Τέλος καλό, όλα καλά

Η δεύτερη Προεδρική θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σημαδεύτηκε, περισσότερο ίσως από τον καθοριστικό ρόλο του στο θέμα των Σκοπίων, ήταν η αποκατάσταση των σχέσεων του με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Μια σχέση που πέρασε από «σαράντα κύματα». Ξεκίνησε το μακρινό 1959 όταν, μετά από επίμονη προτροπή του Γεωργίου Παπανδρέου, ο τότε πρωθυπουργός και επικεφαλής της δεξιάς ΕΡΕ ανέθεσε στον πανεπιστημιακό Ανδρέα Παπανδρέου, που είχε βρεθεί στην Ελλάδα, μετά μακρά απουσία, με εκπαιδευτική άδεια, τη διοίκηση του νεοσύστατου Κέντρου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών, που έμελλε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, στην ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας, αλλά και την ανάπτυξη ριζοσπαστικών ιδεών, κυρίως από τη μεταπολίτευση. 

Υπάρχει μάλιστα η μαρτυρία του αείμνηστου καθηγητή Αδαμάντιου Πεπελάση, προσωπικού φίλου του Ανδρέα κατά την παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι ο τελευταίος είχε ενθουσιαστεί από τον Καραμανλή και πίστευε ότι είχε ρηξικέλευθες αντιλήψεις. Αυτή, ωστόσο, η μεταγενέστερη μαρτυρία, όταν η σχέση των άλλοτε στενών φίλων είχε υποστεί αρκετές διακυμάνσεις, δεν έχει επιβεβαιωθεί από πουθενά.

Το βέβαιο είναι πως, μετά την εμπλοκή του Ανδρέα Παπανδρέου στην πολιτική ζωή, υπό τις γνωστές, ασυνήθεις συνθήκες της δεκαετίας του `60 και με τις ιδιαίτερα προωθημένες θέσεις που ανέπτυξε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, οι δρόμοι τους χώρισα. Ωστόσο, ακόμη και στη φάση της έντονης αντιπαλότητας, στην περίοδο 1974-80, διέκρινε κανείς στους κοινοβουλευτικούς τους διαξιφισμούς, μια ενδιάθετη, εκατέρωθεν εκτίμηση και σεβασμό. 

Για να ακολουθήσει η περίοδος της συνύπαρξης τους στα κορυφαία πολιτειακά αξιώματα, στην περίοδο 1981-85, με τα στοιχεία αμφιθυμίας και διακυμάνσεων, που έχουμε ήδη περιγράψει. Όπως και να έχει, η συνύπαρξη αυτή, με τα ιδιαίτερα στοιχεία και τις αντιφάσεις της, έληξε άδοξα με την αιφνιδιαστική(;) απόφαση του Ανδρέα Παπανδρέου, να μην προτείνει, όπως πολλοί είχαν πιστέψει και εντός του ΠΑΣΟΚ, την επανεκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, για μια δεύτερη Προεδρική θητεία.

Το 1990 όμως, όταν ο «πατριάρχης» της συντηρητικής παράταξης, επανήλθε στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, με την πρόταση και μόνες τις ψήφους των βουλευτών της παράταξης του, είχε «κυλήσει πολύ νερό στ` αυλάκι». Είχε, προπάντων, μεσολαβήσει το δραματικό καλοκαίρι του 1989 και η, επιβεβαιωμένη πια, στάση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ως προς την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Αυτό φάνηκε από την πρώτη στιγμή και, ασφαλώς, εντάθηκε όταν ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην πρωθυπουργία, μετά την εκλογική νίκη του Οκτωβρίου 1993. 

Η συμβολή του Ανδρέα Παπανδρέου, στη διαμόρφωση της ενιαίας εθνικής γραμμής, στο θέμα των Σκοπίων, ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη σχέση των δύο ανδρών. Κάτι  που αποτυπώθηκε στο συγκινητικό αποχαιρετιστήριο διάλογο τους.