Ξενοφών Ζολώτας: Ο μέγας δάσκαλος που εκκωφαντικά μιλούσε για τον κατήφορο

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας ανακοίνωσε σε ειδική εκδήλωση την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσης του Αρχείου Ζολώτα, το οποίο περιέχει περισσότερα από 32.000 τεκμήρια σε 130.000 σελίδες και 2.000 φωτογραφίες. Πρόκειται για μιαν αξιέπαινη πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία έχει στην κατοχή της το προσωπικό αρχείο του, να το αναδείξει και να το κάνει προσιτό σε όλους, πολίτες, επιστήμονες, δημοσιογράφους. Διότι είναι γεμάτο από παρακαταθήκες, δυσοίωνες προβλέψεις και προτάσεις για την αναστροφή της πορείας προς το γκρεμό.

Η ανακοίνωση αυτή για το προσωπικό αυτό αρχείο μού θύμισε πολλά. Με τον αείμνηστο ακαδημαϊκό, καθηγητή, διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος επί δεκαετίες και πρωθυπουργό Ξενοφώντα Ζολώτα (1904-2004) είχα ως δημοσιογράφος τακτικές συζητήσεις πάνω σε κρίσιμα επίκαιρα οικονομικά θέματα. Άλλοτε με καλούσε εκείνος για συζήτηση, «γιατί μού αρέσει που μιλάμε οικονομικά και καταλαβαινόμαστε…», όπως μού έλεγε, και άλλοτε πήγαινα ο ίδιος στο γραφείο του προκειμένου να συζητήσουμε δύσκολα θέματα της οικονομικής επικαιρότητας, ζητώντας τη σοφή συμβουλή του. Σημειώνω ότι στο πλαίσιο του οικονομικού ρεπορτάζ, σχολίων, αναλύσεων και ερευνών, σχεδόν πάντοτε συζητούσα με κορυφαίους ακαδημαϊκούς, καθηγητές και οικονομολόγους της εποχής εκείνης (Άγγελος Αγγελόπουλος και άλλοι). Θυμήθηκα πολλά:

Μετά την «περιπέτειά» του ως πρωθυπουργού της Οικουμενικής Κυβέρνησης, ο Ξενοφών Ζολώτας τίμησε το επιτελείο του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» με την επίσκεψή του στα γραφεία μας στις 24 Μαϊου του 1990, η οποία συνδυάσθηκε με μια συζήτηση που κράτησε τέσσερις περίπου ώρες χωρίς διακοπή! Στη συζήτηση αυτή συμμετείχαν ο τότε διευθυντής του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» Γιάννης Μαρίνος, ο γράφων, ως αρχισυντάκτης, και τα στελέχη του περιοδικού Αντώνης Κεφαλάς, Παύλος Κλαυδιανός, Γιώργος Κύρτσος, Αντώνης Παπαγιαννίδης, Θανάσης Παπανδρόπουλος και Περικλής Βασιλόπουλος.

Με τις καίριες ερωτήσεις μας στη συζήτηση αυτή ο Ξενοφών Ζολώτας συνεχώς έκανε εκ βαθέων εκμυστηρεύσεις. Αναφέρω ενδεικτικά μόνον μιαν ερώτηση μου με την οποία υπενθύμισα ότι στις προγραμματικές του δηλώσεις είχε πει ότι δεν θα πρέπει να εξακολουθήσουμε να παίρνουμε δάνεια από το εξωτερικό για καταναλωτικούς σκοπούς. Απάντησε ότι «το πίστευα και προσπάθησα να το τηρήσω…». Στην παρέμβασή μου ότι «είπατε και κάτι άλλο, ότι «ούτε μια δραχμή παραπάνω», παραδέχθηκε ότι την είπε τη φράση, αλλά με νέα παρέμβασή μου επεσήμανα ότι «η κυβέρνηση, παρά ταύτα, δεν τήρησε ούτε καν αυτήν προγραμματική υπόσχεση».

Σημειώνω ότι η συνέντευξη αυτή και τέσσερις άλλες, που δημοσιεύθηκαν στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» την κρίσιμη περίοδο 1986-1988, αποτελούν σημαντικό οικονομικό και πολιτικό ντοκουμέντο και θα πρέπει να αναδημοσιεύονται συνεχώς και παντού.