Κεφαλογιάννης: 7 στις 10 πυρκαγιές σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες

Μέσα σε ένα καλοκαίρι που δοκιμάζει σκληρά τις αντοχές του κρατικού μηχανισμού, με εκατοντάδες πυρκαγιές και ακραία καιρικά φαινόμενα, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννης Κεφαλογιάννης, ανοίγει τα χαρτιά του στη «Βραδυνή» και απαντά με σαφήνεια στις επικρίσεις, παρουσιάζοντας το σχέδιο, τα μέσα και τη φιλοσοφία της κυβέρνησης απέναντι στη νέα, δύσκολη πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης.

Ο Υπουργός περιγράφει με ρεαλισμό τις πρωτοφανείς προκλήσεις των τελευταίων ημερών, ξεκαθαρίζει πως «κανένας κρατικός μηχανισμός διεθνώς δεν μπορεί να προσφέρει απόλυτη άμυνα απέναντι σε τόσο συχνά και απρόβλεπτα φαινόμενα» και υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα ενισχύει διαρκώς την επιχειρησιακή της ικανότητα, τον εξοπλισμό και την κουλτούρα πρόληψης.

Απορρίπτει ως ατεκμηρίωτες τις κατηγορίες για ανεπαρκή πρόληψη και αδυναμία αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων, σημειώνοντας ότι «μόνο φέτος έχουν προχωρήσει δράσεις καθαρισμού και επιτήρησης ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ, ενώ το 53% του προγράμματος “ΑΙΓΙΣ” έχει ήδη συμβασιοποιηθεί». Την ίδια στιγμή, μιλά για την ιστορικά υψηλότερη στελέχωση του Πυροσβεστικού Σώματος, την έμπρακτη στήριξη στους εθελοντές και τη στρατηγική αξιοποίηση της τεχνολογίας.

Ο κ. Κεφαλογιάννης δεν διστάζει να θέσει στο επίκεντρο την ευθύνη του ανθρώπινου παράγοντα, τονίζοντας πως «7 στις 10 πυρκαγιές προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως λόγω αμέλειας», και ζητά από όλους τους πολίτες να γίνουν σύμμαχοι στην πρόληψη και την προστασία.

Κλείνοντας, κοιτάζει προς το 2027 με αυτοπεποίθηση, λέγοντας πως ο εκλογικός στόχος της τρίτης θητείας θα κριθεί «από τη σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία», που –όπως λέει– «χτίζεται μόνο με συνέπεια, σοβαρότητα και έργο».

Ολόκληρη η συνέντευξη:

Οι τελευταίες ημέρες νομίζω ότι ήταν οι πιο δύσκολες για τον κρατικό μηχανισμό που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα πολλά μέτωπα πυρκαγιών. Τελικά όσο και αν είμαστε προετοιμασμένοι δεν φτάνει;

Πράγματι, το βράδυ της περασμένης Δευτέρας (28/7) έληξε ένας καύσωνας 13 ημερών, από τους μεγαλύτερους σε διάρκεια που έχουν καταγραφεί στη χώρα μας, με θερμοκρασίες που σε ορισμένες περιοχές άγγιξαν και τους 46 βαθμούς. Μόνο το περασμένο Σαββατοκύριακο το Πυροσβεστικό Σώμα κλήθηκε να αντιμετωπίσει περισσότερες από 110 πυρκαγιές, ενώ σε καθημερινή βάση, αυτή την περίοδο, καλείται να διαχειριστεί έναν αριθμό που ξεπερνά τις 40.

Πρόκειται για έναν αγώνα που δεν σταματά ούτε λεπτό, με συνεχή κινητοποίηση ανθρώπων και μέσων, σε συνθήκες ακραίας πίεσης. Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα που καλούμαστε όλοι να διαχειριστούμε και αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς κανένας κρατικός μηχανισμός διεθνώς δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει πλήρη άμυνα απέναντι σε τόσο συχνά, ακραία και απρόβλεπτα φαινόμενα. Αυτό που κάνουμε –και θα συνεχίσουμε να κάνουμε– είναι να βελτιώνουμε συνεχώς την ετοιμότητά μας: να ενισχύουμε τον συντονισμό, να επενδύουμε σε νέα μέσα, να εκπαιδεύουμε διαρκώς τα στελέχη μας, να αξιοποιούμε την επιστήμη και την τεχνολογία και το- κυριότερο- να εμπεδώνουμε μια νέα κουλτούρα ευθύνης, ατομικής και συλλογικής, που θα μας κάνει όλους συμμάχους στην προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής μας.

Η αντιπολίτευση πάντως σας κατηγορεί ότι δεν είμαστε όσο προνοητικοί θα έπρεπε και υστερούμε στην πρόληψη. Πώς απαντάτε;

Αν υπάρχει ένα θετικό στοιχείο που έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια στον δημόσιο διάλογο – και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό – είναι ότι όλοι πλέον αναγνωρίζουν τη σημασία της πρόληψης. Η αντιπολιτευτική κριτική ωστόσο θα πρέπει να γίνει πιο συγκεκριμένη και να εξηγήσει πως την εννοεί – αν μη τι άλλο για να γίνουμε καλύτεροι. Τα τελευταία χρόνια, έχουν υλοποιηθεί δράσεις καθαρισμού και δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών στα δάση και σε περιαστικές περιοχές που ξεπερνούν τα 400 εκ. ευρώ. Για πρώτη φορά φέτος, πάνω από 80 drones επιτηρούν καθημερινά, σε 24ωρη βάση, σε κομβικά σημεία της χώρας. Το φθινόπωρο, παραλαμβάνουμε τρία νέα αεροσκάφη επιτήρησης μέσω του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», ενώ δρομολογούνται δύο μεγάλα έργα πυρανίχνευσης σε εθνικούς δρυμούς και κρίσιμους αρχαιολογικούς χώρους. Και αν μου επιτρέπετε, αυτή η κυβέρνηση ήταν η πρώτη που μίλησε για την ατομική ευθύνη που όλοι έχουμε στον τομέα της πρόληψης, υποχρεώνοντας τους ιδιοκτήτες για τον καθαρισμό των ακινήτων τους, επιβάλλοντας για πρώτη φορά πρόστιμα, αυστηροποιώντας παράλληλα τις ποινές για πράξεις αμέλειας ή δόλου που προκαλούν φυσικές καταστροφές.

Σας κατηγορούν επίσης για ανεπαρκή στελέχωση και εξοπλισμό της πυροσβεστικής. Λένε ότι θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί με πλήρη απασχόληση έμπειροι άνθρωποι που απασχολούνται ως συμβασιούχοι εποχικοί. Τι τους απαντάτε;

Το Πυροσβεστικό Σώμα βρίσκεται φέτος στο υψηλότερο επίπεδο στελέχωσης που έχει καταγραφεί ιστορικά, με περισσότερους από 18.000 άνδρες και γυναίκες να υπηρετούν σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων 2.500 εποχικών πυροσβεστών. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας νέος κύκλος ενίσχυσης του Σώματος με την πρόσληψη 137 δασοπυροσβεστών και θα ακολουθήσει το φθινόπωρο η πρόσληψη 150 Πυροσβεστών επί θητεία. Και στις δύο προκηρύξεις υπάρχει πρόβλεψη για αυξημένη μοριοδότηση των εποχικών πυροσβεστών, αναγνωρίζοντας έμπρακτα την εμπειρία και τις ικανότητές τους. Το ίδιο θα συμβεί και σε μελλοντικές προκηρύξεις. Όσο για τον εξοπλισμό, πρόσφατα παραλάβαμε, στο πλαίσιο του ΑΙΓΙΣ, 164 νέα πυροσβεστικά οχημάτων από τα 1400 περίπου που σχεδιάζουμε να παραλάβουμε συνολικά στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής που στοχεύει στον πλήρη εκσυγχρονισμό του επιχειρησιακού εξοπλισμού της Πολιτικής Προστασίας και δη του Πυροσβεστικού Σώματος. Σε αυτόν τον σχεδιασμό περιλαμβάνονται και πολλά άλλα έργα, όπως τα 13 κινητά κέντρα επιχειρήσεων, η αναβάθμιση του συστήματος ENGAGE, τα 47.000 είδη εξοπλισμού, κυρίως ατομικού, το σύστημα ασύρματης επικοινωνίας του Πυροσβεστικού Σώματος.

Κριτική σας ασκούν και για τον αριθμό των έργων που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ. Είναι αλήθεια αυτό;

Καλό θα ήταν όποιος ασκεί κριτική να επικαλείται συγκεκριμένα στοιχεία. Αυτή τη στιγμή έχουν συμβασιοποιηθεί και «τρέχουν» έργα ύψους 1,1 δις ευρώ, ένα ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 53% του συνολικού προγράμματος. Μπορέσαμε μέσα σε 4 μήνες, χάρη και στην προεργασία που είχε γίνει, να αυξήσουμε αυτό το ποσοστό κατά 23% και έχουμε θέσει στόχο έως το τέλος του χρόνου να αγγίξουμε το 60% σε επίπεδο νομικών δεσμεύσεων. Η αλήθεια είναι ότι το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, ένα εξαιρετικά σύνθετο χρηματοδοτικό εγχείρημα, προχωρά ραγδαία και συντονισμένα — με συμβάσεις, προμήθειες και έργα που θα ενισχύσουν αποφασιστικά την πρόληψη και την επιχειρησιακή δυνατότητα της χώρας. Δεν αρκεί λοιπόν να λέμε «θα έπρεπε να είχαν ενταχθεί περισσότερα έργα» — πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι αυτά, σε ποιο στάδιο βρίσκονται και με τι χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για να γίνουμε καλύτεροι.

Η κλιματική κρίση ή ανθρώπινο χέρι δηλαδή εμπρησμοί είναι τις περισσότερες φορές ο λόγος εκδήλωσης μιας πυρκαγιάς; Ποια εικόνα έχετε επ’ αυτού;

Να το ξεκαθαρίσουμε: Η κλιματική κρίση δεν προκαλεί τις πυρκαγιές, αλλά δημιουργεί ένα εκρηκτικό υπόβαθρο που μετατρέπει κάθε εστία σε εν δυνάμει καταστροφή. Οι πυρκαγιές του 21ου αιώνα διαφέρουν σημαντικά από εκείνες του παρελθόντος. Είναι πιο γρήγορες στην ανάπτυξή τους, πιο έντονες στη συμπεριφορά τους, διαρκούν περισσότερο και εκδηλώνονται πλέον σε μη προβλέψιμες χρονικές περιόδους. Αυτό που παραμένει το ίδιο είναι ότι περισσότερες πυρκαγιές ξεκινούν από ανθρώπινο χέρι – είτε από δόλο είτε, κυρίως, από αμέλεια. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, κάθε καλοκαίρι, περίπου 7 στις 10 πυρκαγιές σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες – αγροτικές εργασίες, καύση υπολειμμάτων, εργασίες συγκόλλησης ή αλόγιστη χρήση φωτιάς στην ύπαιθρο. Στην αναλογία αυτή συμπεριλαμβάνονται προφανώς και οι εγκληματικοί εμπρησμοί. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε χρόνο οι πυροσβέστες μας καλούνται να αντιμετωπίσουν φωτιές που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν όλοι συνειδητοποιούσαμε πως μια στιγμή αμέλειας ή αδιαφορίας μπορεί να προκαλέσει οικολογική καταστροφή και να θέσει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.

Η συνεισφορά των εθελοντών θα συμφωνήσετε και εσείς ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική. Με ποια μέτρα τους στηρίζετε στην πράξη;

Η συμβολή των εθελοντών είναι ανεκτίμητη. Χιλιάδες συμπολίτες μας, χωρίς να έχουν υποχρέωση, αφήνουν τις οικογένειες και τη δουλειά τους και μπαίνουν στην πρώτη γραμμή δίπλα στους πυροσβέστες, συχνά υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Η Πολιτεία τους οφείλει πολλά – όχι μόνο λόγια αναγνώρισης, αλλά και έμπρακτη στήριξη. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη συμβάσεις ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ για την προμήθεια νέου ατομικού εξοπλισμού, ο οποίος θα αρχίσει να παραδίδεται σταδιακά από το φθινόπωρο και θα έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους. Παράλληλα, μεριμνούμε ώστε ένα μέρος των νέων οχημάτων που θα παραληφθούν να διατεθεί σε εθελοντικές οργανώσεις, ενισχύοντας τη δυνατότητά τους να επιχειρούν αποτελεσματικά. Την ίδια στιγμή, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευσή τους. Βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνιστική διαδικασία για προγράμματα κατάρτισης – τόσο δια ζώσης όσο και εξ αποστάσεως – που θα υλοποιηθούν μέσω της Ακαδημίας Πολιτικής Προστασίας, προσφέροντας στους εθελοντές τα κατάλληλα εργαλεία και γνώσεις για να συνεχίσουν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα το έργο τους.

Βρίσκεστε περίπου στα μέσα της δεύτερης κυβερνητικής θητείας με τις εκλογές να αναμένονται το 2027 με τον ίδιο εκλογικό νόμο. Τι πιστεύετε θα καθορίσει το εκλογικό αποτέλεσμα και στο στόχο σας για μια τρίτη διαδοχική κυβερνητική θητεία;

Η προσήλωση και η αποτελεσματικότητα που θα επιδείξουμε στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου θα είναι ο πραγματικός κριτής στο τέλος της ημέρας. Αν πετύχουμε σε αυτό, αν κάθε απόφαση και κάθε πράξη μας αφήνει χειροπιαστά αποτελέσματα, τότε οι εκλογές του 2027 δεν θα κριθούν από συνθήματα ή πρόσκαιρες εντυπώσεις αλλά από τη σχέση εμπιστοσύνης που θα έχουμε χτίσει με την κοινωνία. Και αυτήν τη σχέση σκοπεύουμε να την κερδίσουμε με συνέπεια, σοβαρότητα και έργο».