Κόκκινα δάνεια: Τα funds πιέζουν για πλειστηριασμούς – Κανείς δεν σκέφτεται τους δανειολήπτες

Ανοιχτή πληγή παραμένουν τα κόκκινα δάνεια ύψους περίπου 80 δισ. ευρώ, επειδή οι εισπρακτικές εταιρείες που τα διαχειρίζονται αντί να τα «εξυγιάνουν» όπως υποτίθεται ότι είναι η αποστολή τους, κωλυσιεργούν τις ρυθμίσεις των δανείων, αλλά αντίθετα πιέζουν διαρκώς για όλο και περισσότερες νομικές διευκολύνσεις για τη διεξαγωγή πλειστηριασμών.

Οι εισπρακτικές βρίσκονται και φέτος κάτω από τους στόχους είσπραξης των κόκκινων δανείων, με αποτέλεσμα να τίθεται υπό πίεση το σύστημα των κρατικών εγγυήσεων με την ονομασία «Ηρακλής», ύψους περίπου 19 δισ. ευρώ.

Επειδή οι εισπρακτικές συστηματικά δεν πιάνουν τους ετήσιους προβλεπόμενους στόχους είσπραξης, κάθε χρόνο δίνεται παράταση, γιατί διαφορετικά θα έπρεπε να καταπέσουν οι κρατικές εγγυήσεις, που δόθηκαν για να διασφαλιστούν οι -άγνωστοι- «επενδυτές» οι οποίοι αγόρασαν τα κόκκινα δάνεια σε εξευτελιστικές τιμές, αλλά πιέζουν τους δανειολήπτες για να εισπράξουν το σύνολο της οφειλής.

Με τον «μπαμπούλα» της κατάπτωσης των κρατικών εγγυήσεων και της πιθανότητας να πληρώσει το ελληνικό Κράτος τα σπασμένα, οι εισπρακτικές εταιρείες και οι τράπεζες ζητούν από την κυβέρνηση νομοθετικές ρυθμίσεις που θα τους επιτρέπουν να κάνουν ακόμα ευκολότερους και ταχύτερους πλειστηριασμούς, με λιγότερες δυνατότητες νομικής άμυνας από τους δανειολήπτες.

Ζητούν επίσης και διευκολύνσεις προκειμένου να πουλάνε στην αγορά τα ακίνητα που αποκτούν οι ίδιες στους πλειστηριασμούς τους οποίους προκαλούν σε βάρος των δανειοληπτών.

Το βασικό αφήγημα που προωθούν οι εισπρακτικές εταιρείες και οι τραπεζίτες, είναι ότι όλοι οι κόκκινοι δανειολήπτες είναι «απατεώνες» αφού διαθέτουν μαύρα εισοδήματα και χρήματα, τα οποία δεν εμφανίζουν στις επίσημες φορολογικές δηλώσεις. Επομένως, λένε οι ίδιες, δεν κάνουν ρυθμίσεις, για να πιέσουν τους δανειολήπτες μέσω πλειστηριασμών ώστε να εξαναγκαστούν να παρουσιάσουν αυτά τα μαύρα χρήματα και να γλιτώσουν την περιουσία τους.

Αρρύθμιστα τα περισσότερα δάνεια
Το αποτέλεσμα είναι ότι τα περισσότερα δάνεια παραμένουν αρρύθμιστα, αφού οι εισπρακτικές, προτιμούν τους πλειστηριασμούς, στους οποίους τα περισσότερα ακίνητα τα παίρνουν οι ίδιες. Τράπεζες και εισπρακτικές έχουν αποκτήσει πάνω από 20.000 ακίνητα σε πλειστηριασμούς που οι ίδιες προκάλεσαν τα τελευταία χρόνια.

Με τις κρατικές εγγυήσεις του «Ηρακλή», οι τράπεζες κατάφεραν να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια από τους ισολογισμούς τους, ώστε να είναι σε θέση να διαφημίζουν το αφήγημα της εξυγίανσης, του success story, των υψηλών κερδών και των γενναίων μερισμάτων και φυσικά να προχωρούν σε γενναίες αυξήσεις και μπόνους για τις διοικήσεις τους.

Χωρίς κρατική εγγύηση, δεν θα εμφανίζονταν αγοραστές για τα κόκκινα δάνεια, αλλά με τον «Ηρακλή» τα δάνεια τιτλοποιήθηκαν σε ομόλογα και «πακεταρίστηκαν» σε «Εταιρείες Ειδικού Σκοπού», δηλαδή εταιρείες-σφραγίδες, με άγνωστους πραγματικούς μετόχους (beneficial owners), οι οποίες εδρεύουν στην Ιρλανδία και άλλους φορολογικούς παραδείσους για να μην πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα και για να είναι ακόμα πιο δύσκολη η νομική αντιμετώπισή τους.

Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι το σχέδιο των εγγυήσεων βαφτίστηκε «Ηρακλής», επειδή υποτίθεται ότι θα εξυγίαινε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, όπως η μυθικός ημίθεος καθάρισε την «Κόπρο του Αυγεία».

Αντί όμως να εξυγιανθεί το σύστημα, δημιουργήθηκε με κρατική εγγύηση, δηλαδή με χρήματα των φορολογουμένων, ένας αδιαφανής λαβύρινθος εταιρειών που κερδοσκοπούν με τα δάνεια εκατομμυρίων Ελλήνων που γονάτισαν από την κρίση.

Τα δάνεια παραμένουν κόκκινα και το Κράτος, με τις εγγυήσεις, ανέλαβε την υποχρέωση να πληρώσει εκείνο τους «επενδυτές» εάν η διαχείριση των κόκκινων δανείων δεν αποδώσει τα προβλεπόμενα. Αυτό συμβαίνει συστηματικά τα τελευταία χρόνια, από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε ο «Ηρακλής».

Εάν οι εγγυήσεις καταπέσουν, το Κράτος θα κληθεί να πληρώσει και οι τράπεζες -που κατέχουν τα ομόλογα που προέκυψαν από την τιτλοποίηση των κόκκινων δανείων- θα έχουν οφειλή στο Δημόσιο. Ορισμένοι παράγοντες της αγοράς μάλιστα διατυπώνουν την άποψη ότι η οφειλή αυτή θα μπορούσε ή θα έπρεπε να μετατραπεί σε μετοχές των τραπεζών.

Οι εισπρακτικές και τα κόκκινα δάνεια
Υποτίθεται ότι ο θεσμός των εισπρακτικών εταιρειών και η αγορά των κόκκινων δανείων δημιουργήθηκε το 2018 για να διευκολύνει τις ρυθμίσεις, τις αναδιαρθρώσεις δανείων αλλά και τα «κουρέματα», με το επιχείρημα ότι οι εισπρακτικές θα ήταν πιο «ευέλικτες» στις ρυθμίσεις σε σχέση με τις τράπεζες οι οποίες έχουν αυστηρότερο καθεστώς.

Σύμφωνα όμως με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, μόνο ένα στα τέσσερα δάνεια ρυθμίζεται, αφού μέχρι πρόσφατα οι εισπρακτικές δεν είχαν καμμία υποχρέωση να δεχθούν ρύθμιση του δανείου. Αυτό άλλαξε εν μέρει με τις τελευταίες τροποποιήσεις στον εξωδικαστικό, όπου πλέον οι τράπεζες και οι εισπρακτικές είναι υποχρεωμένες να αποδεχθούν την αυτόματη λύση που βγάζει ο αλγόριθμος του εξωδικαστικού μηχανισμού, μόνον όμως εάν ο δανειολήπτης είναι «ευάλωτος».

Τα στοιχεία της Έκθεσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι το Δεκέμβριο του 2024 η συνολική αξία των κόκκινων δανείων ήταν 87,4 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 71,6 δισ. ευρώ ήταν στα χέρια funds («Αγοραστές Πιστώσεων», όπως τους ονομάζει η ΤτΕ) και τα 15 δισ. ευρώ ήταν στην κατοχή των τραπεζών.

Οι εισπρακτικές που διαχειρίζονται όλα αυτά τα δάνεια αποτελούν σκληρό καρτέλ, αφού οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες κατέχουν το 85,9% της αγοράς, ενώ οι επόμενες τρεις σε μέγεθος έχουν το 12,3%. Συνολικά, δηλαδή, οι έξι αυτοί «παίκτες» έχουν το 98,2% των κόκκινων δανείων, τα οποία φτάνουν σε ύψος τα 87,4 δισ. ευρώ.

Οι εισπρακτικές και τα funds, είναι αλληλένδετα με τις τράπεζες, παρότι εμφανίζονται ως ανεξάρτητες μονάδες. Οι συστημικές τράπεζες είναι μέτοχοι στις εισπρακτικές, με ποσοστό που περιορίστηκε στο 20% για να μην υπάρχει τυπικά πρόβλημα ανταγωνισμού και τριγωνικών συναλλαγών, ενώ την πλειοψηφία έχουν μεγάλες ξένες εταιρείες που ειδικεύονται στη διαχείριση πτωχεύσεων.

Οι μέτοχοι των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων, των servicers είναι:

Η Intrum Hellas ανήκει κατά 80% στον σουηδικό όμιλο Intrum AB και κατά 20% στην Τράπεζα Πειραιώς.
Η Cepal Holdings 80% ανήκει σε εταιρεία που διαχειρίζεται η Davidson Kempner Capital Management LP, ενώ η Alpha Bank κατέχει το 20% των μετοχών.
Η doValue Greece ανήκει κατά 80% στον ιταλικό όμιλο doValue S.p.A. και κατά 20% στη Eurobank. Η doValue Greece διαχειρίζεται κόκκινα δάνεια της Εθνικής Τράπεζας ενώ Bain Capital Credit είναι επενδυτής στα κόκκινα δάνεια της τελευταίας.