Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
Αν υπάρχει ένα κομμάτι της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής που χρειάζεται σοβαρό σχεδιασμό μακράς πνοής, με υπολογισμό και πρόβλεψη όλων των σεναρίων, αυτό είναι το Ασφαλιστικό.
Το Ασφαλιστικό, που στην Ελλάδα μόνο ως νεολογισμός μπορεί να λέγεται «ασφαλιστικό σύστημα», καθώς επί της ουσίας δεν είναι καθόλου «σύστημα». Αντιθέτως, έπειτα από δεκαετίες χαριστικών ρυθμίσεων, δεκάδων νομικών «παραθύρων» από όλες τις «γαλαζοπράσινες» κυβερνήσεις του παρελθόντος για πρόωρες συντάξεις, αλλά και ειδικών «καθεστώτων» για «ρετιρέ» ορισμένων ΔΕΚΟ, το Ασφαλιστικό μας ήταν προβληματικό πριν καν μπούμε στα Μνημόνια. Η βιωσιμότητα ορισμένων ταμείων δέχθηκε ένα πρώτο ισχυρό πλήγμα με τα περίφημα «δομημένα ομόλογα», όταν αποκαλύφθηκε ότι αρκετοί πρόεδροι και διευθυντές ασφαλιστικών οργανισμών έπαιζαν… «ρουλέτα» με υψηλού ρίσκου κεφαλαιουχικά και τραπεζικά προϊόντα. Και μετά, ήρθε το πρώτο Μνημόνιο. Με τις περικοπές και την εκτίναξη της ανεργίας, που έριξε στα Τάρταρα τις εισπράξεις των ταμείων, ωθώντας ταυτοχρόνως και πολλούς εργαζομένους στην «μαύρη εργασία». Και, σαν να μην έφτανε αυτό, στο δεύτερο Μνημόνιο ήρθε και το PSI και τα αποτελείωσε όλα.
Εκτοτε, ήταν σαφές ότι η Ελλάδα είχε ένα στρατηγικής φύσεως πρόβλημα να αντιμετωπίσει, ανεξαρτήτως Μνημονίων και άλλων οικονομικών προβλημάτων: την βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού συστήματος. Ο νόμος 4387, ο περίφημος «νόμος Κατρούγκαλου», μέσα σε όλες τις αδικίες του, επανέφερε σε βιώσιμη τροχιά το Ασφαλιστικό και έδωσε μία αίσθηση δικαιοσύνης στους ασφαλισμένους, συνδέοντας τις εισφορές με το εισόδημα και τον τζίρο κάθε εργαζομένου ή ελεύθερου επαγγελματία.
Βεβαίως, σε μία χώρα που μεταβάλλεται ραγδαία και που η κρίση υπονόμευσε ακόμη περισσότερο τις δημογραφικές της προοπτικές, είναι προφανές ότι το Ασφαλιστικό δεν είναι πρόβλημα που μπορεί να λυθεί μεμιάς μέσω οριστικών παρεμβάσεων. Αντιθέτως, το Ασφαλιστικό σύστημα είναι μία μάχη με τον χρόνο, με την αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους, με την εξέλιξη των δεικτών ανεργίας, αλλά και με την πάγια και αδήριτη ανάγκη –για όσες πολιτικές δυνάμεις την αισθάνονται, ασφαλώς…- να τελειώνουν οι άνθρωποι τις μέρες τους με αξιοπρεπή τρόπο και όχι στερούμενοι τα χρειώδη.
Με αυτά τα δεδομένα, η πολιτική αντιπαράθεση που ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα για το σχέδιο της ΝΔ περί την μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού αναδεικνύει μερικές πραγματικά ανησυχητικές πτυχές: για ένα πρόβλημα που απαιτεί σοβαρό σχεδιασμό και αντιμετώπιση, η ΝΔ παρουσιάζει ένα σχέδιο που τα αλλάζει όλα, στηριζόμενη όμως σε εκτιμήσεις και υποθέσεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θέλει να δώσει στους ασφαλισμένους την επιλογή να στραφούν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες αναφορικά με την επικουρική τους ασφάλιση. Ταυτοχρόνως, όμως, ουδείς «γαλάζιος» απαντά με αξιοπιστία ποιος θα καλύψει το κενό και το κόστος μετάβασης στους ιδιώτες. Η… υψηλή ανάπτυξη και οι νέες θέσεις εργασίας υποτίθεται ότι θα καλύψουν το πρόβλημα. Με άλλα λόγια, στη ΝΔ έχουν βεβαιότητα μόνο για την «μαύρη τρύπα» που θα δημιουργηθεί. Αλλά επιστρατεύουν εκτιμήσεις, ευχές και σενάρια σε λευκό χαρτί όταν καλούνται να απαντήσουν πώς θα καλύψουν αυτή την «μαύρη τρύπα».
Σαν να μην έφτανε αυτό, οι «γαλάζιοι» αναγνωρίζουν ότι ενίοτε, οι ασφαλιστικές εταιρείες πέφτουν έξω. Όμως, αποφεύγουν να δεσμευθούν ότι αν, ο μη γένοιτο, κάτι τέτοιο γίνει και στην περίπτωση της εμπλοκής τους στον «δεύτερο πυλώνα», τότε το κράτος θα εγγυηθεί τους κόπους και τις κρατήσεις μιας ζωής που θα έχουν γίνει αέρας κοπανιστός.
Αυτά, grosso modo, είναι τα δεδομένα. Η ΝΔ είχε 4,5 χρόνια να επεξεργαστεί ένα σχέδιο για το πλέον ευαίσθητο θέμα: το Ασφαλιστικό. Και έπειτα από τόσα χρόνια προετοιμασίας, παρουσιάζει ένα σχέδιο που έχει ως μόνο βέβαιο αποτέλεσμα τις «μαύρες τρύπες» και τον κίνδυνο επανάληψης των λαθών του παρελθόντος (βλ. «Ασπίς Πρόνοια», «Commercial» κ.α.). Και όταν ερωτάται γι’ αυτά, απαντά με ευχές, υποθέσεις εργασίας και σενάρια. Αν, λοιπόν, όλο αυτό είναι ενδεικτικό της σοβαρότητας με την οποία θα αντιμετωπίζει μία ενδεχόμενη κυβέρνηση ΝΔ τα κρίσιμα θέματα της χώρας, τότε ζήτω που καήκαμε.
