Γήρανση: Επιστήμονες εντόπισαν έναν άγνωστο μέχρι τώρα παράγοντα που θα μπορούσε να την αντιστρέψει

Ερευνητές εντόπισαν έναν άγνωστο μέχρι τώρα παράγοντα γήρανσης σε ποντίκια, και ενδεχομένως και σε ανθρώπους, που σχετίζεται με τη μείωση μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται μενίνη (menin), στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Η μείωση των επιπέδων της μενίνης στον υποθάλαμο του εγκεφάλου φαίνεται να επιταχύνει τη γήρανση, προκαλώντας φλεγμονή και απώλεια βασικών νευροδιαβιβαστών.

Έρευνες σε ποντίκια δείχνουν ότι η αποκατάσταση της πρωτεΐνης αυτής ή η συμπλήρωση με το αμινοξύ D-σερίνη, βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, την οστική πυκνότητα, το πάχος του δέρματος και την ισορροπία, υποδεικνύοντας μια πιθανή στρατηγική για την επιβράδυνση ή ακόμα και την αντιστροφή ορισμένων πτυχών της γήρανσης.

Ο υποθάλαμος είναι ήδη γνωστός για την επίδρασή του στον τρόπο που γερνά το σώμα, κυρίως μέσω της αύξησης των νευροφλεγμονωδών σημάτων με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η φλεγμονή τροφοδοτεί πολλές αλλαγές που σχετίζονται με τη γήρανση, τόσο στον εγκέφαλο όσο και σε ολόκληρο το σώμα.

Ο ρόλος της μενίνης στη νευροφλεγμονή και το προσδόκιμο ζωής

Ο επικεφαλής της μελέτης Λίγκε Λενγκ από το Πανεπιστήμιο Xiamen στην Κίνα και η ομάδα του, εντόπισαν πρόσφατα τη μενίνη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στον υποθάλαμο, ως έναν σημαντικό αναστολέα της νευροφλεγμονής. Στη νέα τους μελέτη, διερεύνησαν αν η μείωσή της συμβάλλει στη γήρανση. Διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μενίνης μειώνονται στους υποθαλαμικούς νευρώνες καθώς τα ζώα μεγαλώνουν, αλλά παραμένουν σταθερά στα αστροκύτταρα και τη μικρογλοία.

Για να εξετάσουν τις επιπτώσεις, οι ερευνητές τροποποίησαν γενετικά ποντίκια στα οποία η μενίνη μπορούσε να απενεργοποιηθεί επιλεκτικά. Στα νεότερα ζώα, αυτή η απώλεια προκάλεσε αυξημένη υποθαλαμική φλεγμονή, μείωση της οστικής πυκνότητας και του πάχους του δέρματος, γνωστική εξασθένηση και μείωσε ελαφρώς το προσδόκιμο ζωής.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης ότι η μείωση της συγκεκριμένης πρωτεΐνης οδήγησε σε χαμηλότερα επίπεδα D-σερίνης, ενός αμινοξέος που λειτουργεί ως νευροδιαβιβαστής και λαμβάνεται συχνά ως διατροφικό συμπλήρωμα (υπάρχει φυσικά σε σόγια, αυγά, ψάρι και ξηρούς καρπούς). Η περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι αυτή η μείωση της D-σερίνης οφείλεται στη μειωμένη δραστηριότητα ενός ενζύμου που την παράγει, το οποίο με τη σειρά του εξαρτάται από τη μενίνη.

Αντιστροφή της γήρανσης με μενίνη και D– σερίνη

Μπορεί η επαναφορά των επιπέδων της μενίνης να αντιστρέψει τα σημάδια της φυσιολογικής γήρανσης; Οι ερευνητές εισήγαγαν το γονίδιο της εν λόγω πρωτεΐνης στον υποθάλαμο ηλικιωμένων ποντικών (20 μηνών). Μετά από 30 ημέρες, παρατηρήθηκαν βελτιώσεις στο πάχος του δέρματος και στην οστική μάζα, καθώς και στην μάθηση, τη γνωστική λειτουργία και την ισορροπία, ενώ παρατηρήθηκε αύξηση της D-σερίνης στον ιππόκαμπο, μια κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου για τη μνήμη και τη μάθηση.

Η χορήγηση D-σερίνης επί τρεις εβδομάδες φαίνεται να βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, χωρίς όμως να επηρεάζει τα εξωτερικά σημάδια της γήρανσης. Αν και πολλά για τον ρόλο της μενίνης στη γήρανση παραμένουν άγνωστα- όπως οι μηχανισμοί που οδηγούν στη μείωσή της- η νέα μελέτη ανοίγει τον δρόμο για πιθανές θεραπείες, εξετάζοντας κατά πόσο μπορεί να επιβραδυνθεί η γήρανση, για πόσο διάστημα και αν η χορήγηση D-σερίνης μπορεί να προκαλέσει πρόσθετες, άγνωστες επιδράσεις.

Η μενίνη ως παράγοντας στη διαδικασία της γήρανσης

«Υποθέτουμε ότι η μείωση της έκφρασης της μενίνης στον υποθάλαμο μπορεί να αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες της γήρανσης, και η πρωτεΐνη αυτή μπορεί να είναι αυτή που συνδέει τους γενετικούς, φλεγμονώδεις και μεταβολικούς παράγοντες της γήρανσης. Η D-σερίνη αποτελεί ένα υποσχόμενο θεραπευτικό μέσο για τη γνωστική εξασθένηση» εξήγησε ο Λενγκ.

«Η σηματοδότηση της μενίνης στον κοιλιακό μεσαίο υποθάλαμο (VMH) μειώθηκε σε ηλικιωμένα ποντίκια, συμβάλλοντας σε συστηματικά φαινόμενα γήρανσης και γνωστικές διαταραχές. Οι επιδράσεις της μενίνης στη γήρανση μεσολαβούνται μέσω νευροφλεγμονωδών αλλαγών και σηματοδότησης μεταβολικών μονοπατιών, συνοδευόμενων από έλλειψη σερίνης στον VMH, ενώ η αποκατάσταση της πρωτεΐνης αυτής στον VMH αντιστρέφει τα φαινοτυπικά σημάδια γήρανσης» κατέληξε ο ερευνητής.