Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου 2025

Οι έφηβοι που δηλώνουν εθισμένοι στις οθόνες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονικής συμπεριφοράς

Οι έφηβοι που δείχνουν σημάδια εξάρτησης από τα social media, τα κινητά τηλέφωνα ή τα βιντεοπαιχνίδια διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονικών συμπεριφορών και συναισθηματικών προβλημάτων, σύμφωνα με έρευνα.

Μια μελέτη, που παρακολούθησε πάνω από 4.000 εφήβους για τέσσερα χρόνια, διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους τρεις ανέφερε ολοένα και πιο εθιστική χρήση των social media ή των κινητών τηλεφώνων. Όσοι ακολούθησαν μια αυξανόμενη εθιστική πορεία είχαν περίπου διπλάσιο κίνδυνο αυτοκτονικής συμπεριφοράς στο τέλος της μελέτης.

Τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν ότι η χρήση οθονών ήταν η αιτία των ψυχικών προβλημάτων. Ωστόσο, επισημαίνουν ότι η καταναγκαστική χρήση, που φαίνεται να είναι πολύ συνηθισμένη, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου στον οποίο πρέπει να είναι προσεκτικοί γονείς και υπηρεσίες υγείας.

Η Δρ Γιούνγιου Σιάο, επίκουρη καθηγήτρια επιστημών δημόσιας υγείας στο Weill Cornell Medicine και πρώτη συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Για γονείς και εκπαιδευτικούς, η συζήτηση γύρω από τα κινητά τηλέφωνα και τα social media επικεντρώνεται στον περιορισμό ή την απαγόρευση της χρήσης, αλλά τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι εμπλέκονται πιο σύνθετοι παράγοντες.

“Η δοκιμή παρεμβάσεων που λειτουργούν σε άλλους τύπους εθισμού μπορεί να είναι μια προσέγγιση για την αντιμετώπιση αυτού του είδους της χρήσης social media και κινητών τηλεφώνων.”»

Τα ευρήματα προέκυψαν σε μια περίοδο που τα προβλήματα ψυχικής υγείας στους νέους αυξάνονται, ενώ οι κυβερνήσεις προσπαθούν να επιβάλουν μέτρα προστασίας γύρω από τα smartphones και τα social media.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι επιστήμονες αντιμετωπίζουν μια σχεδόν αδύνατη πρόκληση να τεκμηριώσουν πώς η ραγδαία εξελισσόμενη και πολύ προσωπική χρήση οθονών μπορεί να συνδεθεί με την ψυχική υγεία των νέων.

Η τελευταία μελέτη παρακολούθησε σχεδόν 4.300 εφήβους ηλικίας 9 έως 10 ετών όταν ξεκίνησε.

Αντί να μετρήσουν απλά τον χρόνο που περνούσαν μπροστά σε οθόνες, οι επιστήμονες αξιολόγησαν τους συμμετέχοντες για «εθιστική χρήση», όπως αν η τεχνολογία επηρέαζε δραστηριότητες όπως το σχολείο και η άσκηση και αν ένιωθαν επιθυμία ή δυσφορία όταν δεν είχαν πρόσβαση στις οθόνες. Χρησιμοποιήθηκε μηχανική μάθηση για να ομαδοποιηθούν οι συμμετέχοντες βάσει των προτύπων χρήσης οθόνης τους.

Στα κινητά τηλέφωνα, περίπου οι μισοί από τα παιδιά ανέφεραν υψηλή εθιστική χρήση από την αρχή της μελέτης, που παρέμεινε υψηλή στην πρώιμη εφηβεία, ενώ το ένα τέταρτο ανέπτυξε αυξανόμενη εθιστική χρήση καθώς μεγάλωναν.

Τα αποτελέσματα

Στα social media, το 41% των παιδιών είχε υψηλή ή αυξανόμενη εθιστική χρήση. Για τα social media και τα κινητά τηλέφωνα, τα μοτίβα υψηλής και αυξανόμενης εθιστικής χρήσης συνδέονταν με 2 έως 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονικής συμπεριφοράς και σκέψεων αυτοκτονίας, σε σύγκριση με τα μοτίβα χαμηλής εθιστικής χρήσης.

Πάνω από το 40% των νέων παρουσίασε υψηλή εθιστική χρήση στα βιντεοπαιχνίδια. Αυτοί οι έφηβοι ήταν σημαντικά πιο πιθανό να αναφέρουν σκέψεις ή συμπεριφορές αυτοκτονίας, καθώς και συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης, επιθετικότητας ή παραβίασης κανόνων.

Αντίθετα, ο συνολικός χρόνος που περνούσαν στα social media, στα κινητά ή στα βιντεοπαιχνίδια δεν συνδέθηκε με μελλοντικά προβλήματα ψυχικής υγείας ή αυτοκτονικότητας. Το πιο σημαντικό ήταν αν η χρήση τους έδειχνε σημάδια καταναγκασμού, δυσφορίας ή απώλειας ελέγχου.

Η Σιάο σχολίασε: «Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που προκαλούν εθιστικά συναισθήματα, όπως ο σχεδιασμός των social media ή των βιντεοπαιχνιδιών. Κάποια παιδιά μπορεί επίσης να βιώνουν εκφοβισμό ή δυσμενείς καταστάσεις στην παιδική ηλικία και να νιώθουν πιο άνετα χρησιμοποιώντας τα τηλέφωνα, αλλά αργότερα δεν μπορούν να σταματήσουν τη χρήση.»

Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό JAMA, εγείρουν περαιτέρω ερωτήματα για το πώς οι γονείς πρέπει να διαχειρίζονται τη χρήση οθονών των παιδιών τους. «Δεν ξέρουμε αν η απλή αφαίρεση της πρόσβασης θα βοηθήσει, εκτός κι αν είναι αφαίρεση 24/7, γιατί γνωρίζουμε από μελέτες για τη διαχείριση του εθισμού ότι η μερική πρόσβαση μπορεί γρήγορα να ενισχύσει τον εθισμό», πρόσθεσε η Σιάο.

Η καθηγήτρια Έιμι Όρμπεν, που ηγείται της Digital Mental Health Group στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, δήλωσε ότι η μελέτη δεν μπορεί να αποδείξει ότι η χρήση της τεχνολογίας προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας. Μια εναλλακτική εξήγηση είναι ότι η κακή αυτοέλεγχος μπορεί να είναι η βασική αιτία τόσο για την προβληματική χρήση οθονών όσο και για τα ψυχικά προβλήματα.

«Ωστόσο, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία του γιατί και πώς οι νέοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία, καθώς και το πώς νιώθουν ότι η τεχνολογία επηρεάζει τη ζωή τους, που ίσως έχουν μεγαλύτερη επίπτωση στην ψυχική τους υγεία από τον χρόνο που περνούν online,» πρόσθεσε.

«Καθώς όσοι αναφέρουν τέτοια ζητήματα δεν είναι μικρό ποσοστό του πληθυσμού, η υποστήριξή τους πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.»

Πηγή: The Guardian

Δείτε επίσης

Τελευταία Άρθρα

Τα πιο Δημοφιλή