Παρασκευή, 4 Ιουλίου 2025

Τα παράδοξα της ιστορίας

Θα μπορούσατε ποτέ να φαντασθείτε την μικρή, Μεσογειακή, οικονομικά συντηρητική και με εγγενή κρατισμό/προστατευτισμό Ελλάδα να σηκώνει το λάβαρο του ελεύθερου εμπορίου στο (καίριο) σκέλος της δεκτικότητας ξένων επενδύσεων, μαζί με την Ολλανδία ή τις Σκανδιναβικές χώρες; Και απέναντί της να βλέπει παρατεταγμένες χώρες όχι μόνο σαν την Γαλλία και την Ιταλία, αλλά και τους παραδοσιακούς σημαιοφόρους της ελευθερίας του εμπορίου Γερμανία έως και Μεγάλη Βρετανία;

«Ο κόσμος ανάποδα» θα σκεφθείτε – λογικά. Και όμως: στην νέα αντιπαράθεση που ξεκινάει αυτόν τον καιρό, με πυρήνα την Ευρωπαϊκή Ένωση και την θεσμική αρματωσία με την οποία η ΕΕ ετοιμάζεται να εφοδιάσει  τον εαυτό της για την θέσπιση μηχανισμού προληπτικού ελέγχου/screening απέναντι στις ξένες επενδύσεις, η Ελλάδα βρίσκεται με την πλευρά  των έμπρακτων οπαδών ανεμπόδιστων εισροών κεφαλαίων.

Εκείνο που η ΕΕ ετοιμάζεται να κάνει – χλωμά σε πρώτη φάση, πιο έντονα σε κοντινό μέλλον – είναι να στήσει έναν κοινό μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης για όταν ξένες επενδύσεις, βασικά Κινεζικές (μην στρουθοκαμηλίζουμε!) διεκδικούν έδαφος με την εξαγορά Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που διαθέτουν τεχνολογία η οποία «ενδιαφέρει» ή πάλι ετοιμάζονται να παίξουν στην σκακιέρα της υποδομής στρατηγικού χαρακτήρα. Ευθέως δεν λέγεται, τουλάχιστον από επίσημα χείλη (αν και στο Ευρωκοινοβούλιο έχει ακουστεί αρκετές φορές), αλλά το βασικό επιχείρημα είναι ότι χώρες σαν την Κίνα δεν δίνουν κάτι που να πλησιάζει καν την έννοια της αμοιβαιότητας στην επενδυτική δραστηριοποίηση ξένων στην δική τους αγορά.

Τι κάνει όμως την διαφορά; Η οικονομική πραγματικότητα. Όταν οι Γερμανοί βλέπουν εταιρείες ρομποτικής ή επικοινωνιών (και την συνακόλουθη τεχνολογία) να περνούν στα χέρια Κινέζων, όταν οι Γάλλοι παρακολουθούν συγκοινωνιακή υποδομή και οι Άγγλοι το ενεργειακό κύκλωμα να περνάει σε χέρια εξω-ΕΕ παραγόντων (πάλι Κινέζων, αν και  π.χ. στην αγορά φυσικού αερίου και Ρώσων), οι ωραίες θεωρίες περί ανεμπόδιστης ροής των επενδυτικών κεφαλαίων μπαίνουν στο ράφι. Είχε συμβεί το ίδιο και την δεκαετία του΄70-΄80, την εποχή της Γιαπωνέζικης εισβολής. Πρώτη – όπως πάντα – στο χτίσιμο τειχών η Αμερική, ακόμη και πριν την εποχή Τραμπ. Όμως τώρα έρχεται η ώρα της Ευρώπης να «κλείσει»: η Επιτροπή θα κάνει επισημάνσεις/συστάσεις οσάκις μια επένδυση πάει να απειλήσει στρατηγικό κλάδο ή δραστηριότητα, ενώ όσα Κράτη δεν διαθέτουν νομοθεσία screening θα ωθηθούν να την αποκτήσουν. Όμως…

…Όμως περιοχές όπως τα παραμελημένα Δυτικά Βαλκάνια, ή πάλι «χώρες Προγράμματος» όπως η Πορτογαλία ή η Ελλάδα έχουν δει τον βαρύ μηχανισμό της OBOR, της επενδυτικής δράσης του Δρόμου του Μεταξιού, νΑ λειτουργεί ως μοναδική πηγή επενδύσεων στις τσουρουφλισμένες οικονομίες τους. Ενώ και Αμερικανικά κεφάλαια (ή και Ινδικά…) βλέπουν ευκαιρίες – και κάνουν κάτι, ενώ οι Ευρωπαίοι «εταίροι» προτιμούν τα μεταρρυθμιστικά κηρύγματα.

Στην Ελλάδα, μόλις κατέρρευσε η απόπειρα εξαγοράς της Εθνικής Ασφαλιστικής από Exin-Calamos (ΗΠΑ) επανεμφανίσθηκε το ενδιαφέρον  της Fosun (Κίνα). Το μεγάλο έργο στο Καστέλλι το προχωράει, με ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η (Ινδική) GRM Airports. Ο Πειραιάς της Cosco (Κίνας) συμπληρώνεται από Θεσσαλονίκη – Σαββίδη (Ρωσία). Στα ενεργειακά έχουμε 24% του ΑΔΜΗΕ στην (Κινεζική) State Grid. Και δεν αγγίζουμε καν το τουριστικό κύκλωμα, με Άραβες και Τούρκους στην αιχμή – με «Αστέρα» , μαρίνες κι ακόμη περισσότερο mega-project Ελληνικού. Οπότε…

Δείτε επίσης