαν κεριά ως µια µορφή πνευµατικής προστασίας.

Τα κεριά, τα άφηναν να καίνε όλη την ηµέρα, µέχρι το βραδινό γεύµα και ο καπνός τους µετέφερε τις επιθυµίες του παιδιού στον ουρανό.

Τα κεριά αντιστοιχούσαν στην ηλικία του παιδιού συν ένα, για να συµβολίζουν την ελπίδα για ένα ακόµη υγιές έτος.

Στην Ελβετία, το 1881, καταγράφεται για πρώτη φορά το σβήσιµο των κεριών. Τα κεριά στις τούρτες σβήνονταν ένα προς ένα, αντιπροσωπεύοντας τα έτη της ζωής.

Η τούρτα εκδηµοκρατίζεται

Η τούρτα, εκτός από σύµβολο εορτασµού, αποτελούσε για πολλά χρόνια και σύµβολο κοινωνικής θέσης.

Η ζάχαρη, το αλεύρι και τα αυγά ήταν ακριβά στην µεσαιωνική Ευρώπη, έτσι λοιπόν, αν έφτιαχνες τούρτα στα γενέθλιά σου, συµβόλιζε την αφθονία και την ευηµερία.

Η βιοµηχανική επανάσταση και η µαζική παραγωγή ζάχαρης, άλλαξαν τα πάντα.

Επίσης, η πρόοδος στην τεχνολογία των φούρνων και η σηµαντική εφεύρεση του µπέικιν πάουντερ, που επέτρεψε στα κέικ να είναι πιο αφράτα, έκαναν τις τούρτες γενεθλίων προσιτές σε όλους.

Ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος, µπορεί να έφερε ελλείψεις σε ζάχαρη, βούτυρο και αυγά – αυτό όµως δεν σταµάτησε τους ανθρώπους από το να φτιάχνουν τούρτες γενεθλίων.

Χρησιµοποιώντας εναλλακτικές λύσεις, όπως πουρέ πατάτας ή καρότα, για να προσθέσουν γλυκύτητα και υγρασία, απέδειξαν ότι το πνεύµα του εορτασµού και η αγάπη για τις τούρτες µπορούσαν να αντέξουν ακόµα και τις πιο δύσκολες στιγµές.

Ο συµβολισµός

H τούρτα γενεθλίων αντιπροσωπεύει την γλυκύτητα της ζωής – κυριολεκτική και µεταφορική – και σηµατοδοτεί έναν ακόµη χρόνο γύρω από τον ήλιο.

Συµβολίζει το µοίρασµα της ευτυχίας µε τους φίλους και την οικογένεια και σε ορισµένους πολιτισµούς, το πρώτο κοµµάτι δίνεται στον επίτιµο καλεσµένο ή σε έναν σεβαστό γέροντα.

Επίσης, µπορεί να συµβολίζει την ευηµερία, τα νέα ξεκινήµατα, την ευγνωµοσύνη, ακόµη και την υπέρβαση των προκλήσεων και δεν είναι τυχαίο ότι η τούρτα είναι παρούσα σε γάµους, επετείους και σε θρησκευτικούς εορτασµούς.

Είτε λοιπόν πρόκειται για ένα χειροποίητο αριστούργηµα είτε για µια απλή τούρτα από το ζαχαροπλαστείο της γειτονιάς, αυτό το ξεχωριστό γλύκισµα συνεχίζει να αντικατοπτρίζει το ποιοι είµαστε, τι γιορτάζουµε και πώς σηµατοδοτούµε το πέρασµα του χρόνου.

Γιατί τα γενέθλια χωρίς τούρτα φαίνονται απλώς… ελλιπή.

Το άρθρο αυτό αφιερώνεται στην στήλη «Ιστορίες Διατροφής» που συµπληρώνει έναν χρόνο µαζί σας!

Χρόνια πολλά!