Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου αναγνώρισε εκ των υστέρων, ότι η σύμπραξη με τα στελέχη της «Δημοκρατικής Αμυνας», με όρους οργανωμένης ομάδας, αποτέλεσε το μεγαλύτερο του λάθος. Γι’ αυτό και αποτέλεσε δική του επιλογή, η σύγκρουση και ρήξη.
Όχι με τα πρόσωπα, πολλά από τα οποία επανήλθαν ακόμη και εν όψει των εκλογών του 1977, ενώ σε άλλα, προτάθηκαν ακόμη και υπουργικές θέσεις.
Με τον τρόπο αυτό το ΠΑΣΟΚ απέκτησε οργανωτική ομοιογένεια και ιδεολογική συνοχή, που του επέτρεψε να διαδραματίσει τον ηγεμονικό του ρόλο, επί τρεις δεκαετίες. Στο διάστημα αυτό, υποχώρησε μεν η εσωστρέφεια, αλλά δε σταμάτησε ο εσωκομματικός διάλογος και οι αντίστοιχες ζυμώσεις. Δεν προέκυψε τυχαία η ισχυρή κομματική οργάνωση, που κατά την έκφραση του αείμνηστου Γιώργου Γεννηματά «γνωρίζει να δίνει και να κερδίζει εκλογικές μάχες».
Είναι αυτός ο ισχυρός κομματικός οργανισμός, που κατάφερε να δημιουργήσει ερείσματα σε όλους τους μαζικούς χώρους, σε τέτοιο βάθος, ώστε να διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Πρόσφατο παράδειγμα, οι αρχαιρεσίες στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, όπου ο νυν πρόεδρος Δημήτρης Βερβεσός, με στέρεες καταβολές στο χώρο της προοδευτικής παράταξης, προηγείται με επτά μονάδες του υποψήφιου της συντηρητικής παράταξης, στον πρώτο γύρο.
Η τοπική αυτοδιοίκηση και ο συνδικαλισμός αποτελούν άλλωστε τα πιο προφανή παραδείγματα αυτής της εις βάθος επιρροής. Δεν υπάρχει αμφιβολία, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ότι σε αυτή την περίοδο, η καταλυτική προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου, διαμόρφωνε και τα όρια και στο δίλημμα «εσωκομματική δημοκρατία ή αποτελεσματικότητα».
Υπήρχε όμως και ένα αντικειμενικό δεδομένο, που καθόριζε αυτά τα όρια ως προς το κρίσιμο δίλημμα. Ηταν η προοπτική της εξουσίας, που είχε αρχίσει να γίνεται ορατή, πολύ πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου 1977, κατέστη δε εφαρμοσμένη πολιτική από τις 18 Οκτωβρίου 1981.
Σε αυτό το κλίμα το A’ Συνέδριο του Κινήματος, ως κυβερνητικού πια σχηματισμού, πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες αποθέωσης και περιορισμένου εσωκομματικού προβληματισμού. Όμως, ακόμη και σ’ αυτή την εποχή, της απόλυτης παντοδυναμίας και αδιαμφισβήτητης ηγεμονίας του Ανδρέα Παπανδρέου, που χρονικά εκτάθηκε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘80, δε σήμαινε και απόλυτη επιβολή των απόψεων του, ή έλλειψη αμφισβήτησης των επιλογών του.
Ακόμη και στο προσυνέδριο του 1975, που αποτέλεσε την απαρχή της προαναφερθείσας σύγκρουσης, η πρόταση του προέδρου και ιδρυτή του Κινήματος, για τη νέα Κεντρική Επιτροπή, που αποσκοπούσε στον αποκλεισμό των προερχόμενων από τη «Δημοκρατική Αμυνα», δεν πέτυχε το σκοπό της, αφού οι πολύ καλά δικτυωμένοι, στον κομματικό μηχανισμό, «Αμυνίτες» κατάφεραν να εκλέξουν σημαντικό αριθμό στελεχών της επιρροής τους, στο κορυφαίο καθοδηγητικό, κομματικό όργανο.
