Τάση μνήμης: Το «ζωντάνεμα» των θανόντων μέσω AI βάλσαμο στην απώλεια ή επικίνδυνη εξάρτηση;

Τα τελευταία χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη έχει ξεπεράσει τα όρια ενός απλού εργαλείου για την επιτάχυνση των επιχειρήσεων ή την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Έχει μετατραπεί σε έναν χώρο όπου η τεχνολογία τέμνεται με τα πιο ευαίσθητα ανθρώπινα συναισθήματα, όπως η θλίψη και η διαχείριση του πένθους.

Ενώ οι άνθρωποι χρησιμοποιούν πλατφόρμες όπως το Facebook και το Instagram εδώ και χρόνια για να θυμούνται τους αγαπημένους τους που έχουν πεθάνει μέσω φωτογραφιών, βίντεο και αναμνηστικών αναρτήσεων, σήμερα έχει εμφανιστεί μια νέα, πιο αμφιλεγόμενη τάση, γνωστή ως «ψηφιακή μνήμη».

Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσουν ψηφιακές εκδόσεις που μιμούνται τις φωνές, τις εικόνες και τις ενέργειες των αποθανόντων, με στόχο να τους διατηρούν σε επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Διαδραστικές συνομιλίες με τους θανόντες

Στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, έχει γίνει σύνηθες για τα παιδιά να δημοσιεύουν φωτογραφίες των αποθανόντων γονιών τους ή για τους φίλους τους να δημιουργούν έναν εικονικό χώρο για να θυμούνται ένα αποθανόν άτομο, ένα φαινόμενο που περιγράφεται ως «τάση μνήμης». Ωστόσο, η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης έχει μεταμορφώσει την εμπειρία από απλή αρχειοθέτηση φωτογραφιών σε δια δραστικές αναπαραγωγές της φωνής και της εικόνας του αποθανόντος, επιτρέποντας στους χρήστες να συνομιλούν εικονικά μαζί του σαν να ήταν παρόντες ανάμεσά του.

Ιστότοποι όπως το HereAfter AI (ΗΠΑ) και το DeepBrain AI (Νότια Κορέα) έχουν αναπτύξει εφαρμογές που επιτρέπουν την αποθήκευση ακριβών λεπτομερειών σχετικά με τη ζωή ενός ατόμου πριν από τον θάνατό του, από τη φωνή του και τις απαντήσεις σε προσωπικές ερωτήσεις, μέχρι τα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Αυτό επιτρέπει στην οικογένειά του να επικοινωνεί μαζί του αργότερα σαν να ήταν ακόμα ζωντανός.

Σύμφωνα με αναφορές που δημοσιεύθηκαν από το BBC και το MIT Technology Review, αυτές οι εφαρμογές αρχίζουν να κερδίζουν δημοτικότητα μεταξύ ορισμένων οικογενειών που αναζητούν έναν τρόπο να μετριάσουν το βάρος της απώλειας.

Ευρεία Παγκόσμια Διαμάχη

Παρά την αυξανόμενη ζήτηση, το φαινόμενο έχει προκαλέσει εκτεταμένη παγκόσμια διαμάχη. Ενώ ορισμένοι το βλέπουν ως ένα ανθρώπινο μέσο για την ανακούφιση του πένθους και τη διατήρηση των αναμνήσεων, άλλοι προειδοποιούν ότι η εξάρτηση από τεχνητά αντίγραφα μπορεί να εμποδίσει τη διαδικασία ψυχολογικής αποδοχής της ιδέας του θανάτου. Το φαινόμενο εγείρει επίσης ηθικά και θρησκευτικά ερωτήματα: Έχει μια ιδιωτική εταιρεία το δικαίωμα να «αναστήσει» ένα άτομο σε εικονική μορφή; Συνάδει αυτό με τις ανθρώπινες και θρησκευτικές αξίες που θεωρούν τον θάνατο ως το οριστικό τέλος της ζωής;

Πρόκληση για τον αραβικό κόσμο η «τάση μνήμης»

Στον αραβικό κόσμο, το ζήτημα αποκτά μια πιο ευαίσθητη διάσταση. Ειδικοί στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών στο Κάιρο εξήγησαν στο Sky News Arabia ότι ο «ψηφιακός θάνατος» αποτελεί μια διπλή πρόκληση. Αφενός, αντανακλά τις απεριόριστες δυνατότητες της τεχνολογίας, αλλά αφετέρου, συγκρούεται με τις θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις της περιοχής.

Ο Asim Hegazy, καθηγητής εκπαιδευτικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, υποστηρίζει ότι το φαινόμενο αντιπροσωπεύει μια επέκταση της κουλτούρας της «ψηφιακής μνημόνευσης» που έχει εξαπλωθεί στο Facebook την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο, σήμερα έχει μετακινηθεί σε ένα πιο σύνθετο επίπεδο, καθώς δεν περιορίζεται πλέον σε φωτογραφίες και αναρτήσεις, αλλά περιλαμβάνει διαδραστικές συνομιλίες που δημιουργούν μια ψευδή αίσθηση παρουσίας.

Ο Γκαμάλ Φαρβίζ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, δήλωσε στο Sky News Arabia ότι αυτές οι εφαρμογές μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη απομόνωση μεταξύ των ατόμων, καθώς ορισμένοι προτιμούν να βυθίζονται στην επικοινωνία με μια εικονική εκδοχή του εαυτού τους παρά να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα και να αντιμετωπίζουν την απώλεια. Εν τω μεταξύ, ειδικοί πληροφορικής σε αιγυπτιακά πανεπιστήμια δείχνουν ότι η «ψηφιακή εξαφάνιση» θα μπορούσε να γίνει μια τεράστια εμπορική βιομηχανία στο μέλλον, ειδικά εάν μεγάλες εταιρείες εισέλθουν σε αυτόν τον τομέα.

Μεταξύ Τεχνολογίας και Ηθικής

Το πείραμα ανοίγει την πόρτα σε μια συζήτηση που δεν περιορίζεται μόνο στην τεχνολογία, αλλά επεκτείνεται στην ηθική, τη θρησκεία και τη φιλοσοφία. Έχουμε εμείς, ως άνθρωποι, το δικαίωμα να αναδημιουργήσουμε την εικόνα και τη φωνή όσων έχουν πεθάνει; Αυτό απαλύνει τον πόνο ή αυξάνει τη συναισθηματική σύνδεση με αυτό που δεν μπορεί να αποκατασταθεί;

Ο Θόρια Ελ-Μπαντάουι, Κοσμήτορας της Σχολής Μαζικής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, εξηγεί: «Αυτό το ζήτημα αποτελεί απειλή για την ίδια την έννοια της αλήθειας. Αν πράγματι καταπολεμούμε τα βαθιά ψεύτικα στην πολιτική και τα μέσα ενημέρωσης, πώς θα αντιμετωπίσουμε τις εκδοχές των αποθανόντων που παρουσιάζονται ως συναισθηματική αλήθεια στις οικογένειές τους;»

Ένα Μέλλον Ανοιχτό σε Δυνατότητες

Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν αυτό το φαινόμενο ως ένα απλό περαστικό κύμα που συνδέεται με την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης και των νέων εφαρμογών της. Ωστόσο, οι εμπειρίες των τελευταίων ετών επιβεβαιώνουν ότι όταν η τεχνολογία αγγίζει βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα, αφήνει ένα ανεξίτηλο σημάδι. Με την επέκταση της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στην ψηφιακή κουλτούρα, φαίνεται ότι ο «ψηφιακός θάνατος» θα παραμείνει θέμα συζήτησης, προκαλώντας τόσο ελπίδα όσο και φόβο.

Πηγή: ertnews.gr