Τζο Μπάιντεν: Πρόεδρος στο νήμα σε μια διχασμένη Αμερική

Του Σπύρου Σουρμελίδη από την Κυριακάτικη Kontranews

Δύσκολα αλλά νίκησε. Ο Τζο Μπάιντεν είναι ο 46ος Αμερικανός Πρόεδρος, καταφέρνοντάς να νικήσει τον πολύ σκληρό Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έδειξε μια μεγάλη πολιτική ανθεκτικότητα. Πρακτικά ο Τζο Μπάιντεν επιστρέφει στον Λευκό Οίκο αφού ήταν επι 8 χρόνια αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα, η συμβολή του οποίου ήταν πολύ μεγάλη για την νίκη του Τραμπ.

Ο 78χρονος Μπάιντεν ήταν ο 6ος νεότε­ρος γερουσιαστής των ΗΠΑ όταν εξελέγη το 1972 στο Ντελαγουέρ και είναι ο γηραιότερος Πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ο κορωνοϊός, καλύτερα η δραματική δια­χείριση της επιδημίας από τον Τραμπ και το κοινό μέτωπο κατά του Τραμπ που δημιουργή­θηκε και με αφορμή την αστυνομική βία κατά των μαύρων, ήταν οι δυο βασικοί παράγοντες της ήττας του Τραμπ.

Είναι ίσως ακόμα νωρίς για να αναλυθούν σε βάθος οι αιτίες της ήττας του Τραμπ. Ο λόγος της ανάγκης μιας τέτοιας εξήγησης είναι ο τρα­μπισμός. Γιατί παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ ήταν ο πλέον συγκρουσιακός, αντιθεσμικός και αντιφατικός Πρόεδρος, έχει πολλούς και φανατικούς οπαδούς. Και φάνηκε αυτό και στο εκλογικό αποτέλεσμα. Η Αμερική χρειάστηκε περίπου 5 μέρες για να οριστικοποιήσει και να επιβεβαιώσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Η κατα­μέτρηση πέρασε από τα χίλια κύματα, αφού τα αποτελέσματα σε 7 Πολιτείες (κρίσιμες όλες) η διαφορά ήταν μερικές χιλιάδες ψήφοι και η νίκη άλλαζε χέρια κάθε ώρα.

Αν και ο Τραμπ κέρδισε την Φλόριδα, η μάχη κρίθηκε στο Ουισκόνσιν, Μίσιγκαν, Πεν­σιλβάνια, Τζόρτζια, Αριζόνα και Νεβάδα και Βόρεια Καρολίνα. Σε όλες αυτές τις Πολιτεί­ες η διαφορά κρίθηκε στο νήμα. Ο Μπάιντεν ήταν από την αρχή -δηλαδή από την Τετάρτη τα ξημερώματα- ο επικρατέστερος, είχε προ­βάδισμα σε ότι αφορά τον αριθμό των εκλε­κτόρων. Κόλλησε στον αριθμό 253 την ώρα όμως που ο Τραμπ ήταν στο 213. Έπρεπε να τελειώσει η καταμέτρηση και στις 7 παραπά­νω Πολιτείες για να ξεκαθαριστεί η νίκη του Μπάιντεν όπως και ο ακριβής αριθμός των εκλεκτόρων.

Για τον Μπάιντεν αρκούσαν δυο από αυτές τις Πολιτείες για να κερδίσει όταν ο Τραμπ χρειαζόταν να πάρει και τις 7.

Η κρισιμότητα και η ένταση της εκλογικής αναμέτρησης φάνηκε και από την συμμετοχή. Ψήφισαν πάνω από 160 εκατομμύρια Αμερι­κανοί πολίτες, όταν στις εκλογές του 2016 είχε ψηφίσει 138 εκατ. Και πάλι όμως περίπου 100 εκ Αμερικανοί δεν έφτασαν ποτέ στην κάλπη ούτε και έστειλαν ψήφο με το ταχυδρομείο.

Και οι δυο πήραν ρεκόρ ψήφων, ο Μπάι­ντεν μάλιστα ξεπέρασε τον αριθμό ψηφοφό­ρων της Χίλαρυ Κλίντον του 2016 αλλά και ειχε μεγαλύτερη διαφορά σε παναμερικανι­κό επίπεδο από τον Τραμπ από ότι η Χίλαρυ. Είναι φυσικά το εκλογικό σύστημα των εκλε­κτόρων που δεν απαιτεί ο νικητής να έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων αλλά πάνω από 270 εκλέκτορες.

Η ένταση της μάχης φάνηκε και στο απο­τέλεσμα της Γερουσίας (ταυτόχρονα εξελέγη νέα Βουλή και το 1/3 των Γερουσιαστών). Στην 100μελη Γερουσία υπάρχει η απόλυτη ισοπαλία με τα δύο κόμματα να έχουν από 48 Γερουσιαστές. Υπάρχουν και 4 ανεξάρ­τητοι που συνήθως συνεργάζονται με τα δυο κόμματα. Μπορεί όμως να συνεργαστούν και κατά περίπτωση. Η ισοπαλία αυτή κάνει πιο αβέβαιη την προσπάθεια του νέου Προέ­δρου να περάσει νομοθετήματα. Ιδίως σε ότι αφορά την υγεία και την περίθαλψη, θέμα που ταλανίζει την Αμερική από την δεύτερη θητεία του Κλίντον.

Η διχασμένη Αμερική

Ο Μπάιντεν θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου του 2021 σε μια διαιρεμέ­νη Αμερική. Ο Τραμπ ανέδειξε αυτό τον διχα­σμό με τη δική του πολιτική. Πρέπει να επι­σημάνουμε ότι ο Τραμπ ήταν ο υποστηρικτής και ο εκφραστής της αντι παγκοσμιοποίησης. Ήταν αυτός που με το σύνθημα «Πρώτα η Αμε­ρική» ξεσήκωσε όλους αυτούς που θέλουν τα εργοστάσια πίσω, τις επενδύσεις πίσω, και τις «λεγεώνες» πίσω στην πατρίδα. Η Αμερική χάνει ζωτικό χώρο, χάνει εκατομμυρια θέσεις εργασίας. Τα προβλήματα όμως της αμερικα­νικής κοινωνίας είναι τεράστια. Δεν υπάρχει βασική κάλυψη ιατρική για εκατομμύρια Αμε­ρικανών. Η κρίση του κορωνοϊού ανέδειξε το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αμερικής. Το πόσο εύκολα μπορείς να μείνεις άνεργος και να τα χάσεις όλα. Η «αυτοκρατορία» γεννούσε πάντα εκατομμύρια δουλειές κάθε χρόνο. Τα τελευ­ταία χρόνια όμως η άνοδος των νέων οικονο­μικών δυνάμεων (Κίνα, Ινδία κα) δημιουργεί κρίσεις οι οποίες δεν μπορούν πλέον να κρυ­φτούν. Η ανεργία αυξάνεται και τα κόλπα του Τραμπ μόνο περιστασιακά έκρυψαν τις μεγά­λες παθογένειες. Πολλές αμερικανικές Πολι­τείες δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της κοινωνίας. Οι ανισότητες ήταν πάντα μεγά­λες στις ΗΠΑ, αλλά τώρα πια και έχουν γίνει μεγαλύτερες, και οι ασθενέστερες τάξεις δεν βρίσκουν με την ίδια ευκολία δουλειά. Η ανα­σφάλεια έχει φέρει μίσος και διχασμό. Γι’ αυτό και οι διακηρύξεις του Τραμπ για τους μετανά­στες, για κάθε ξένο (ακόμα και φοιτητές) είναι δημοφιλείς. Όλοι αυτοί παίρνουν τις δουλειές των Αμερικανών και είναι φορείς …τρομο­κρατικών ιδεών.

Οι Αμερικανοί -λέει ο Τραμπ -πληρώνουν τους Ευρωπαίους, ειδικά τους Γερμανούς, συντηρούν το ΝΑΤΟ, πληρώνουν στρατό στην Μέση Ανατολή και στην Αφρική για την ασφά­λεια των άλλων. Ολα αυτά έχουν απήχηση σε ένα σημαντικό τμήμα των αμερικάνων πολι­τών. Ο Τραμπ κέρδισε άλλωστε με το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» (America First).

Αυτό όμως το σύνθημα έδειξε και την αδυ­ναμία. Γιατί η αμερικανική αυτοκρατορία, ήθε­λε να πετάξει από πάνω της κόστη που πλέον δεν μπορεί να καλύψει αφού χάνει λεφτά αντί να κερδίζει. Η επεκτατική πολιτική έφτασε στα όρια της και αρχίζει η συρρίκνωση. Την ώρα που η Κίνα μοιράζει χρήμα, αγοράζοντας επιρ­ροή, πλουτοπαραγωγικές πηγές και παραγω­γικές δυνάμεις, στην Αφρική, στην Ασία, στην Ευρώπη, στην Αυστραλία και στην ίδια την αμε­ρικανική Ήπειρο, ακόμα και στις ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Τραμπ και η κόρη του, πληρώνουν περισσό­τερους φόρους στην Κίνα από ότι στις ΗΠΑ.

Ο Μπάιντεν καλείται να ισορροπήσει μέσα σε μια τέτοια πραγματικότητα. Ως εκφραστής της νέας πραγματικότητας της παραδοχής της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της ισορ­ροπίας της Αμερικής με όλες τις νέες οικο­νομικές δυνάμεις, πρέπει να εκφράσει και τον κόσμο που δεν θέλει σύνορα (όρια) και αυτούς όμως που δεν θέλουν άλλο να χάνουν τις δουλειές τους.

Το δίλημμα αφορά και την Ευρώπη αλλά σε άλλα επίπεδα σε άλλα μεγέθη και με άλλους συσχετισμούς.

Όπως ήταν αναμενόμενο ο Τραμπ αμφισβη­τεί το αποτέλεσμα και δηλώνει ότι θα προσφύ­γει στο Ανώτατο Δικαστήριο με βασικό επιχεί­ρημα την «παράνομη» όπως λέει καταμέτρηση των επιστολικών ψήφων.

Με γραπτή του δήλωση ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δια­μηνύει για μία ακόμα φορά ότι θα προσφύγει στη δικαιοσύνη για το ζήτημα της καταμέτρη­σης ψήφων, λέγοντας πως δεν θα σταματήσει τον «αγώνα» του για το αμερικανικό έθνος.

Ανάσες ανακούφισης σε Ευρώπη και Ελλάδα μετά τη νίκη Μπάιντεν

Ανάσες ανακούφισης ακούγονται στην Ευρώ­πη και στην Ελλάδα φυσικά μετά τη νίκη του Τζο Μπάιντεν. Χωρίς να είναι σίγουρος κανείς ποια ακριβώς πολιτική θα ακολουθήσει ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, είναι βέβαιο ότι η πρό­σβαση στον Λευκό Οίκο θα είναι πολύ ευκολό­τερη. Το κυριότερο θα υπάρχουν και άνθρω­ποι να ακούσουν προσεκτικά αυτά που λένε οι Ευρωπαίοι, σε αντίθεση με τον Τραμπ που ήξερε κανείς αν ακούει καν αυτά που του λένε.

Σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύ­ουσες (Βερολίνο, Παρίσι, Ρώμη, Μαδρίτη, Άμστερνταμ, φυσικά Βρυξέλες) υπάρχει η βεβαι­ότητα ότι θα επιστρέψει μια πολύ διαφορετική ρητορική από την πλευρά της Αμερικής και ότι θα υπάρχει δυνατότητα συνεννόησης για όλα τα μεγάλα ζητήματα.

Ίσως να μην είναι τόσο ευτυχείς από την ήττα Τραμπ οι ηγεσίες των χωρών της ανατο­λικής Ευρώπης, στην Πολωνία, στην Ουγγα­ρία, στην Τσεχία και στις Βαλτικές χώρες. Ο λόγος είναι οι ιδεολογικές συγγένειες σε πολλά ζητήματα με τον Τραμπ. Αν και δεν ικανοποίη­σε τον αντιρωσισμό όλων αυτών των χωρών. Αντιθέτως ελπίζουν ότι ο Μπάιντεν θα είναι πιο σκληρός έναντι της Ρωσίας.

Η εποχή Τραμπ σε κάθε περίπτωση ήταν σχεδόν για όλους τους Ευρωπαίους προβλη­ματική, πρωτίστως γιατί ο ηττημένος Πρόε­δρος ήταν επιθετικός και προς τους Ευρω­παίους, δημιουργώντας προβλήματα ακόμα και μέσα στο ΝΑΤΟ.

Υπάρχει ένα μεσοδιάστημα γιατί ο Τραμπ παραμένει εν ενεργεία Πρόεδρος έως τις 20 Ιανουαρίου του 2021. Πρακτικά μπορεί να πάρει αποφάσεις και αν δημιουργήσει προ­βλήματα.

Σε ότι αφορά όμως τον εκλεγμένο Πρόε­δρο, όλοι θα περιμένουν τις δικές τους πρώ­τες ενέργειες σε σχέση με την διεθνή σκηνή. Ο Τζο Μπάιντεν έχει ένα διάστημα προετοιμασί­ας, όμως η πολιτική του θ αρχίσει να ξεδιπλώ­νεται από τον Φεβρουάριο και μετά.

Υπάρχουν κορυφαία ζητήματα στα οποία οι Ευρωπαίοι περιμένουν απαντήσεις.

Το πρώτο είναι οι υψηλοί δασμοί για τα ευρωπαϊκά προϊόντα στην αμερικανική αγορά και η συμφωνία εμπορίου ΕΕ-ΗΠΑ.

Το δεύτερο είναι το θέμα της κλιματικής αλλαγής. Μένει αν δούμε αν οι ΗΠΑ θα επι­στρέψουν στην Συμφωνία του Παρισιού από την οποία ο Τραμπ αποχώρησε.

Υπάρχουν τα θέματα ασφάλειας τα οποία συζητιούνται εντός του ΝΑΤΟ.

Και βεβαίως σειρά περιφερειακών θεμάτων, όπως είναι οι σχέσεις της Δύσης με την Ρωσία, η Λευκορωσία, η Ουκρανία και βεβαίως το μεσα­νατολικό, η κατάσταση στην βόρεια Αφρική και οι σχέσεις με τον μουσουλμανικό κόσμο.

Οι σχέσεις του Μπάιντεν με Ελλάδα και Κύπρο

Η πρόσβαση της ελληνικής ηγεσίας στο επιτε­λείο του Μπάιντεν και στον ίδιο τον Αμερικανό Πρόεδρο είναι εκατοντάδες φορές ευκολότερη και ουσιαστικότερη από ότι προς τον Τραμπ. Για την ελληνική πολιτική τάξη ο Τραμπ ήταν σχε­δόν απρόσιτος, ήταν δε φίλος με τον Ερντογάν.

Αντιθέτως ο Μπάιντεν γνωρίζει από παλιά τα προβλήματα της περιοχής, γνωρίζει καλά τα της Κύπρου, τις ελληνοτουρκικές διαφο­ρές και τις ισορροπίες στην περιοχή. Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα μάθει τώρα τι συμβαίνει στην περιοχή μας, έχει προσωπική εμπειρία. Ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτε­ρικών Σχέσεων της Γερουσίας επί σειρά ετών, έχει γνώση των εξελίξεων στα Βαλκάνια και στην Μέση Ανατολή, όπως και στην ανατολι­κή Μεσόγειο.

Όπως έχει και πολλούς ελληνοαμερικα­νούς και ελληνοκυπρίους υποστηρικτές. Δια­τηρεί πάντα φιλικές σχέσεις με τον Γιώργο Παπανδρέου.

Κοντά του όμως βρίσκονται και γνωστοί ελληνοαμερικανοί, τους οποίους γνωρίζει από παλιά η οικογένεια του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και είναι αυτοί που προσφέρουν μια ανάσα στον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος έχει τρομάξει από την αντιμετώπιση του Ντόναλντ Τραμπ.

Διαύλους προς το επιτελείο Μπάιντεν έχει και ο Αλέξης Τσίπρας, μέσω επίσης πολύ γνω­στών ελληνοαμερικανών οι οποίοι στηρίζουν τον Μπάιντεν και παραδοσιακά την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος.

Δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για την πορεία των πραγμάτων.

Ο Μπάιντεν εμφανίστηκε μεν αυστηρός για τον Ερντογάν και την πολιτική του. Το θέμα των ρωσικών s-400 είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα του. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δηλώνει επίσης ότι δε θα είχε υποκύψει ποτέ στον Ερντογάν όπως έκανε ο Τραμπ στο θέμα των Κούρδων. Δήλωσε επίσης ότι η Τουρκία πρέπει ν αλλάξει δηλαδή να φύγει ο Ερντογάν και να έρθει η σημερινή αντι­πολίτευση στην εξουσία (προσθέτοντας όχι με πραξικόπημα).

Όμως είναι και αυτός που θέλει την Τουρκία μακριά από το άρμα του Πούτιν. Και θα κάνει ότι μπορεί για να αποσπάσει την Τουρκία από τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει πάντα μια ισορροπία σε ότι αφορά τις ελληνοτουρκι­κές διαφορές. Δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι από τον Ιανουάριο ο Λευκός Οίκος θα εμφανι­στεί να δηλώσει ότι η Τουρκία δεν έχει κανένα δικαίωμα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το «είναι αναγκαίος ο διάλογος» θα συνεχίσουμε να το ακούμε ίσως και πολύ εντονότερα.

Εκτός αυτού ο Ερντογάν έχει επίσης προ­σβάσεις στο επιτελείο του νέου Αμερικανού Προέδρου. Η Τουρκία έχει πάντα ένα πολύ καλό λόμπι στην Ουάσιγκτον σε σχέση και με τα δυο κόμματα, Ρεπουμπλικάνους και Δημο­κρατικούς. Υπάρχουν και συνεργάτες του Μπάι­ντεν που διατηρούν σχέσεις με την Τουρκία και το τουρκικό λόμπι και ειδικότερα με τον Ερντογάν.

 Οι Ελληνοαμερικανοί βουλευτές

Επιστρέφουν στη Βουλή των Αντι­προσώπων δύο Ελληνοαμερικανοί Ομο­σπονδιακοί βουλευτές της Φλόριδας και επανεκλέγεται ο Τζον Σαρμπάνης.

Στην 12η εκλογική περιφέρεια όπου βρίσκεται και το ελληνικό χωριό του Τάρ­πον Σπρινγκς, της Φλόριδα ο ρεπουμπλι­κανός Κώστας Μπιλιράκης εξελέγη με ποσοστό 62,9%.

Στην 13η περιφέρεια, ο δημοκρατικός κυπριακής καταγωγής βουλευτής, Τσάρ­λι Κρίστ, με ποσοστό 53,1%.

Στην 3η περιφέρεια του Μέριλαντ επανεξελέγη ο Τζον Σαρμπάνης, με ποσο­στό 70%.

Στη βουλή εισέρχεται για πρώτη φορά, στην 11η περιφέρεια Νέας Υόρ­κης, που καλύπτει μέρος του Μπρούκλιν και το Στάτεν Άιλαντ, η ρεπουμπλικανή Ελληνοαμερικανίδα Νικόλ Μαλλιωτάκη, μέχρι σήμερα πολιτειακή βουλευτής, με ποσοστό 58,4%.

Επίσης επανεκλέγεται στη Φλόριδα ο συμπρόεδρος της Ελληνοϊσραηλιτικής Συμμαχίας στο Κογκρέσο, Τεντ Ντόιτς, με ποσοστό 58,6%.