Μαριαλένα Χαραλαμποπούλου: Η Μάχη στα Δερβενάκια – 26 Ιουλίου 1822

«Έλληνες, σήµερα εγεννήθηµεν καί σήµερα θά πεθάνωµεν διά τήν σωτηρίαν τής πατρίδος µας καί διά τήν εδικήν µας…»

«…Απόψε ήλθεν η Τύχη τής πατρίδος µας (εννοεί τήν Παναγία) καί µού είπεν ότι είµεθα νικηταί τόσον πολύ, όπου άλλην νίκην καλλιτέραν από τήν σηµερινήν δέν εκάναµεν, αλλ’ ούτε θέλοµεν κάµει…»

«…Αύριον αυτήν τήν στιγµήν θά σάς ιδώ όλους µέ τ’ άρµατα τών Τούρκων, µέ τ’ άλογά τους, λαµπροφορεµένους µέ τά ρούχα τους. Ο Θεός είναι µέ ηµάς νά µή σάς µέλλη τίποτε, πηγαίνετε νά ετοιµασθήτε καθώς σάς είπα καί νά ελθήτε εδώ όλοι νά ξεκινήσωµεν µαζί.»

Αυτά ήταν τα λόγια του Κολοκοτρώνη στους Έλληνες λίγο πριν από τη µάχη στα Δερβενάκια.

Η µάχη στα Δερβενάκια, γνωστή και ως η «καταστροφή του Δράµαλη», συγκαταλέγεται στις πέντε κορυφαίες καταστροφές στρατιωτικών δυνάµεων στην παγκόσµια στρατιωτική ιστορία.

Ήταν µία από τις σηµαντικότερες µάχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθώς εξολοθρεύτηκε µια πανίσχυρη τουρκική στρατιά και αναπτερώθηκε το ηθικό του αγωνιζόµενου λαού.

Πρωτεργάτης της µεγάλης αυτής νίκης ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης µε το ιδιοφυές στρατηγικό του σχέδιο καθώς και οι Πελοποννήσιοι οπλαρχηγοί και στρατιώτες. Στη µάχη διακρίθηκαν ο Δηµήτριος Υψηλάντης, ο Παπαφλέσσας και ιδιαιτέρως ο Νικήτας Σταµατελόπουλος, γνωστότερος ως Νικηταράς.

Η ορµή του Νικηταρά κατά των Τούρκων ήταν τόσο µεγάλη, όπου έσπασε 3 σπαθιά κατά τη διάρκεια της µάχης, ενώ το τέταρτο κόλλησε στο χέρι του από αγκύλωση. Μετά από αυτή τη µάχη έµεινε γνωστός ως «Τουρκοφάγος», ενώ αρνήθηκε να µοιραστεί τα λάφυρα από την νίκη στα Δερβενάκια, λέγοντας «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα µου λεύτερη».

Ο Μαχµούτ Αλή Πασάς Δράµαλης, το καλοκαίρι του 1822, αναχωρεί µε 30.000 Τούρκους από τη Λάρισα, µε στόχο να ανακαταλάβει την Τριπολιτσά.

Χωρίς να συναντήσει την παραµικρή αντίσταση στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα και αφού κατέλαβε την Ακροκόρινθο, φτάνει στο Άργος και στρατοπεδεύει έξω από την πόλη στις 12 Ιουλίου.

Μεγάλη σύγχυση επικράτησε στους Έλληνες, µόλις µαθεύτηκε ότι ο Δράµαλης πλησιάζει στο Άργος, ιδιαιτέρως δε, όταν πληροφορήθηκαν την λύση της πολιορκίας του Ναυπλίου. Κυβέρνηση και βουλευτές αναχώρησαν πανικόβλητοι για τους Μύλους και από εκεί στα πλοία.

Την κρίσιµη αυτή στιγµή, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ύψωσε το ανάστηµά του και µε τις ιδιοφυείς στρατηγικές του κινήσεις, µαταιώνει την πορεία του Δράµαλη προς την Τριπολιτσά.

Πρώτο του µέληµα ήταν να αποµονώσει τη στρατιά του Δράµαλη στην πεδιάδα της Αργολίδας και να θέσει υπό τον έλεγχο του τις διαβάσεις και τα περάσµατα. Επίσης, διέταξε να κάψουν όλη την σοδειά του κάµπου του Άργους (τακτική καµένης γης), για να επιδεινωθεί η κατάσταση του τουρκικού στρατού και για αντιπερισπασµό, φρόντισε για την κατάληψη της ακρόπολης του Άργους.

Οι Οθωµανοί, εξαντληµένοι από την πολιορκία του κάστρου και από την έλλειψη τροφής, αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Κόρινθο.

Οι τέσσερις οδοί διαφυγής όµως είχαν καταληφθεί από τις ελληνικές δυνάµεις. Ο Κολοκοτρώνης µε 2.500 πολεµιστές, µε τον Νικηταρά, τον Παπαφλέσσα και τον Νικήτα Φλέσσα, παγιδεύουν και κατατροπώνουν τους Τούρκους, στις 26 Ιουλίου 1822.

Την επόµενη ηµέρα, ο Δράµαλης και οι εναποµείναντες άνδρες του, προσπαθούν να διαφύγουν από την κλεισούρα του Αγιονορίου όµως ο Νικηταράς, ο Υψηλάντης και ο Παπαφλέσσας είναι εκεί και προκαλούν νέες βαριές απώλειες στον Δράµαλη.

Ο Δράµαλης φτάνει στην Κόρινθο έχοντας χάσει το 1/5 του στρατεύµατος, πολεµικό υλικό, πολλά ζώα και πεθαίνει από την λύπη του.

Οι Έλληνες απέκτησαν πολλά λάφυρα και πολεµοφόδια, ενώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε αρχιστράτηγος.

Οι Μεγάλες Δυνάµεις, µετά τη νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια, είδαν µε άλλο µάτι την Ελληνική Επανάσταση και συνειδητοποίησαν ότι η κατάληψη της Τριπολιτσάς δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός.

Στη µάχη στα Δερβενάκια αποδείχτηκε ότι οι αριθµοί και η δύναµη πυρός του εχθρού λίγη σηµασία έχουν και µπορούν να κατανικηθούν, όταν βρεθεί ο στρατηγικός τρόπος και υπάρχει η αδάµαστη θέληση για αγώνα µέχρι την τελική νίκη! Όταν οι Έλληνες οµονοούν και έχουν ενωµένες τις δυνάµεις τους, µπορούν να µεγαλουργήσουν!