Σύνοδος κορυφής: Ο Μητσοτάκης ηττάται, οι Τούρκοι απειλούν και οι Γερμανοί μας εμπαίζουν…

Του Σπύρου Σουρμελίδη από την Κυριακάτικη Kontranews

Ούτε ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν μπό­ρεσε να δικαιολογήσει την διπλωματική ήττα που υπέστη σε ένα ακόμα Συμβού­λιο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση με τις επιδιώξεις του να υπάρξουν κάποιες εφαρ­μόσιμες αποφάσεις για την Τουρκία. Ραντεβού λοιπόν τον Μάρτιο για κάποιες ουσιαστικές απο­φάσεις και μετά από συνεννόηση με τον… Μπάι­ντεν (όπως ήδη έχουμε γράψει από την προη­γούμενη βδομάδα).

Το πρόβλημα θα ήταν μικρό αν επρόκει­το για μια Σύνοδο Κορυφής χωρίς τα προσδο­κώμενα αποτελέσματα. Δεκαέξι μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας, η διπλωματία της κυβέρνησής του, δείχνει να αποτυγχάνει συνολι­κά. H απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών, με την σύμφωνη γνώμη της Αθήνας και της Λευκωσί­ας, αναγνωρίζει τον ρόλο και την σημασία της Τουρκίας εκτός από το μεταναστευτικό και για τα όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Ευρωπαϊκό συμβούλιο έδωσε «εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο να προχωρήσει την πρότα­ση πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο». Με την συμμετοχή φυσικά της Τουρ­κίας η οποία θέτει πλέον τον όρο της αναγνώρι­σης του ψευδοκράτους για να κάτσει στο τραπέζι.

Πίσω από τις προσδοκίες

Παρά τις προσπάθειές του, ο Κυριάκος Μητσο­τάκης δεν μπόρεσε να πείσει ότι οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής τον ικανοποιούν. Χαρα­κτήρισε την απόφαση «ένα βήμα», επειδή δόθη­κε εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο κ. Μπορέλ να ετοιμάσει κατάλογο κυρώσεων (σ.σ. τον οποίο έχει ξαναετοιμάσει) σε περίπτωση που η Τουρ­κία δεν αλλάξει στάση. Ο Κ. Μητσοτάκης είναι όμως αυτός που αναγκάστηκε να οπισθοχωρή­σει από τον διακηρυγμένο στόχο του για «κυρώ­σεις που θα δαγκώνουν» και θα συνετίσουν την Τουρκία. «Οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός», λέει τώρα ο πρωθυπουργός, «η απειλή των κυρώ­σεων είναι εργαλείο για να αλλάξει συμπεριφο­ρά η Τουρκία».

Ο κ. Μητσοτάκης δηλώνει ότι προσπάθησε στην Σύνοδο Κορυφής να πείσει τους ηγέτες να πάρουν μέτρα κατά της Τουρκίας. Όμως η προ­σπάθειά του δεν θα μπορούσε να έχει επιτυχία με τις κινήσεις της τελευταίας στιγμής. Όλο το προη­γούμενο διάστημα η ελληνική διπλωματία είναι αποτύχει να στήσει ισχυρές συμμαχίες. Ακόμα και οι Μακρόν και Κουρτς (Αυστρία) μας εγκα­τέλειψαν. Το θέμα για την Τουρκία ήταν τελευ­ταίο στις συζητήσεις. Μετά από συμβιβασμούς για όλα τα αλλά (κυρίως το χρήμα για την παν­δημία) οι ηγέτες άκουσαν μετά τις 2 τα ξημερώ­ματα τα επιχειρήματα Μητσοτάκη και Αναστασι­άδη. Ήταν ήδη… αργά. Γι’ αυτό και το αποτέλε­σμα ήταν «θα τα ξαναπούμε τον Μάρτιο», παρέα με τον Μπάιντεν.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην απόφασή τους (Συμπεράσματα Συνόδου) ζητούν την επιβολή επιπρόσθετων κυρώσεων για τις «μη εγκεκρι­μένες δραστηριότητες γεωτρήσεων της Τουρκί­ας στην Ανατολική Μεσόγειο» (το σημείο αφορά στις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ). Επιπλέον, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερι­κή Πολιτική, Ζοσέπ Μπορέλ, καλείται να συμπε­ριλάβει στην έκθεση αποτίμησης των ευρωτουρ­κικών σχέσεων που θα καταθέσει στους προσε­χείς μήνες την εκτίμησή του για τη δυνατότητα «επέκτασης της εμβέλειας» των κυρώσεων αυτών (ενδεχομένως ώστε να συμπεριλάβουν τη δρα­στηριότητα του Oruç Reis), καθώς και «άλλες επι­λογές και εργαλεία». Η προθεσμία που δίνεται για την αξιολόγηση της έκθεσης Μπορέλ είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του προσεχούς Μαρ­τίου «το αργότερο».

Υπάρχει αναφορά σε μια θετική ατζέντα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας με πιθανά πεδία μίας τέτοιας θετικής ατζέντας, την οικονομία και το εμπόριο, τις επαφές σε επίπεδο πολιτών, διάλογο σε υψηλό επίπεδο και «συνεχιζόμενη συνεργασία σε θέμα­τα μετανάστευσης».

Μια «λεπτομέρεια» με σημασία. Αφαιρέθη­κε από το κείμενο της απόφασης η αναφορά ότι «Ελλάδα και Τουρκία θα επαναλάβουν τις απευ­θείας διερευνητικές συνομιλίες τους με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δυο χωρών». Αναφορά που υπήρχε στην από­φαση της 2ας Οκτωβρίου. Τώρα υπάρχει η επι­σήμανση μόνο ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «εμμένει στη θέση του για συνεχή αποκλιμάκω­ση ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία επανέναρ­ξη και ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητι­κών συνομιλιών»

Μέρκελ: Αποτυχημένη προεδρία, επιτυχία στόχων

Το 2010 η κ. Μέρκελ με τον κ. Σαρκοζί έσωσαν τις τράπεζες τους, οδηγώντας την Ελλάδα να πλη­ρώσει ένα υπέρμετρα βαρύ τίμημα για τα χρέη της.

Το 2020 η κ. Μέρκελ σώζει την δική της βιο­μηχανία, τα γερμανικά συμφέροντα στην ανατολι­κή Μεσόγειο, ειδικά τις σχέσεις με την Τουρκία.

Το 2010 ο Ν. Σαρκοζί δεν κατάφερε να σώσει την Γαλλία από μια καθοδική πορεία, αν και απεί­λησε όσο κανείς άλλος την Ελλάδα, και το 2020 ο Ε. Μακρόν, παρά τις μεγαλοστομίες του, δεν μπορεί να αντιταχθεί στο γερμανικό ειδικό βάρος από το οποίο εξαρτάται και η χώρα του. Στο τέλος και ο Μακρόν παραδέχθηκε ότι δεν είναι ικα­νοποιητική η απόφαση, όμως ελπίζουμε οτι τον Μάρτιο θα ληφθούν αποφάσεις.

Η κ. Μέρκελ το είχε πει ότι δεν θα δεχθεί κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Τα συμφέροντα της Γερμανίας είναι πολλά. Είναι τα εξοπλιστικά (γι’ αυτό και δεν δέχεται να αναστείλει με εμπάρ­γκο την παράδοση υποβρυχίων στην Τουρκία), είναι η ευρεία οικονομική συνεργασία, είναι τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Γερμανίας στην περιοχή μέσω της Τουρκίας. Και από κοντά Ιτα­λοί και Ισπανοί δεν θέλουν να καταρρεύσει η τουρκική οικονομία για να μην καταστραφούν οι Τράπεζες τους.

Είναι λοιπόν η κ. Μέρκελ που μπορεί να μην πέτυχε στην προεδρία της που τελειώνει στις 31.12, αλλά πέτυχε σίγουρα τους δικούς της στό­χους για τα γερμανικά συμφέροντα.

Η παρέλαση του Ερντογάν

Την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεδρίαζαν στις Βρυξέλλες, ο Ερντογάν παρακολουθούσε παρέλαση στο Μπακού δίπλα στον Αζέρο ηγέ­τη Ιλχαμ Αλίεφ, για την νίκη κατά των Αρμενί­ων, στον πόλεμο για το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ως στρατηλάτης τριών ηπείρων (Ασία, Ευρώ­πη, Αφρική) ο Ερντογάν διακήρυξε και από το Μπακού την ισχύ της Τουρκίας, μιλώντας υποτιμητικά για τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν και όσους Ευρωπαίους στέκονται εχθρικά προς την Τουρκία.

Την ώρα εκείνη ο Ερντογάν ήξερε ήδη την αποτυχία της Ελλάδας (και της Γαλλίας;) να επι­βάλλουν κυρώσεις κατά της χώρας του. Κι αυτό γιατί η τουρκική διπλωματία είχε δουλέψει υπο­γείως πολύ, σε συνδυασμό πάντα με απειλές.

Η βασική απειλή Ερντογάν ήταν ότι, αν υπάρ­ξουν κυρώσεις, τότε θα προχωρήσει άμεσα σε γεωτρήσεις και σε έρευνες ακόμα και νότια της Κρήτης, δηλαδή δυτικότερα του 28ου Μεσημ­βρινού. Που σημαίνει μέσα στην συμφωνημέ­νη πλέον ελληνική υφαλοκρηπίδα (Σύμφωνο Ελλάδας-Αιγύπτου). Ο στενότερος ίσως διπλω­ματικός συνεργάτης (και οχι μόνο) του Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν, βρισκόταν επίσης σε συνεχείς διαβουλεύσεις με τους Γερμανούς και αλλους Ευρωπαίους, ενώ στο τέλος συνομίλησαν ακό­μα και ο Τσαβούσογλου με τον Γάλλο ομόλογό του Ζαν Ιβ Λε Ντριάν.

«Αν προχωρήσετε σε κυρώσεις θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα», έλεγε ο Καλίν στους Ευρωπαίους συνομιλητές του, υποσχόμενος ταυ­τόχρονα βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσε­ων σε όλα τα επίπεδα.

Μένει να μάθουμε και πάλι πότε επικοινώ­νησε με την κ. Σουρανή (διπλωματική σύμβουλο του Κ. Μητσοτάκη) και για ποιο ακριβώς θέμα…