Ησαν πολλοὶ οἱ ἀφελεῖς, μὲ προεξάρχοντα τὸν «ἐθνάρχη» Κων. Καραμανλῆ, ποὺ πίστευαν ὅτι ἡ Εὐρὼπη θὰ μᾶς σώσει. Θὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ τὴν ἀπειλὴ τῆς Τουρκίας, ὅτι θὰ μᾶς βοηθήσει νὰ ὑψωθοῦμε οἰκονομικὰ σὲ μεγέθη ὀνειρικὰ, ὅτι θὰ, θὰ, θὰ! Βεβαίως ἡ Εὐρὼπη ἔδωσε πολλὰ ἀλλὰ ἦταν σκόρπιος παράς. Ἀντὶ νὰ γίνουν σημαντικὰ ἔργα ὑποδομῆς, ἔργα ποὺ ν’ ἀνεβάσουν τὴν ἐγχώρια παραγωγή, ἀγροτικὴ καὶ βιομηχανικὴ, ἔγιναν ἔργα βιτρίνας. Τὰ χρήματα ἔγιναν ἐπαύλεις, κότερα, αὐτοκίνητα σὲ μέγεθος νεκροφόρας, ἔγιναν προσάναμμα γιὰ τὸ ἄναμμα τοῦ τσιγάρου τραγουδιστριῶν στὰ μπουζούκια. Ἡ Ἑλλάδα ξενυχτοῦσε κι ἕνας ξένος προπονητὴς ἐρωτοῦσε: «Πότε κοιμοῦνται, πότε ἐργάζονται οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ;». Κάποτε τὸ ὅραμα ἔγινε ἐφιάλτης. Ξυπνήσαμε ἕνα πρωὶ καὶ διαπιστώσαμε πὼς μείναμε… ταπὶ! Ἀπὸ πολλὲς ἀπὸψεις θυμίζουμε ἕναν ἄρχοντα τοῦ Ἴνσμπουργκ ποὺ πέρασε στὴν ἱστορία μὲ τὴν ὀνομασία «Λουδοβίκος μὲ τὶς ἄδειες τσέπες», ἐπειδὴ κατασκεύασε ἕναν ἐξώστη μὲ χρυσαφένια στέγη! Τώρα βέβαια ὁ ἐξώστης εἶναι τουριστικὴ ἀτραξιὸν ἀλλὰ τὸν καιρὸ τῆς κατασκευῆς του οἱ κάτοικοι τοῦ Τυρόλου ἄνοιξαν πολλὲς τρύπες στὸ ζωνάρι τους.
Προσωπικὰ, ποτὲ δὲν ἤμουν ὑπὲρ τῆς ἐντάξεως σὲ μιὰ ἕνωση εὐρωπαϊκῶν κρατῶν. Οὔτε προδικτατορικὰ, ὅταν εἶχαν ἀρχίσει τὰ πρῶτα παζάρια, οὔτε μεταδικτατορικά. Ὁ λόγος εἶναι ἁπλὸς: Ἕνωση δὲν μπορεῖ νὰ γίνει. Κάθε εὐρωπαϊκὸ κράτος ἔχει δικὴ του φυσιογνωμία, δικὴ του κουλτούρα, δικὴ του ἱστορία μὲ βαθύτατες ρίζες. Ὅταν εἶναι ἐπικεφαλὴς ἡ ἑνότητα τῆς Ἱσπανίας καὶ τῆς Μ. Βρεττανίας, ποιὲς ἐγγυήσεις μποροῦσε νὰ προσφέρει τὸ εὐρωπαϊκὸ χρωματολόγιο; Ἄς ἀφήσουμε τὶς ἀνοησίες περί κοινοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Σήμερα κακοήθεις Εὐρωπαῖοι ἱστορικοὶ ἀμφισβητοῦν τὴν ἀξία τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ καὶ θρασύτατα μᾶς λένε ὅτι δὲν ὑπάρχει τίποτε σημαντικὸ ποὺ νὰ ἐπινόησαν οἱ Ἕλληνες καὶ τὸ ὁποῖο νὰ μὴ εἶχαν ἀνακαλύψει ἄλλοι λαοὶ. Κι, ὅμως, μπήκαμε καὶ καήκαμε. Προτοῦ μποῦμε εἴχαμε μιὰ σφριγῶσα βιομηχανία (θυμᾶται κανεὶς τὴν Ἰζόλα;), γεωργία, κτηνοτροφία, ἁλεία. Σήμερα ὅλα τελοῦν ὑπὸ μαρασμό. Μᾶς συμφἐρει –ἔλεγαν– νὰ φέρνουμε τὴ ζάχαρη ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό. Ξεριζῶστε τὶς ἐλιὲς, ξεριζῶστε τ’ ἀμπέλια, κόψτε τὰ ψαροκάικα στὴ μέση. Ζῆστε μὲ τὸν τουρισμό. Ζήσαμε καὶ καζαντήσαμε. Γίναμε γκαρσόνια τῆς Εὐρώπης. Ἄφεριμ!
Μᾶς ἔλεγαν οἱ ἀπολογητὲς τοῦ εὐρωπαϊκοῦ θαύματος: «Ἡ Εὐρώπη θὰ μᾶς σώσει»! Τώρα, ὅμως, ἡ Εὐρώπη μοιάζει μὲ τὸ «Θηρίο», τὸ παλαιό τραῖνο ποὺ ἔνωνε τὴν Ἀθήνα μὲ τὴν Κηφισιὰ. Κινεῖται μὲ ταχύτητα σαλίγκαρου. Σὲ κάθε δύσκολη στροφὴ κινδυνεύει νὰ χάσει βαγόνι. Ἤδη ἕνα καὶ σημαντικὸ δραπέτευσε. Θὰ ἀκολουθήσει κι ἄλλο. Καὶ ἦταν φυσικό. Αὐτὸ ποὺ ὀνομάστηκε κομπαστικά Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση ἦταν κατ’ οὐσίαν μιὰ νέα γερμανικὴ ἡγεμονία. Μόνο ποὺ ἡ ἡγεμονία αὐτὴ ἐδῶ καὶ καιρὸ παρουσιάζει ρωγμές. Τὸ καμάρι της, ἡ Deutsche Bank, κινδυνεύει λόγῳ τοξικῶν παραγώγων ὕψους ἑνὸς τρισεκατομμυρίου εὐρὼ νὰ τιναχθοῦν στὸν ἀέρα. Καὶ τότε θὰ ἰσχύσει τὸ σῆμα τῶν ναυαγίων: «Salva qui salva», ὁ σὠζων ἑαυτὸν σωθήτω. Ἠ πιὸ ἁπλὰ: «Φεύγετε νὰ φεύγουμε». Καὶ πρῶτη ποὺ θὰ φύγει, μετὰ τὴν Ἀγγλία, εἶναι ἡ Ἰταλία. Ἤδη καὶ ὁ Ἐρντογὰν, ἀντὶ νὰ παρακαλεῖ, ἀπειλεῖ. Βέβαια ἡ Γερμανία δὲν θὰ χαθεῖ. Τὸ ἔχουμε γράψει παλιὰ στὸ βιβλίο μας «Γιὰ μιὰ δημοκρατία εὐθύνης»: Αὐτὸ ποὺ θὰ μείνει μετὰ τὴ διάλυση τῆς Ε.Ε. εἶναι μιὰ γερμανικὴ ὁμοσπονδία, ποὺ θὰ περιλαμβάνει τὴν Αὐστρία, ἴσως τὴν Ὀλλανδία, ἴσως καὶ τὴν Σλοβενία κι ἕνα κομμάτι τῆς Ρουμανίας. Οἱ Ἀμερικανοὶ πάντα θέλουν μιὰ ἰσχυρὴ Γερμανία σὰν ἀντίβαρο στὴν διαρκῶς αὐξανόμενη ἰσχὺ τῆς Ρωσίας.
Κι ἐμεῖς; Δὲν λέω νὰ κλειστοῦμε στὸ καβούκι μας. Ὁ ἀπομονωτισμός δὲν μᾶς ταιριάζει. Σὰν παιδιὰ τοῦ Ὀδυσσέα γυρίζουμε παντοῦ, ἀλλὰ πάντα στὸ νοῦ μας πρέπει νὰ ἔχουμε τὴν Ἰθάκη. Ἡ Ἰθάκη δὲν μᾶς δίνει μόνο τὴν εὐκαιρία γιὰ τὸ ὡραῖο ταξίδι. Μπορεῖ ἡ γῆ, ἡ θάλασσα της, ὁ ἥλιος καὶ ὁ ἀέρας της νὰ μᾶς δώσουν κάθε εἴδους ἀγαθό. Δὲν ὑπάρχει φυτὸ, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ εὐδοκιμήσει στὴν Ἑλλάδα. Χρειάζεται ἐφαρμογὴ μιᾶς ἄλλης πολιτικῆς: «Μιὰ πολιτικὴ αὐτάρκειας». Ὄχι εἰσαγωγὴ τῶν πάντων ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό. Χτύπημα τῆς νοοτροπίας «τὸ ξένο εἶναι πιὸ καλό». Αὐτὸ δὲν εἶναι ὑπόθεση μόνο τοῦ κράτους. Εἶναι ὑπόθεση ὅλων μας. Μποροῦμε καὶ τὴ βεράντα μας νὰ τὴν κάνουμε μικρὸ μπαξέ. Ἡ περιπέτεια Εὐρὼπη ὅπου να ’ναι τελειώνει. Ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ τελείωσει καὶ ἡ περιπέτεια τῆς Ἑλλάδας.
www.sarantoskargakos.gr
