Του Σπύρου Σουρμελίδη από την Κυριακάτικη Kontranews
ΠΙΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΓΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
Το 2021 είναι χρονιά υψηλών συμβολισμών για την Ελλάδα, που θα γιορτάσει τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, χάρη στην οποία δημιουργήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Η συγκυρία θέλησε το 2021 να είναι συγχρόνως και μια κρίσιμη χρονιά για την διαχείριση αν όχι διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι αποφασισμένος να οδηγήσει τα πράγματα σε μια τελική και συνολική διευθέτηση, με την Ελλάδα και την Κύπρο, ζητώντας αλλαγή συνόρων (αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης), αμφισβητώντας δηλαδή ακόμα και την κυριαρχία των δυο χωρών. Έχει δε προετοιμαστεί πολλά χρόνια για τις επιδιώξεις του. Είναι αυτός ο λόγος, που στη νέα χρονιά, υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι για τα εθνικά συμφέροντα και στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Από την αρχή του 2021 αναμένονται εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό. Είναι άλλωστε η επιθετικότητα της Τουρκίας τέτοια, που δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό.
Βεβαίως στην Αθήνα, την Λευκωσία, όπως και στην Άγκυρα, περιμένουν την ανάληψη των καθηκόντων του Τζο Μπάιντεν. Ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά τα θέματα, τις ελληνοτουρκικές διαφορές και το Κυπριακό, όπως και οι στενοί του συνεργάτες, ιδίως ο νέος Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν.
Ο Τζ. Μπάιντεν πριν τελειώσει το 2020, σε επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, εξέφρασε την ελπίδα να συναντηθούν σύντομα, προσθέτοντας ότι προσβλέπει σε συνεργασία με τον Πρόεδρο της Κύπρου για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες και οι λαοί τους. Τι θα κάνει όμως πρακτικά, με δεδομένο ότι προτεραιότητα του είναι να κρατήσει την Τουρκία μακριά από την Ρωσία;
Πιέσεις και δεσμεύσεις (;) για Διερευνητικές
Οι σύμμαχοι μας Αμερικανοί και Γερμανοί πιέζουν την Αθήνα να κάτσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με την Άγκυρα, με όποια ατζέντα, ακόμα και με τα δύσκολα θέματα στο τραπέζι. Κι αυτό γιατί όπως λένε δεν έχει σημασία τι θα λένε οι Τούρκοι, αλλά τι τελικώς θα συμφωνηθεί.
Η Αθήνα δεν είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί τις απαιτήσεις της Τουρκίας. Ζητούν λοιπόν να ξεκινήσουν άμεσα (εάν είναι δυνατόν και με την ανάληψη των καθηκόντων από τον Μπάιντεν) Διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας-Τουρκίας.
Όσοι ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε συνομιλίες με ανοικτή ατζέντα (δηλαδή με όλα τα θέματα στο τραπέζι) θεωρούν ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποδεχθεί να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση πολύ γρήγορα, ώστε πριν το καλοκαίρι να έχει συμφωνηθεί ένα Συνυποσχετικό για προσφυγή στην Χάγη με όσα θέματα συμφωνήσουν οι δύο πλευρές. Το ενδεχόμενο δεν φαντάζει πολύ ρεαλιστικό, με την Αθήνα να υπογράφει συνυποσχετικό με την Τουρκία εκεί κοντά στον Μάρτιο (200 χρόνια από το 1821) αλλά οι χειρισμοί της κυβέρνησης (Βερολίνο, ΝΑΤΟ, προσπάθεια απόκρυψης συμφωνιών κ.λπ.) δημιουργεί υπόνοιες για το τι ακριβώς έχει συμφωνηθεί. Χωρίς να παραγνωρίζουμε επίσης ότι στην κυβέρνηση υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις σε ό,τι αφορά στην τακτική, τους χειρισμούς. Ιδίως μεταξύ Μαξίμου και υπουργείου Εξωτερικών.
Πέρα απ’ αυτό όμως και η ωμή πραγματικότητα, την οποία δεν μπορεί να καλύψει η προσπάθεια του Νίκου Δένδια να εμφανίσει νίκες της ελληνικές διπλωματίας έναντι της Τουρκίας. Δυστυχώς για όλους μας το 2020 ήταν έτος εθνικών υποχωρήσεων. Το επιβεβαιώνουν τα ίδια τα γεγονότα και όχι η οποιαδήποτε κομματική άποψη. Το επιβεβαιώνει το «Ουρούτς Ρέις» έξω από το Καστελλόριζο. Η αδυναμία της κυβέρνησης να επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία. Η ανεπάρκεια να ανατρέψει την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας. Η καθήλωση στα Βαλκάνια και στην Κύπρο, η ενίσχυση των εθνικών εξαρτήσεων.
Κάποτε οι υπουργοί Εξωτερικών για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους έκαναν δηλώσεις υπέρ της ενίσχυσης της εθνικής ανεξαρτησίας και της εθνικής κυριαρχίας. Σήμερα πανηγυρίζουν για τις ταπεινώσεις και τις υποχωρήσεις. Αλλά ενώ η Ελλάδα συνεχίζει να βολοδέρνει μεταξύ κρίσης και χρεοκοπίας, δεν λείπουν, ούτε έλειψαν ποτέ και οι μικρομεγαλισμοί. Όπως η δήλωση του Νίκου Δένδια ότι «μεγαλώσαμε την Ελλάδα». Εκτός αν θεωρεί κάποιος ότι μεγαλώνει η χώρα επειδή κάνει την αυτονόητη επέκταση των χωρικών υδάτων…
Η επιθετικότητα της Άγκυρας
Το 2020 έφυγε με την Άγκυρα να θέτει δημοσίως όλες τις απαιτήσεις της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Και περιμένουμε από τις πρώτες μέρες ότι οι δηλώσεις θα επαναληφθούν και τις πρώτες μέρες του 2021, ενόψει των διερευνητικών ή όποιων εξελίξεων. Και φυσικά την ώρα που ξεκινά νέος γύρος παζαριών μεταξύ Ερντογάν, Μπάιντεν και Ευρωπαίων.
Οι δηλώσεις Ερντογάν, Χουλουσί Ακάρ (υπουργός Άμυνας), Μεβλούτ Τσαβούσογλου (Εξωτερικών) και Φατίχ Ντονμέζ (Ενέργειας), έθεσαν το σύνολο των τουρκικών απαιτήσεων:
1. Αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης, δηλαδή αλλαγή των συνόρων της Τουρκίας (συμφωνίες του 1923, μετά την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τις ήττες της νέας Τουρκίας). Που σημαίνει επέκταση της Τουρκίας σε στεριά και θάλασσα σε βάρος της Κύπρου, της Ελλάδας, της Συρίας ή και της Λιβύης ακόμα.“Πέρασαν 100 χρόνια και τώρα μπορούμε να ξανασυζητήσουμε την Συνθήκη” δήλωσε ο κ. Ντονμέζ.
2. Αποστρατικοποίηση ελληνικών νησιών (πρόκειται για την πλέον απαράδεκτη συζήτηση που επιδιώκει η Άγκυρα) Ο Ακάρ, κατηγόρησε για μία ακόμα φορά την Ελλάδα ότι έχει εξοπλίσει 16 ελληνικά νησιά κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάνης! Συμπληρώνοντας ότι η Ελλάδα διαθέτει χωρικά ύδατα 6 ναυτικά μιλιά και εναέριο χώρο 10 ναυτικά μίλια. Τονίζοντας επίσης ότι όσο και αν εξοπλιστεί η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας.
3. Συμφωνίες με την απόλυτη συναίνεση της Τουρκίας. Δεν μπορεί αν γίνει τίποτα στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία, επανέλαβε ο Τσαβούσογλου, κάτι που λέει διαρκώς και ο Ερντογάν
4. ΔΥΟ ΚΡΑΤΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ. Το πλέον δυσχερές και επιβαρυντικό για την Ελλάδα και την Κύπρο (για τον ελληνισμό γενικότερα) είναι η διακηρυγμένη πλέον θέση Ερντογάν οτι στην Κύπρο υπάρχουν δυο κράτη. Ο Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι η Άγκυρα θέλει λύση στο Κυπριακό αλλά όχι στη βάση της Ομοσπονδίας αλλά της ύπαρξης ΔΥΟ ΚΡΑΤΩΝ. Η ξεκάθαρη πλέον θέση, δείχνει ότι το 2021 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά για την Κυπριακή Δημοκρατία. Τι ακριβώς θα κάνει η Ελλάδα; Πώς θα αντιμετωπίσει αυτόν τον τελευταίο «Αττίλα»;
Η Αθήνα (όλες οι κυβερνήσεις) έχει απαντήσει ποικιλοτρόπως στην Άγκυρα οτι αποδέχεται συζήτηση μόνο για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών. Αυτή η συζήτηση – διαπραγμάτευση βεβαίως συμπαρασύρει και άλλα θέματα, όπως τα χωρικά ύδατα, ίσως τον εναέριο χώρο. Γι’ αυτό και η επέκταση (έστω και σταδιακή) των χωρικών υδάτων έχει τεράστια σημασία αν θα οδηγηθούμε στην Χάγη. Και για να είμαστε πιο ρεαλιστές σε μια διαδικασία τύπου Χάγης (διαμεσολάβηση, επιδιαιτησία…).
Γι’ αυτό και χρειάζονται ξεκάθαρες διακηρύξεις από την σημερινή ελληνική κυβέρνηση, μακριά από διαδικασίες τύπου Βερολίνου. «Ο εχθρός είναι προ των Πυλών», αν δεν έχει ρίξει κάποιες απ’ αυτές.
