Αν δει κανείς τις βραβεύσεις με Νόμπελ Οικονομίας, θα διαπιστώσει πολλές φορές ότι ανάλογα με τις εκάστοτε αποφάσεις και προτεραιότητες της Σουηδικής Ακαδημίας, πιστοποιείται το «κλίμα» των καιρών. Με άλλα λόγια, επειδή η έρευνα στην Οικονομία εμπεριέχει, αναπόφευκτα, και στοιχεία πολιτικής, οι επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας πολλές φορές αποτυπώνουν το κλίμα της εποχής ή την τάση αλλαγής του.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και ανάγλυφα και φέτος, όταν ανακοινώθηκαν οι τρεις κορυφαίοι οικονομολόγοι που μοιράζονται το Νόμπελ Οικονομίας. Εις εξ αυτών, ο Καναδός Ντέιβιντ Κάρντ, με την πολύχρονη έρευνά του, «ξήλωσε», ουσιαστικά όλα τα βολικά στερεότυπα που περιγράφουν τη σχέση της μισθωτής εργασίας και των αποδοχών των εργαζομένων ως αντιστρόφως ανάλογη με τον αριθμό των θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη. Με την έρευνα που έκανε στον τομέα fast food του Νιου Τζέρσεϊ, ο Καρντ κατάφερε, με «στοιχεία και ντοκουμέντα», να ακυρώσει την κλασική επιχειρηματολογία που θέλει να ακολουθεί πάντα την αύξηση των μισθών η μείωση των θέσεων εργασίας. Ο Καναδός οικονομολόγος, δηλαδή, απέδειξε το αντίθετο: ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού στην εν λόγω πολιτεία των ΗΠΑ οδήγησε σε αύξηση των θέσεων εργασίας και ουδόλως «πίεσε» την ανταγωνιστικότητα ή τα οικονομικά των συγκεκριμένων επιχειρήσεων. Με άλλα λόγια, η Σουηδική Ακαδημία ήρθε, σε μία συγκυρία που σε άλλες χώρες αφήνουν πίσω τους τις ελαστικές μορφές απασχόλησης και το δόγμα της «κινεζοποίησης» των εργαζομένων και πειραματίζονται για την τετραήμερη εργασία, να επικυρώσει ότι το κλίμα των καιρών δεν μπορεί να είναι η θυσία αποδοχών και δικαιωμάτων στον βωμό της υποτιθέμενης «ανταγωνιστικότητας». Επίσης, είναι ενδεικτικό ότι και οι άλλοι δύο οικονομολόγοι που μοιράστηκαν με τον Καρντ το Νόμπελ Οικονομίας, ο αμερικανοϊσραηλινός Τζόσουα Άνγκριστ και ο αμερικανοολλανδός Γκουίντο Άμπενς, ειδικεύονται στα «οικονομικά της εργασίας». Έχουν διεξαγάγει και εκπονήσει έρευνες που άνοιξαν νέους δρόμους στα εργασιακά, έχουν αποσυνδέσει την μετανάστευση από την υποτιθέμενη μείωση των θέσεων εργασίας (άλλος μύθος κι αυτός…) και το ως τώρα επιστημονικό τους έργο επίσης κινείται στον δρόμο της αποδόμησης των γνωστών θεωριών που οδηγούν στη μείωση των μισθών, στην συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων, στην υπονόμευση της ασφάλειας που (πρέπει να) νιώθουν οι εργαζόμενοι.
Με άλλα λόγια, η συζήτηση για την αλλαγή της πολιτικής και την ενίσχυση του κόσμου της εργασίας δεν έχει ανοίξει μόνο από την κυβέρνηση Μπάιντεν και από ευρωπαϊκές προοδευτικές κυβερνήσεις, αλλά αποτυπώνεται ακόμη και στις επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας. Εδώ, βέβαια, κινούμαστε στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση…
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
