Έκθεση «Tilda Swinton – Ongoing»: Πρώτα Ολλανδία και μετά Ελλάδα

Αυτό το φθινόπωρο, η πολυδιάστατη Σκωτσέζα ηθοποιός, καλλιτέχνιδα και fashion icon Tilda Swinton εγκαινιάζει την έκθεση Tilda Swinton – Ongoing στο Eye Filmmuseum του Άμστερνταμ. Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 28 Σεπτεμβρίου 2025 έως τις 8 Φεβρουαρίου 2026, και θα φιλοξενήσει έργα που συνδέονται με την τέχνη, τον κινηματογράφο και τη μόδα, μέσα από συνεργασίες της Swinton με σκηνοθέτες και δημιουργούς που έχει επιλέξει ως συνοδοιπόρους στην καλλιτεχνική της διαδρομή.

Τι περιλαμβάνει η έκθεση στο Άμστερνταμ

Η έκθεση παρουσιάζει οκτώ νέα έργα που δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με ονόματα όπως οι Luca Guadagnino, Joanna Hogg, Pedro Almodóvar, Jim Jarmusch και Apichatpong Weerasethakul. Επιπλέον, το πρόγραμμα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις και περφόρμανς με την επιρροή της μόδας, όπως η συνεργασία με τον ιστορικό μόδας και επιμελητή Olivier Saillard, καθώς και προβολές μέσω φωτογραφίας με τον Tim Walker. Τέλος, υπάρχει υλικό από τον αείμνηστο Derek Jarman (σ.σ. ο σκηνοθέτης που την ανακάλυψε και την έκανε να στρέψει την καριέρα της από τη διδασκαλία στην υποκριτική), ο δημιουργός που έδωσε στην Swinton τον πρώτο μεγάλο κινηματογραφικό ρόλο της στο Caravaggio το 1986.

Σε δηλώσεις της για την έκθεση, η Swinton λέει:

«Με την τιμή αυτής της εξαιρετικής πρόσκλησης, το Eye μου έδωσε την ευκαιρία να στοχαστώ πάνω στους μηχανισμούς της καλλιτεχνικής μου πρακτικής κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια […] (είναι σαν ) ένα συνεχές – και αδιάσπαστο – μονοπάτι από ψίχουλα μέσα στο δάσος, με καινούρια φύλλα σε δέντρα που υπάρχουν από καιρό. Το αιώνιο «σπορείο».»

Αυτές οι φράσεις αποτυπώνουν πόσο σημαντική είναι γι’ αυτήν η συνέχεια της τέχνης, η συνεργασία και η διατήρηση των δεσμών με άλλους δημιουργούς, αλλά και η προσωπική εξερεύνηση της ίδιας της καλλιτεχνικής της ταυτότητας.

Η Σουίντον ξανά στην Ελλάδα;

Έχοντας ήδη ενημέρωση για τη μεταφορά της έκθεσης και στην Ελλάδα, ανέτρεξα με τη μνήμη στην πρώτη της καλλιτεχνική επίσκεψη στη χώρα μας. Τότε η Swinton είχε έρθει στην Ελλάδα για μια ιδιαίτερη παράσταση/περφόρμανς με τίτλο “Embodying Pasolini”, σε συνεργασία με τον Olivier Saillard. Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στην Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στην Αθήνα, από τις 11 έως τις 16 Δεκεμβρίου 2023. Το Embodying Pasolini ήταν μια παράσταση – φόρος τιμής στον Pier Paolo Pasolini, τον Ιταλό σκηνοθέτη, ποιητή, συγγραφέα και διανοούμενο, με έναν μοναδικό τρόπο: περισσότερα από τριάντα κοστούμια και αντικείμενα από τις ταινίες του Pasolini των δεκαετιών του ’60 και ’70 — σχεδιασμένα από τον Danilo Donati και κατασκευασμένα από το atelier Farani – παρουσίασαν μια συνθήκη όπου η Swinton δεν παίζει έναν ρόλο με την παραδοσιακή έννοια, αλλά γίνεται «καμβάς» των κοστουμιών. Φορώντας ένα-ένα τα κοστούμια, με μια σιωπηλή διαδικασία που αποσκοπούσε να αποκαλύψει τις σχέσεις ανάμεσα στο σώμα, την ενδυμασία και την ιστορία του κινηματογράφου, προσέφερε ένα θέαμα όπου η μόδα συνυπήρχε με την εκφραστικότητα και την τέχνη σε κάτι εμπειρικά πρωτόγνωρο.

Το πλαίσιο και η σημασία της Swinton ως καλλιτέχνιδα

Η Tilda Swinton θεωρείται μια από τις πλέον μοναδικές παρουσίες στο σύγχρονο καλλιτεχνικό, κινηματογραφικό και fashion στερέωμα. Η καριέρα της ξεπερνά τα όρια των ειδών: από arthouse ταινίες και πειραματικές φόρμες, μέχρι θεατρικές περφόρμανς και συνεργασίες με καλλιτέχνες της μόδας και της φωτογραφίας. Η ευελιξία της —να κινείται ανάμεσα στο mainstream και το avant-garde—, κάνει κάθε νέο της εγχείρημα να γίνεται αντικείμενο προσδοκίας και ανάλυσης.

Η Έκθεση Ongoing έρχεται να συνοψίσει, αλλά και να ανοίξει νέες κατευθύνσεις: τι σημαίνει να συνεργάζεσαι, τι σημαίνει να είναι κάποιος “παρών” όχι μόνο ως ηθοποιός αλλά ως συνδημιουργός, και πώς η τέχνη, η μόδα, ο κινηματογράφος και η προσωπική καλλιτεχνική ζωή αλληλεπιδρούν.