Ένα ισοπεδωμένο χωριό, 350 άστεγοι και 150 σπίτια ακατάλληλα
Τραγικός είναι ο μέχρι τώρα απολογισμός από το φονικό χτύπημα του Εγκέλαδου μεγέθους 6,1 ρίχτερ που έπληξε ανεπανόρθωτα την πολύπαθη Λέσβο.
Μια γυναίκα έχασε τη ζωή της, 12 άτομα τραυματίστηκαν, τουλάχιστον 350 άνθρωποι έμειναν άστεγοι και περισσότερα από 150 σπίτια κατέστησαν μη κατοικήσιμα ενώ το χωριό Βρίσα έχει ισοπεδωθεί σε ποσοστό 80%.
Αυτά προκύπτουν από τους ελέγχους των μηχανικών του υπουργείου Υποδομών μόνο σε 254 κτίρια, στη νότια πλευρά του νησιού, που σημαίνει ότι τις επόμενες ημέρες ο αριθμός των ακατάλληλων και κατεδαφιστέων κτιρίων θα αυξηθεί.
Το νησί μετράει από χθες τις πληγές του και η πρώτη αποτίμηση για το μέγεθος της καταστροφής είναι αποκαρδιωτική. Η γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας κήρυξε τον Δήμο Λέσβου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Οκτώ στα δέκα σπίτια της Βρίσας – χαρακτηριστικά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα μέχρι και το 1930 – μετατράπηκαν σε σωρούς ερειπίων, ενώ όσα στέκονται όρθια είναι ετοιμόρροπα και δύσκολα θα ξανακατοικηθούν. Ο οικισμός των 850 κατοίκων έχει εκκενωθεί αλλά όσοι διαμένουν στις παρυφές του χωριού και σε νεόκτιστες κατοικίες, αρνούνται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, φοβούμενοι πλιάτσικο και λεηλασίες. Για τον λόγο αυτό, έχει διαταχθεί να περιπολεί η αστυνομία στην περιοχή.
Κατολισθήσεις δημιούργησαν πολλά προβλήματα στο οδικό τμήμα της Νότιας Λέσβου. Στο Πλωμάρι και στα χωριά της επαρχίας μεγάλες ζημιές έχουν υποστεί σπίτια και εκκλησίες, καθώς και άλλα κτίρια, μεταξύ των οποίων και αυτό του παλιού δημαρχείου, στο ιστορικό κέντρο της Μυτιλήνης.
Τα ειδικά συνεργεία που καταγράφουν τις ζημιές έχουν ήδη κρίνει κατεδαφιστέα όλα τα κτίρια που βρίσκονται στο κέντρο της Βρίσας αλλά και πέντε κτίρια στο Πλωμάρι, που έχουν καταρρεύσει μερικώς.
Επίσης, καταγράφηκαν ζημιές και επικίνδυνες ρωγμές
σε περίπου δέκα οικίες στα χωριά Αμπελικό και Νεοχώρι, σε τρία σπίτια στην Παναγιούδα, σε οκτώ εγκαταλελειμμένα κτίρια στο χωριό Πέραμα, στο Δημοτικό Σχολείο Πηγής και σε πέντε διαμερίσματα στη Μυτιλήνη, στις οδούς Κουντουριώτη, Βοστάνη και Σκρα.
Σημαντικές φθορές και ζημιές έχουν υποστεί κηρυγμένα εκκλησιαστικά μνημεία του 18ου και 19ου αιώνα με τυπικά χαρακτηριστικά της Λεσβιακής Αρχιτεκτονικής.
Για τον λόγο αυτό, κλιμάκιο των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού σπεύδει επιτόπου προκειμένου να αξιολογήσει το εύρος των ζημιών και να οργανώσει την αποκατάστασή τους.
Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες με προτεραιότητα στα 14 σχολεία που είναι εξεταστικά κέντρα – τα 12 κρίθηκαν κατάλληλα και για τα άλλα δυο αναμένονται τα αποτελέσματα – στα νοσοκομεία και όλα τα δημόσια κτίρια.
Από τους ξεσπιτωμένους σεισμόπληκτους μόλις 62 φιλοξενήθηκαν την πρώτη νύχτα στις σκηνές που στήθηκαν από τον στρατό στο γήπεδο του Πολιχνίτου, ενώ οι υπόλοιποι φιλοξενήθηκαν από φιλικά ή συγγενικά τους πρόσωπα στα γύρω χωριά, ενώ σε ξενοδοχεία της γειτονικής τουριστικής περιοχή Βατερών φιλοξενήθηκαν ηλικιωμένοι.
Από χθες, οι ξενοδόχοι του νησιού έχουν ανοίξει τις επιχειρήσεις τους για τους πληγέντες συντοπίτες τους, ανταποκρινόμενοι στο σχετικό αίτημα της Δημοτικής Αρχής, κι έτσι δεν χρειάζεται να διανυκτερεύσει κανείς σε υπαίθριο χώρο.
Το άσχημο παιχνίδι της μοίρας στη 43χρονη
Η Ελένη Βαλελή είναι το θύμα του Εγκέλαδου που έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια της ισχυρής δόνησης.
Η 43χρονη βρήκε ακαριαίο θάνατο στο σπίτι της, στο χωριό Βρίσα, ενώ βρισκόταν στην κρεβατοκάμαρα του σπιτιού της, όταν ένας τοίχος υποχώρησε και την πλάκωσε.
Μητέρα δυο παιδιών, ήταν από τα πλέον αγαπητά άτομα του χωριού και εργαζόταν με την οικογένειά της σε αγροτικές δουλειές για τα προς το ζην.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι η άτυχη γυναίκα πάλευε τα τελευταία δυο χρόνια με την επάρατη νόσο και εσχάτως έδειχνε να κερδίζει την μάχη αλλά δεν πρόλαβε να την δώσει μέχρι το τέλος. Όπως είπαν συγχωριανοί της «εκεί που είχε αρχίσει να παίρνει τα πάνω της από την αρρώστια, την βρήκε ο σεισμός».
Η εκλιπούσα, με καταγωγή από τη Λήμνο, ανασύρθηκε νεκρή από τα χαλάσματα μετά από πολύωρες προσπάθειες των σωστικών συνεργείων. Οι άνδρες της ΕΜΑΚ και της Πυροσβεστικής την εντόπισαν από τον ήχο του κινητού της τηλεφώνου, στο οποίο μάταια την καλούσε η κουνιάδα της.
Πιο τυχερός ήταν ο σύζυγος της Γιώργος, ο οποίος τραυματίστηκε και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο του νησιού. Ο άνδρας εκσφενδονίστηκε από τον πρώτο όροφο στο οδόστρωμα, αποκομίζοντας σοβαρά τραύματα και εξετάζεται το ενδεχόμενο της διακομιδής του στην Αθήνα.
Αυτός είναι ο μοναδικός τραυματίας του σεισμού που παραμένει νοσηλευόμενος ενώ οι υπόλοιποι 11 έχουν λάβει ήδη εξιτήριο μετά την παροχή των πρώτων βοηθειών.
Μέτρα ανακούφισης των σεισμοπαθών
Τα πρώτα μέτρα ανακούφισης των σεισμοπαθών στη Λέσβο ανακοίνωσε ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης σε συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε στο χωριό Πολιχνίτος.
Ο κ. Σπίρτζης ανακοίνωσε ότι θα χορηγηθεί επιδότηση ενοικίου στους σεισμόπληκτους και θα τους καταβληθεί το πρώτο βοήθημα για την άμεση αρωγή, το οποίο θα εκταμιευτεί με πρωτοβουλία της υφυπουργού Οικονομικών, Κατερίνας Παπανάτσιου, αμέσως μόλις ολοκληρωθούν οι έλεγχοι των κτιρίων.
Όπως και στη Κεφαλονιά, έτσι και τώρα επιλογή του υπουργείου Υποδομών είναι να μην στηθούν καταυλισμοί και να μην μεταφερθούν κοντέινερ για τη στέγαση των πληγέντων, αλλά να δοθεί επιδότηση ενοικίου για τη διαμονή των πληγέντων σε σπίτια στην ευρύτερη περιοχή της Μυτιλήνης.
Ο αρμόδιος υπουργός δεσμεύτηκε, ακόμη, να ανακατασκευαστούν όλα τα σπίτια του χωριού Βρίσα, και μάλιστα με διατήρηση του παραδοσιακού στοιχείου του οικισμού, με κονδύλια από την ΕΕ αλλά και με χρήματα του κράτους, που προβλέπονται για φυσικές καταστροφές.
Επίσης, θα υπάρξουν διευκολύνσεις στην πληρωμή του ΕΦΚΑ και του ΦΠΑ, μετά από σχετική εισήγηση του υπουργείου Οικονομικών.
Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για την παροχή των βοηθημάτων θα απλοποιηθούν με τη χρήση της τεχνολογίας, ενώ το σύνολο των δράσεων της Πολιτείας θα ανακοινωθεί στην Αθήνα, όταν θα έχουν συλλεχθεί όλα τα δεδομένα.
Από την πρώτη στιγμή, με εντολή του πρωθυπουργού, στη Λέσβο βρίσκεται κυβερνητικό κλιμάκιο στο οποίο συμμετέχουν ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Νεκτάριος Σαντορινιός, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας και ειδικοί επιστήμονες.
Στη Μυτιλήνη μεταβαίνει σήμερα και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, συνοδεία κλιμακίου της ΜΚΟ «Αποστολή» της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας με τόνους τροφίμων, νερού και ρουχισμού.
Τις δυνατότητες στήριξης της Λέσβου και των κατοίκων της εξετάζει η Κομισιόν, αναμένοντας παράλληλα μια αναφορά για τις επιπτώσεις του σεισμού της Δευτέρας, σύμφωνα με τον επίτροπο Μετανάστευσης της Ε.Ε. Δημήτρη Αβραμόπουλο.
Ο Έλληνας επίτροπος τόνισε πως το νησί της Λέσβου που βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια κάτω από την πίεση των προσφυγικών και μεταναστευτικών κυμάτων, «δεν είναι μόνο του».
Νέα αναβολή στις Πανελλαδικές εξετάσεις
Την αναβολή των πανελλαδικών εξετάσεων σε Λέσβο και Χίο για σήμερα όπως και χθες, ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας.
Όπως αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση του, η απόφαση ελήφθη «εξαιτίας των ειδικών συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί» μετά τον ισχυρό σεισμό που έπληξε τα δύο νησιά.
Για τις επόμενες ημέρες, το υπουργείο επιφυλάσσεται να επανέλθει με νεότερη ανακοίνωση για τη συνέχιση των πανελλαδικών εξετάσεων.
Εξάλλου, για προληπτικούς λόγους, με απόφαση του δημάρχου Λέσβου Σπύρου Γαληνού και κατόπιν συνεννόησης με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου, όλα τα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Λέσβο θα παραμείνουν κλειστά.
Τρέμουν οι σεισμολόγοι
Την ίδια ώρα έντονη είναι ανησυχία των σεισμολόγων για την εξέλιξη του φαινομένου. Όπως λένε η μετασεισμική ακολουθία δεν εξελίσσεται όπως την περίμεναν, καθώς οι δονήσεις που σημειώνονται είναι μικρότερες του αναμένου και έτσι η ενέργεια του ρήγματος δεν εκτονώνεται. Για το λόγο αυτό δεν μπορούν να αποκλείσουν το ενδεχόμενο ενός δεύτερου μεγάλου σεισμού.
Ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών, Άκης Τσελέντης, έκανε την εκτίμηση πως τις επόμενες 1-2 ημέρες θα έχουμε νέα ισχυρή δόνηση στη Λέσβο, ίσως και του ίδιου μεγέθους.
«Μέχρι χθες το βράδυ ήμουν καθησυχαστικός, τώρα δεν είμαι γιατί τη νύχτα δεν είχαμε μετασεισμό της τάξης του 5 που περιμέναμε. Το ρήγμα αυτό είναι πολύ γνωστό. Καλύτερο είναι να κρατάμε επιφύλαξη. Τις επόμενες ώρες ή μέρες θα βιώσουμε ισχυρό μετασεισμό της τάξης του 5.Η περιοχή αυτή έχει μεγάλο σεισμικό κίνδυνο γιατί δεν έχει τις δομήσεις που έχουμε σε άλλα νησιά» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση εάν μπορεί ο σεισμός να «ξύπνησε» και άλλα ρήγματα απάντησε ότι «είναι πολύ πιθανόν. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, η τοπογραφία του νησιού είναι πολύ επικίνδυνη. Προσοχή, επίσης και στο εσωτερικό των σπιτιών».
Ο Πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Ευθύμιος Λέκκας, συνεκτίμησε πως οι «σεισμοί θα συνεχιστούν και αυτό είναι πολύ καλό ώστε να εκτονωθεί σταδιακά η κατάσταση που υπάρχει κατά μήκος του τεκτονικού ρήγματος».
«Θα έχουμε μια πλούσια σεισμική ακολουθία στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται και σεισμοί της τάξης των 5.5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ άρα δεν θα πρέπει να μας ανησυχήσει αυτή η εξέλιξη αφού όσο πιο μεγάλους μετασεισμούς έχουμε τόσο πιο γρήγορα θα εκτονωθεί η κατάσταση» πρόσθεσε.
Ο καθηγητής σεισμολογίας του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος είπε πως αναμένεται ένας δυνατός σεισμός κοντά στο 5,5 Ρίχτερ ή και μεγαλύτερος ο οποίος θα ενταχθεί στο πλαίσιο της φυσιολογικής ακολουθίας, τονίζοντας παράλληλα πως «σίγουρα θα υπάρξει τέτοιος μετασεισμός, είναι ψευδαίσθηση να πιστεύουμε κάτι διαφορετικό. Ένας τέτοιος σεισμός θα έχει πάνω από 50 μετασεισμούς πάνω από 4 Ρίχτερ εξηγώντας ότι η σεισμική ακολουθία θα κρατήσει για άλλους 5 μήνες.
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ανακοίνωσε ότι κλιμάκιο επιστημόνων και τεχνικών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου μεταβαίνει στις πληγείσες περιοχές με σκοπό να εγκαταστήσει δίκτυο φορητών σεισμογράφων στη Λέσβο, τη Χίο και τα Ψαρά, και στόχο τη λεπτομερή και πλήρη καταγραφή της μετασεισμικής δραστηριότητας.
Τα δεδομένα θα μεταφέρονται σε πραγματικό χρόνο μέσω κινητής τηλεφωνίας στις εγκαταστάσεις του Αστεροσκοπείου, στο Θησείο, για άμεση αξιολόγηση και υπεύθυνη ενημέρωση της πολιτείας και του κοινού.
Οδηγίες προς τους κατοίκους της Λέσβου
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, ενημερώνουν τους πολίτες των σεισμόπληκτων περιοχών της Λέσβου τα ακόλουθα:
• Ακολουθείτε τις οδηγίες των Αρχών και μην δίνεται σημασία στις φημολογίες.
• Αν διαπιστώνετε βλάβες στο σπίτι σας αποφύγετε να εισέλθετε σε αυτό προτού ελεγχθεί από κλιμάκιο μηχανικών.
• Μην διέρχεστε δίπλα από κτίσματα που έχουν υποστεί ζημιές καθώς υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης.
• Σε περιοχές που έχει απαγορευτεί η διέλευση πεζών και οχημάτων ακολουθείστε τις οδηγίες των αρμόδιων Αρχών και σεβαστείτε τις υποδείξεις τους.
• Εάν συντρέχουν ιδιαίτερα σημαντικοί λόγοι για να εισέλθετε μέσα στο σπίτι σας που έχει υποστεί φθορές ή μερική κατάρρευση, ενημερώστε την Αστυνομία ή την Πυροσβεστική και ζητείστε τη συνδρομή τους.
• Μην σταθμεύετε σε σημεία που διέρχονται οχήματα ή μηχανήματα συνεργείων αποκατάστασης βλαβών. Μην παρεμποδίζετε το έργο τους.
Νέες προκλήσεις Τούρκων
Στο μεταξύ, η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί, εκδίδοντας navtex με την οποία ενημερώνει ότι σήμερα θα πραγματοποιήσει άσκηση με πραγματικά πυρά δυτικά της Λέσβου, την ώρα που οι απαρηγόρητοι κάτοικοι της προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους.
