Προειδοποιήσεις σεισμολόγων: Δεν αποκλείονται τα 6 ρίχτερ στο Άγιο Όρος

Ανησυχία για την σεισμική ακολουθία στο Άγιο Όρος εκφράζουν οι σεισμολόγοι, συστήνοντας σε μοναχούς και επισκέπτες να αποφεύγουν κτίρια που δεν έχουν ελεγχθεί

Ένα υποθαλάσσιο ρήγμα δυτικά του Αγίου Όρους που «ξύπνησε» από τον Μάιο του 2024, δίνει ισχυρές σεισμικές δονήσεις που ταλαιπωρούν επισκέπτες και μοναχούς της Αθωνικής Πολιτείας, ενώ οι επιστήμονες που παρακολουθούν το φαινόμενο δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ο Εγκέλαδος να πιάσει την «οροφή» των 6 Ρίχτερ.

Το ρήγμα που κινείται

αριστερόστροφα με κατεύθυνση ΒΔ-ΝΔ έδωσε 5,3 Ρίχτερ στις 7 Ιουνίου, ενώ την περασμένη Δευτέρα νέα σεισμική δόνηση 4,8 Ρίχτερ ταρακούνησε το Άγιον Όρος με επίκεντρο λίγα χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Καρυών και με εστιακό βάθος περίπου 10 χιλιομέτρων.

«Η σεισμική ακολουθία είναι σε εξέλιξη, διαρκεί αρκετό διάστημα και δεν έχει ηρεμήσει. Είναι μία σμηνοσειρά με παρόμοια μεγέθη και η βασική μας ανησυχία είναι το πως θα εξελιχθεί. Δεν μπορούμε να είμαστε κατηγορηματικοί και να αποκλείσουμε την πιθανότητα να έχουμε μία ισχυρότερη σεισμική δόνηση. Αυτό είναι το πρόβλημα και η ανησυχία μας. Το πιο πιθανό είναι να συνεχίσει και να σβήσει σταδιακά, αυτή την στιγμή όμως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ακόμη και μία δόνηση της τάξης των 6 Ρίχτερ. Με αυτά τα δεδομένα πορευόμαστε» τόνισε στην «R» ο καθηγητής Σεισμολογίας του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος.

Οι ειδικοί και οι αρχές έχουν συστήσει στους μοναχούς και τους επισκέπτες να αποφεύγουν κτίρια που δεν έχουν ελεγχθεί και δεν έχουν ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ από τον σεισμό της 7ης Ιουνίου είχαν σημειωθεί σημαντικές ζημιές στην Μονή Ξενοφώντος (10ος αιώνας), τη Μονή Δοχειαρίου (10ος αιώνας) και τη Μονή Σίμωνος Πέτρας (14ος αιώνας).

Ένταση σεισμικότητας

Σύμφωνα με στοιχεία η σεισμική δράση ξεκίνησε τον Μάιο του 2024 με λίγες δονήσεις, αλλά εντάθηκε τον Αύγουστο του ίδιου έτους με μεγέθη που ξεπέρασαν τα 4,3 Ρίχτερ. Τότε η ομάδα του Γεράσιμου Παπαδόπουλου εκτίμησε ότι επρόκειτο για προσεισμική ακολουθία μεταξύ Ουρανούπολης και Δάφνης που προδίκαζε την έλευση ισχυρότερων σεισμών.

«Είμαστε οι μόνοι που εντοπίσαμε έγκαιρα από τότε αυτή την περιοχή που αποτελούσε ένα εντυπωσιακό σεισμικό κενό , προσδιορίζοντας μάλιστα ως ανώτατη οροφή αναμενόμενου μεγέθους τα 6 Ρίχτερ. Αυτή την εκτίμηση κοινοποιήσαμε στον πρόεδρο του ΟΑΣΠ Ευθύμη Λέκκα με τον οποίο είχαμε επικοινωνία προκειμένου αφ’ ενός να ενημερωθεί αφ’ ετέρου να εξεταστεί η δυνατότητα λήψης προληπτικών μέτρων» ανέφερε στην «R» ο δρ. Σεισμολογίας και επιστημονικός συνεργάτης της UNESCO Γεράσιμος Παπαδόπουλος.

Στις 22 Σεπτεμβρίου και 13 Δεκεμβρίου 2024 το μέγεθος ανέβηκε στο 4,6 και στις 15 Φεβρουαρίου 2025 άγγιξε το 4,7. Η προσεισμική ακολουθία συνεχίστηκε μέχρι τις 7 Ιουνίου 2025 οπότε έγινε ο μεγαλύτερος μέχρι τώρα σεισμός μεγέθους 5,3 R , ενώ πριν λίγες μέρες είχαμε και τα 4,8 R.

«Όλοι αναρωτιούνται αν αυτός ήταν ο κύριος ή αν θα ανέβουν και άλλο τα μεγέθη. Η αργή χρονική εξέλιξη της ακολουθίας δεν βοηθά να απαντηθεί αυτό το κρίσιμο ερώτημα και γι’ αυτό οι επιστήμονες παραμένουν επιφυλακτικοί. Εξάλλου, το Άγιον ΄Όρος έχει πληγεί πολλές φορές στο παρελθόν από ισχυρούς σεισμούς. Από τα διαθέσιμα ιστορικά αρχεία προκύπτει ότι τέτοιοι σεισμοί έγιναν κατά τα έτη 1280, 1366, 1456, 1511, 1526, 1564, 1572, 1585, 1765, 1826. Αυτοί οι σεισμοί ήταν ισχυροί με εκτιμώμενα μεγέθη που υπερβαίνουν τα 6 R. Και αρκετοί από αυτούς προκάλεσαν σημαντικές βλάβες στα μοναστήρια. Αλλά δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια που βρισκόντουσαν οι εστίες τους και τα ρήγματα από τα οποία προήλθαν» πρόσθεσε ο κ. Παπαδόπουλος.

Τα 7,2 R. του 1905.

Ο πρώτος μεγάλος σεισμός στο Άγιον ΄Όρος, που κατεγράφη από σεισμογραφικά όργανα, έγινε στις 8 Νοεμβρίου του 1905. Αυτός μελετήθηκε λεπτομερώς από ελληνοϊταλική ομάδα επιστημόνων του ΕΚΠΑ και του Πανεπιστημίου της Μπολόνια. Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε σε έγκυρο γεωφυσικό περιοδικό (Δρ. Ιωάννα Τριανταφύλλου και συνεργάτες, Pure and Applied Geophysics, 2019) υπολογίστηκε μέγεθος 7,2R.. Τότε, σημειώθηκαν σημαντικές βλάβες σε μοναστήρια, όπως της Μεγίστης Λαύρας και του Βατοπεδίου, και εκτεταμένες κατολισθήσεις από το Περδίκι της Μονής Καυσοκαλυβίων έως τη Μονή Ιβήρων στο νότιο μέρος της χερσονήσου του Άθω. Στη μελέτη αυτή αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά ότι οι κατολισθήσεις εισήλθαν με ορμή στη θάλασσα όπου προκάλεσαν τοπικό αλλά βίαιο τσουνάμι με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 11 άτομα, κληρικοί και λαϊκοί.

«Από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο σεισμικός κίνδυνος στον Άθω είναι σημαντικός και γι’ αυτό θα πρέπει να διερευνηθεί με ποιο τρόπο θα μπορούσε να προστατευτούν τόσο οι μοναχοί όσο και οι πολλοί Έλληνες και ξένοι επισκέπτες. Ο κίνδυνος δεν προέρχεται μόνο από τους σεισμούς αλλά και από τα δευτερογενή φαινόμενα που τους συνοδεύουν, όπως οι κατολισθήσεις και καταπτώσεις βράχων και τα τσουνάμι» επισημαίνει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος.