Τσίπρας για Βαρουφάκη: Δεν τον άντεχαν ούτε οι συνεργάτες του

Ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο του «Ιθάκη» αναγνωρίζει ότι η καρέκλα του υπουργού Οικονομικών στην πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ηλεκτρική.

Εκείνο που μάλλον διστάζει να αναγνωρίσει, είναι ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν η χειρότερη δυνατή επιλογή για τον συγκεκριμένο ρόλο, στη συγκεκριμένη, τόσο κρίσιμη για τη χώρα, συγκυρία.

Και ήταν μία επιλογή, βέβαια, που έκανε ο ίδιος ο κ. Τσίπρας. Φυσικά, προτού αρχίσει να χαρακτηρίζει τον Γιάνη Βαρουφάκη σαν «εγωκεντρικό» και «αναξιόπιστο», σαν έναν εμμονικό θεωρητικό που ήταν αποφασισμένος να εφαρμόσει τις αλλόκοτες οικονομικές θεωρίες του στην πράξη, ακόμη και εάν αυτές οι εμμονές θα έστελναν τη χώρα απευθείας στα βράχια της οικονομικής καταστροφής.

Ακολουθεί το απόσπασμα του βιβλίου για τον Βαρουφάκη:

Τον Βαρουφάκη δεν τον γνώριζα πολλά χρόνια, είχα όμως διακρίνει την επικοινωνιακή του δεινότητα. Εκτός από τις μέρες που περάσαμε μαζί και με τον Γκαλμπρέιθ, στο Όστιν του Τέξας, είχαμε δειπνήσει και μερικές φορές το προηγούμενο καλοκαίρι στην Αίγινα, όπου συνήθως οι συζητήσεις κατέληγαν σε καβγάδες του με τον εξίσου επίμονο Φλαμπουράρη. Μου ήταν από την αρχή φανερό ότι επρόκειτο για μια ιδιαίτερη περίπτωση.

Στην πραγματικότητα ήταν περισσότερο σελέμπριτι και λιγότερο οικονομολόγος. Ο λόγος του όμως ήταν εξαιρετικά ελκυστικός, ευρηματικός και απόλυτος, πράγμα που τον έκανε δημοφιλή στα ΜΜΕ. Είχε ήδη αποκτήσει μεγάλη αναγνώριση στην ελληνική κοινή γνώμη, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, χάρη στον ιδιαίτερο τρόπο που είχε να μιλάει για την κρίση. Είχε πετύχει να προσελκύει την προσοχή του κοινού, των δημοσιογράφων αλλά και των πολιτικών.

Μετά τη γνωριμία μας ανταλλάσσουμε συχνά απόψεις και συζητούσαμε διάφορα θέματα γύρω από την οικονομία. Λίγο πριν κερδίσουμε τις εκλογές, είχα πάρει την απόφαση πως αυτός θα ήταν ο Υπουργός Οικονομικών.

Πίστευα ότι το βασικό διαπραγματευτικό μας χαρτί θα ήταν η επιθετική αποφασιστικότητα, γιατί θεωρούσα πως έτσι θα φέρναμε σε δύσκολη θέση τους εταίρους μας.

Σε καμιά περίπτωση δεν ήθελα να μας θεωρούν δεδομένους. Αυτός ήταν ο λόγος που αποφάσισα να γίνει υπουργός Οικονομικών ο Βαρουφάκης.

Ήθελα να στείλει το σήμα της σκληρής διαπραγμάτευσης. Υποτίμησα όμως τον ανθρώπινο παράγοντα, τόσο στην περίπτωση Βαρουφάκη όσο και σε μια σειρά άλλων επιλογών μου. Οι άνθρωποι δεν είναι σαν τα πιόνια στο σκάκι, να υπολογίζεις τις κινήσεις τους μόνο με βάση τις δυνατότητες και τις προδιαγραφές τους.

Παίζει ρόλο και η προσωπικότητά τους. Πολλές φορές παρασύρονται από την εξουσία και τη δημοσιότητα και βγάζουν έναν άλλο εαυτό -ή, ενδεχομένως, αποκαλύπτουν τον αληθινό εαυτό τους. «Αρχή άνδρα δείκνυσι», όπως έλεγαν και οι αρχαίοι.

Και όταν το Εγώ τους αδυνατεί να συντονιστεί με τη συλλογική προσπάθεια, τότε τα πράγματα οδηγούνται σε αδιέξοδο. Έτσι και έγινε. Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από «asset» μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή.

Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup, όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμμαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες. [σσ: Ο Βαρουφάκης, το 2014] Μου είπε «Αλέξη, εγώ θέλω να μπω στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θέλω να είμαι συνεργαζόμενος. Θέλω να είμαι υποψήφιος βουλευτής με σταυρό. Θέλω να εκλεγώ βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Θα γίνω μέλος του ΣΥΡΙΖΑ».

Είχε στο μυαλό του ένα άλλο σχέδιο. Διεκδικούσε να είναι οργανικό κομμάτι της προσπάθειάς μας. Με αιφνιδίασε. Εντούτοις, στο πλαίσιο της διεύρυνσης που επιχειρούσαμε σκέφτηκα πως δεν ήταν κακή ιδέα. Τότε εξάλλου εντάχθηκαν στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ και μια σειρά πανεπιστημιακοί.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο Βαρουφάκης, όταν τον επέλεξα για Υπουργό, δεν ήταν υποστηρικτής της εξόδου από το ευρώ. Κι εγώ ήθελα μια έντιμη συμφωνία εντός του ευρώ. Αυτό άλλωστε το είχαμε κατ’ επανάληψη τονίσει. Αλλά, από την άλλη, δεν κρύβαμε ότι επιδιώκαμε ριζικές αλλαγές στην Ευρώπη.

Θέλαμε να σταματήσει η επιβολή του οικονομικού παραλογισμού του νεοφιλελευθερισμού, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά απ’ άκρη σ’ άκρη στην ήπειρο. Να σταματήσουν οι πολιτικές της λιτότητας.

Μπορεί αρκετοί να μας κατηγόρησαν για ονειροπόλους ουτοπιστές, όμως αργότερα, όπως είδαμε, στην περίοδο της πανδημίας, οι πολιτικές της λιτότητας κατέπεσαν.