Κατηγορίες κατά του Ζελένσκι ότι χρησιμοποιεί τον στρατιωτικό νόμο για να εμποδίζει έρευνες κατά της διαφθοράς

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατηγορείται ότι εκμεταλλεύθηκε τις διευρυμένες εξουσίες του, που απορρέουν από τον στρατιωτικό νόμο, για να παρεμποδίσει τις έρευνες κατά της διαφθοράς και να φιμώσει τους επικριτές του. Οι «έρευνες χωρίς ένταλμα» που στοχεύουν τον ακτιβιστή κατά της διαφθοράς, Βιτάλι Σαμπούνιν, και τον πρώην υπουργό, Ολεξάντρ Κουμπράκοφ, έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από την κοινωνία των πολιτών, ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και δυτικούς αξιωματούχους, οι οποίοι τις έχουν χαρακτηρίσει «τακτικές εκφοβισμού» και απόκλιση από τις δημοκρατικές αξίες, σύμφωνα με τους Financial Times.

Η οργή αυξήθηκε μετά την έφοδο ένοπλων αστυνομικών του Κρατικού Γραφείου Ερευνών (SBI) στο σπίτι του Σαμπούνιν στο Χάρκοβο την Παρασκευή, όπου κατάσχεσαν κινητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές και tablet. Παράλληλα, ανακριτές της SBI και ένοπλοι πράκτορες έκαναν έρευνα στο σπίτι του Κουμπράκοφ στο Κίεβο, κατασχέτοντας πολλές συσκευές. Οι αρχές δήλωσαν ότι οι έρευνες σχετίζονται με υποθέσεις διαφθοράς. Ωστόσο, τόσο ο Σαμπούνιν όσο και ο Κουμπράκοφ χαρακτήρισαν τις ενέργειες πολιτικά υποκινούμενες, υποστηρίζοντας ότι οι πράκτορες της SBI δεν παρουσίασαν δικαστικά εντάλματα και δεν επέτρεψαν την παρουσία δικηγόρων κατά την διάρκεια των ερευνών.

«Ο Ζελένσκι χρησιμοποιεί την υπόθεσή μου για να στείλει ένα μήνυμα σε δύο ομάδες που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη θέση του. Το μήνυμα είναι ότι αν μπορώ να αντιμετωπίσω τον Σαμπούνιν δημόσια, μπροστά στα μέσα ενημέρωσης και παρά την υποστήριξη του κοινού, τότε μπορώ να αντιμετωπίσω οποιονδήποτε από εσάς», δήλωσε ο Σαμπούνιν στους Financial Times. «Η πρώτη ομάδα είναι δημοσιογράφοι ή ακτιβιστές που αποκαλύπτουν τη διαφθορά», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «η δεύτερη ομάδα είναι ο στρατός, καθώς οι κατηγορίες εναντίον μου σχετίζονται με τη στρατιωτική μου θητεία».

Πολιτικοί σύμμαχοι και επικριτές των Σαμπούνιν και Κουμπράκοφ, όπως και μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών στην Ουκρανία, καταδίκασαν τις επιδρομές, προειδοποιώντας ότι φαίνεται να αποτελούν μέρος μιας εκστρατείας του γραφείου του Ζελένσκι κατά των κριτικών φωνών. Οι επιδρομές συνέβησαν εν μέσω κυρώσεων που επιβλήθηκαν σε αρκετούς εξέχοντες πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Πέτρου Ποροσένκο, ο οποίος έχει γίνει σφοδρός επικριτής του Ζελένσκι από τη στιγμή που έχασε τις εκλογές του 2019.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η κυβέρνηση του Ζελένσκι απέρριψε τον διορισμό του Ολεξάντρ Τσιβίνσκι, ντετέκτιβ του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU), για τη θέση του επικεφαλής του Γραφείου Οικονομικής Ασφάλειας, ενός θεσμικού οργάνου που διερευνά οικονομικά εγκλήματα, αν και είχε επιλεγεί ανεξάρτητα. Η Αναστασία Ραντίνα, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της διαφθοράς, δήλωσε ότι η κυβέρνηση «δεν είχε την εξουσία» να απορρίψει τον διορισμό του Τσιβίνσκι, προσθέτοντας ότι η απόφαση «δεν είναι σύμφωνη με το νόμο».

Ουκρανοί ακτιβιστές, ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και δυτικοί αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι η αρχική υπεράσπιση της κυριαρχίας κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια εκστρατεία αναμόρφωσης του κράτους από την κυρίαρχη εξουσία. Τονίζουν ότι αυτή η κατεύθυνση μπορεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από τις μεταρρυθμίσεις της δημοκρατικής επανάστασης του 2014.

Το γραφείο του προεδρεύοντος Ζελένσκι αρνήθηκε να σχολιάσει, αλλά ένα άτομο κοντά του δήλωσε ότι οι έρευνες του Κρατικού Γραφείου Ερευνών (SBI) βασίστηκαν σε γεγονότα και απέρριψε κάθε υπόνοια πολιτικού κινήτρου. «Εκμεταλλευόμενος τον πόλεμο, ο Ζελένσκι κάνει τα πρώτα βήματα προς έναν διεφθαρμένο αυταρχισμό», αναφέρει το συντακτικό προσωπικό της Ukrainska Pravda, της πιο διαδεδομένης ειδησεογραφικής ιστοσελίδας στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης που ξεκίνησε την Τετάρτη έχει ερμηνευτεί από τους επικριτές ως προσπάθεια συγκέντρωσης της εξουσίας σε μια μικρή ομάδα. Όλες αυτές οι εξελίξεις έρχονται σε μια περίοδο αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ Ζελένσκι και του προεδρεύοντος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έπειτα από μια διαμάχη στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο που είχε οδηγήσει στην προσωρινή αναστολή στρατιωτικής βοήθειας και ανταλλαγής πληροφοριών.

Οι πρεσβείες των χωρών της G7 είχαν προειδοποιήσει δημόσια την κυβέρνηση Ζελένσκι για ζητήματα διακυβέρνησης, ωστόσο αυτή τη φορά παρέμειναν σιωπηλές. Ένας δυτικός διπλωμάτης στο Κίεβο, ο οποίος συνεργάζεται στενά με την ουκρανική κοινωνία των πολιτών, δήλωσε ότι οι υποθέσεις Σαμπούνιν και Κουμπράκοφ «δεν είναι μεμονωμένες περιπτώσεις». Η δέσμευση της Ουκρανίας για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις υπήρξε κρίσιμη για την εξασφάλιση της δυτικής υποστήριξης, αλλά καθώς η πολιτική προσοχή των ΗΠΑ στρέφεται σε εσωτερικά ζητήματα και η στρατιωτική βοήθεια γίνεται ολοένα και πιο ελεγχόμενη, ορισμένοι αξιωματούχοι στο Κίεβο φαίνεται να είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν τα όρια. «Εάν οι θεσμοί που υποτίθεται ότι εγγυώνται την ισορροπία δυνάμεων μετατραπούν σε πολιτικά εργαλεία, η Ουκρανία κινδυνεύει να χάσει τον δημοκρατικό πυρήνα που έχει χτίσει με κόπο από το 2014».