Βουλευτές Επικρατείας: Τα κριτήρια επιλογής

Είναι αλήθεια ότι ο θεσμός των βουλευτών Επικρατείας καθιερώθηκε,
ως οργανικό στοιχείο της μεταπολιτευτικής διάρθρωσης της πολιτικής
μας ζωής κι αυτό μπορεί να πιστωθεί στον εμπνευστή του, Κωνσταντίνο
Καραμανλή.

Στην πορεία εμπεδώθηκαν και τα κριτήρια που κυριάρχησαν στη σκέψη
του εμπνευστή, για την επιλογή των προσώπων. Την οργανική δηλονότι
ένταξη στην πολιτική ζωή και συμμετοχή στις κοινοβουλευτικές
διαδικασίες, ξεχωριστών προσωπικοτήτων που λόγω χαρακτήρα, θα
ήταν δύσκολο έως αδύνατο να ανταπεξέλθουν στη φθοροποιό
διαδικασία που αποτελεί το «κυνήγι του σταυρού».

Ως προς το τελευταίο, αξίζει, προς επίρρωση, να παρεμβληθεί μία
προσωπική ιστορία, που αφορά τον αείμνηστο Αλέξανδρο Κατσαντώνη.
Καταξιωμένος ποινικολόγος, προερχόμενος από τη μαχόμενη
δικηγορία, αλλά και με ακαδημαϊκή καριέρα, συνδέθηκε κάποια στιγμή,
στη δεκαετία του ‘80, με τον τότε πρόεδρο της ΝΔ και αρχηγό της
Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και ανέλαβε
σύμβουλός του.

Η σπάνια νομική του κατάρτιση, αλλά και ευρυμάθεια, η ρητορική του
δεινότητα, αλλά και η βαθιά γνώση, εκ των έσω, του τρόπου
λειτουργίας, εκτιμήθηκαν τόσο ώστε να θεωρείται δεδομένο πως, όχι
μόνο θα πολιτευόταν, με βεβαιότητα εκλογής, αλλά και θα ήταν ο
επόμενος υπουργός Δικαιοσύνης, σε μία αυτοδύναμη κυβέρνηση της
ΝΔ, υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Όμως, τα πάντα ανατράπηκαν, λόγω της διαφωνίας του, με τους
χειρισμούς της ηγεσίας, στο «σκάνδαλο Κοσκωτά». Αλλά και γιατί, όπως
εκμυστηρεύτηκε σε μεταγενέστερο χρόνο ο ίδιος, του προκαλούσε
«κρίσεις πανικού» η ιδέα μίας προεκλογικής εκστρατείας, με ό,τι αυτή
συνεπαγόταν. Του ήταν εντελώς ξένη και εκτός του τρόπου ζωής του.
Στη θέση του αείμνηστου ποινικολόγου και πανεπιστημιακού, θα
πρέπει να βρέθηκαν πολλοί με ανάλογη πορεία ζωής, που βρέθηκαν

κάποια στιγμή αντιμέτωποι με τον «πειρασμό» της ενεργού εμπλοκής
στα πολιτικά πράγματα και τα διλήμματα που αυτή συνεπαγόταν.
Σε αυτές τις περιπτώσεις έδινε διέξοδο ο θεσμός των βουλευτών
Επικρατείας, αργότερα δε και η συγκρότηση των ψηφοδελτίων για το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς, μέχρι το 2014, η εκλογή γινόταν με
σταυρό, ανάλογα με τη σειρά κατάταξης, όπως την αποφάσιζε ο
αρχηγός του κόμματος.

Τη λογική αυτή υπηρέτησαν και τα άλλα κόμματα, πέραν της ΝΔ. Επί
παραδείγματι η «Ενωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις», υπό τον Γεώργιο
Μαύρο, που αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση, στις πρώτες
μεταδικτατορικές εκλογές, του Νοεμβρίου 1974, συμπεριέλαβε στο
ψηφοδέλτιο Επικρατείας, προσωπικότητες όπως ο ακαδημαϊκός
Ευάγγελος Παπανούτσος και καθηγητής Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος, εκτός
της κομματικής επετηρίδας.

Αντίστοιχα στο ΠΑΣΟΚ, ο Ανδρέας Παπανδρέου, συμπεριέλαβε και
εκλέχθηκαν στις εκλογές του Νοεμβρίου 1977, τον δικαστικό και
λογοτέχνη Σπύρο Πλασκοβίτη, αλλά και τη μεγάλη Ελληνίδα, λαίδη
Αμαλία Φλέμιγκ.