Ήταν στα πλαίσια μιας φιλόδοξης διοργάνωσης, του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας στην Θεσσαλονίκη (του Thessaloniki Summit) που συζητήθηκαν υπό διάφορες οπτικές και με αντίστοιχα διαφοροποιημένες προοπτικές “αναπτυξιακά πατήματα” για το μέλλον της περιοχής – η οποία κάποτε λειτουργούσε σαν οδηγός στην βιομηχανική πραγματικότητα της Ελλάδας και στην εξωστρέφειά της. Αλλά εδώ και πολύν καιρό (ακόμη και προτού χτυπήσει η κρίση) περιήλθε σε υποχώρηση. Όπου η μετακίνηση δραστηριοτήτων πέρα από τα βορεινά σύνορα, συν η γενικότερη “βίαιη αποεπένδυση” στην χώρα (η περιγραφή ανήκει στον Νίκο Χριστοδουλάκη, που έχει και την πατρότητα του “επενδυτική δυστοπία”) δημιουργεί μιαν αίσθηση δυσθυμίας την οποία ούτε η κάποια τουριστική ανάκαμψη μπορεί να αποδιώξει.
Η αλήθεια είναι ότι η ανάπτυξη των ενεργειακών σχεδίων – με τον ΤΑΡ/φυσικό αέριο πιο προχωρημένο, με την αναζήτηση λειτουργιών terminal και συγκροτημάτων ρευστοποίησης φυσικού αερίου ομοίως – συν η έστω και με μεγάλη καθυστέρηση ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, η εκκίνηση της “σιδηροδρομικής Εγνατίας” και οι προσπάθειες ανάπτυξης σε λογική συνδυασμένων μεταφορών/logistics (και η Αλεξανδρούπολη στο βάθος) , δίνουν μια αίσθηση κινητικότητας.
Ομως μια ιδιαίτερη παρουσίαση, εκείνη του καθηγητή Γεωπολιτικής στην Σορβόννη Γιώργου Πρεβελάκη, πρότεινε ένα άλλο πλαίσιο αναζήτησης και προβληματισμού. Βλέποντας απο πιο “ψηλά” την Ελλάδα/την Βόρεια Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη, διάβασε μια εξέλιξη που συμβαίνει μπροστά μας. Με ταχύτητα. Κι ας μην το συνειδητοποιούμε. Ενώ κάποια στιγμή, επι δεκαετίες ή μάλλον τον περασμένο αιώνα, η οικονομία είχε μετακινηθεί Δυτικά – τελευταία στις δυο ακτές του Ατλαντικού, ΗΠΑ/Ευρώπη, τώρα, ταχύτατα, με την μετακίνηση των κέντρων βάρους στην Ανατολή, δημιουργήθηκε ένα δίπολο με Άπω Ανατολή στο ένα άκρο, Ευρώπη (με ΗΠΑ στο βάθος) στο άλλο. Εδώ λοιπόν, πάλι, η Ανατολική Μεσόγειος/ η Ν.Α. Ευρώπη/η Ελλάδα βρίσκεται σε κομβικό σημείο. Εδώ ακριβώς, ο Άξονας Θεσσαλονίκης-Βελιγραδίου-Κεντρικής Ευρώπης (τον οποίο οι Κινέζοι έχουν ήδη επισημάνει) τείνει να προσλάβει καινούργια δυναμική/καινούργιο ρόλο. Οδικά, σιδηροδρομικά, ακόμη και με το ενδεχόμενο κανάλι Μοράβα/Αξιού, ένα νέο ίχνος μπορεί να δημιουργήσει μια “διαφορετική κεντρικότητα” στην περιοχή.
Στο σημείο αυτό, πέρα από τα στοιχεία που μπορούν να παρεμποδίσουν (περιφερειακές αναθέσεις, ανταγωνισμοί π.χ. του Ρόττερνταμ μέσω Ευρωπαϊκών μηχανισμών, Τουρκική αντίθεση, μνήμες γεωπολιτικών τραυμάτων του παρελθόντος), υπάρχει και το ζήτημα μια τέτοια προοπτική να μην μείνει σε έναν απλό “Κινεζικό διάδρομο”. Που περισσότερο θα ωθούσε σε στάσεις προσοδοθηρικές, θα επισώρευε περιβαλλοντική υπερεπιβάρυνση και θα άφηνε γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς να αναδυθούν. Ενώ μια σωστή διάχυση της ανάπτυξης προς την κατεύθυνση της παραγωγής και της ενσωμάτωσης στην διεθνή οικονομική ζωή θα ήταν εκείνο που οφείλει να στοχεύεται. Ψιλά γράμματα ίσως πει κανείς, αν είναι όμως η Βόρεια Ελλάδα να βρει ένα νέο αύριο, κάπου εκεί μάλλον βρίσκεται.
