Του Χρήστου Κυμπιζή από την Κυριακάτικη Kontra News
Aπ’ όλα τα κανάλια μόνο το KONTRA τόλμησε – Πώς η φαρμακοβιομηχανία διέφθειρε πολιτικούς και γιατρούς
Tο ντοκιμαντέρ των 77 λεπτών των Ελβετών δημοσιογράφων Μαρία Ροζέλι και Μάρκο Ταλιαμπούε, το οποίο μεταδόθηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό από την τηλεόραση του Kontra την περασμένη Τετάρτη, προβλήθηκε από την ελβετική ιταλόφωνη ραδιοτηλεόραση RSI την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2019.
Όπως δήλωσε η Ροζέλι, κανένας από το κανάλι δεν παρενέβη στη δουλειά της ομάδας που εργάστηκε. Οι δύο δημοσιογράφοι το προετοίμαζαν πάνω από έναν χρόνο και ταξίδευσαν από την Ελβετία σε Ελλάδα και ΗΠΑ για να μιλήσουν με όλους τους πρωταγωνιστές. Και πράγματι, σε αυτό φιλοξενούνται αποκλειστικές δηλώσεις των τριών προστατευόμενων μαρτύρων, οι οποίοι εμφανίζονται στην κάμερα με μάσκες και φαρδιά ρούχα, του δικηγόρου τους Παύλου Σαράκη, του τότε αν. υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη και του Άδωνη Γεωργιάδη.
ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΑ ΠΟΣΑ ΣΕ ΓΙΑΤΡΟΥΣ
Αρχικά ένας εκ των προστατευόμενων μαρτύρων παραδέχεται ότι η δουλειά του στη φαρμακοβιομηχανία ήταν να διαφθείρει γιατρούς και σημειώνει ότι τους έδωσε πάνω από 2,5 εκατ. ευρώ για να γράφουν συνταγές με φάρμακα της Novartis. «Μπορώ να αποδείξω ότι ο γιατρός πληρωνόταν για να γράψει ένα φάρμακο της Novartis και δεν ενδιαφερόταν για την υγεία του ασθενή» λέει χαρακτηριστικά και ακολουθεί ο εξής διάλογος με τη δημοσιογράφο:
Μάρτυρας: «Χάρη στο πρόγραμμα Exactly η Novartis έγινε το 2010 η πρώτη φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα. Ήταν το μεγαλύτερο πρόγραμμα διαφθοράς. Είχε σαν άξονα τρία προϊόντα για την υψηλή πίεση, το Diovan, το Exgorge και το Rasilex. Όταν μιλάμε για το Exactly μιλάμε για 2,5 εκατ. ευρώ, που δόθηκαν στους γιατρούς για να δίνουν συνταγές για αυτά τα τρία φάρμακα».
Ερώτηση: «Λέτε ότι με αυτό το πρόγραμμα πληρώσατε μίζες 2,5 εκατ. ευρώ σε γιατρούς;» Μάρτυρας: «Ναι, σε 8 μήνες.»
Ερώτηση: «Σε πόσους γιατρούς;»
Μάρτυρας: «Ήταν περίπου 1.000 γιατροί.» Η Ροσέλι αναφέρει στο ντοκιμαντέρ ότι εάν η Novartis καταδικαστεί και αναγκαστεί να πληρώσει πρόστιμα, η αμερικανική νομοθεσία προβλέπει αποζημιώσεις προς τους μάρτυρες αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων. Ο μάρτυρας της απαντά ότι «κανείς δεν κάνει κάτι τέτοιο για τα λεφτά. Είναι μια ηθική επιλογή. Εάν επρόκειτο για τα λεφτά γιατί δεν βρίσκονται χιλιάδες άλλοι στη θέση μου;»
Άλλος μάρτυρας επισημαίνει ότι όσο περισσότερες συνταγές έδινε ένας γιατρός, τόσα περισσότερα χρήματα εισέπραττε. «Υπήρχαν γιατροί που έπαιρναν πέντε και έξι χιλιάδες, ενώ άλλοι μόνο χίλια ευρώ. Ένας γιατρός μπορεί να έπαιρνε και 15.000 ευρώ για τρία φάρμακα. Στη Novartis είχαμε πάνω από 50 προγράμματα διαφθοράς κάθε χρόνο».
Μπορεί τα ποσά να φαίνονται εξωφρενικά, όμως ο μάρτυρας τονίζει ότι τα πάντα γίνονταν με σχέδιο: «Η Novartis για 2,5 με 3 εκατομμύρια που δαπανούσε, θα έπρεπε να είχε όφελος περίπου 10 εκατομμύρια».
Ο τρίτος προστατευόμενος μάρτυρας αποκαλύπτει ότι η εταιρεία κατηγοριοποιούσε τους γιατρούς ανάλογα με τη δυνατότητά τους να γράφουν συνταγές. Οι καθηγητές Πανεπιστημίων και οι διευθυντές των κλινικών ήταν πάντα στην κατηγορία Α. Στην κατηγορία Β ήταν αυτοί που έκαναν ένα μεγάλο αριθμό συνταγών και στη Γ αυτοί που έγραφαν πάντα λίγες συνταγές. «Ο τελικός στόχος μας ήταν να οδηγήσουμε όλους τους γιατρούς στην πρώτη κατηγορία, την Α» λέει χαρακτηριστικά.
Τα χρήματα δίνονταν στους γιατρούς ως αμοιβές για κλινικά σεμινάρια. «Εάν υπήρχε ένας έλεγχος από το δημόσιο όλα θα φαίνονταν νόμιμα. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μίζες» τονίζει ένας εκ των μαρτύρων, ο οποίος υποστηρίζει πως οι φαρμακευτικοί αντιπρόσωποι συνεχώς ελέγχαν τους γιατρούς για τις συνταγές που έγραφαν. «Εάν είναι γνήσιες θα σε πληρώσουμε. Εάν δεν είναι δεν θα σε πληρώσουμε» αναφέρει κατά λέξη…
«Ένας από τους αρχιτέκτονες των πλαστών αυτών κλινικών ερευνών ήταν ο Σταύρος Ντογιάκος. Έκανε καριέρα στη Novartis. Αυτός διαχειριζόταν τα λεφτά και τα μοίραζε στα διάφορα προγράμματα διαφθοράς. Διαχειριζόταν τις μίζες» καταθέτει άλλος μάρτυρας, με τη δημοσιογράφο να προσπαθεί κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ να τον προσεγγίσει για να της μιλήσει και εκείνος να τη διώχνει…
«ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΔΙΑΦΘΕΙΡΟΥΜΕ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ»
Ο Μάρτυρας Α είναι ξεκάθαρος αναφορικά με τους στόχους της Novartis: «Για να γίνουμε η πρώτη εταιρεία έπρεπε να κάνουμε δύο πράγματα, να συνταγογραφούμε όσο το δυνατόν περισσότερα φάρμακα και να ζητάμε από το κράτος υψηλές τιμές. Από τη μια, η Novartis διέφθειρε τους γιατρούς ζητώντας όσο το δυνατόν περισσότερες συνταγές, ενώ από την άλλη, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν χρήσιμοι για να αυξηθούν οι τιμές των φαρμάκων. Για να οδηγήσουν τις τιμές σε στρατοσφαιρικά επίπεδα. Η Ελλάδα αποτελεί την χώρα αναφοράς για τη διαμόρφωση των τιμών των φαρμάκων σε τουλάχιστον 39 χώρες του κόσμου».
Ο τρίτος κατά σειρά προστατευόμενος μάρτυρας που εμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ περιγράφει το πρόγραμμα Eudora της Novartis, το οποίο είχε ως στόχο να διαφθείρει γιατρούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους, προς όφελος της εταιρείας.
Η Roche εμπορεύεται το Avastin και η Novartis το Lucentis. Δύο φάρμακα απολύτως ίδια, τα οποία καταπολεμούν την υγρή ωχροπάθεια και άλλες ασθένειες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα. Η μόνη τους διαφορά είναι ότι μια δόση του Avastin κοστίζει 50 δολάρια, ενώ μια δόση του Lucentis κοστίζει πάνω από 1.000 δολάρια.
Χαρακτηριστική είναι η κατάθεση του μάρτυρα: «Έπρεπε να μην επιτρέψουμε σε καμιά περίπτωση το Avastin να συνταγογραφείται στις διάφορες χώρες από τις κυβερνήσεις και τα υπουργεία Υγείας. Έπρεπε να εμποδίσουμε να το πληρώνουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Στο επίπεδο των γιατρών είχαμε τη διαταγή να τους εκφοβίσουμε» λέει και συνεχίζει:
«Υπήρχαν ασθενείς που πήγαιναν στο νοσοκομείο για κάποιο λόγο και ο γιατρός έγραφε το Lucentis παρόλο που δεν το χρειαζόταν ο ασθενής. Είναι συγκλονιστικό, για αυτό βρίσκομαι σήμερα εδώ. Δεν μπορούσα να το υποφέρω. Δεν ήθελα να συνεχίσει να συμβαίνει…».
«ΗΜΑΣΤΑΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΑΣ ΕΚΑΝΑΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ»
«Στη Novartis ήμασταν άτομα, ανθρώπινα όντα. Ανθρώπινα όντα μεταξύ 20 και 50 ετών με καλές σπουδές και μόρφωση. Με οικογένειες και φίλους. Κι αυτοί μας έκαναν εγκληματίες. Δεν είναι εύκολο να το υποφέρεις όταν αισθάνεσαι έτσι. Μπορώ να καταλάβω τον Τσενεκίδη…» αναφέρει στη δημοσιογράφο ο μάρτυρας Β. Ο Νίκος Τσενεκίδης ήταν το στέλεχος της εταιρείας που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πέφτοντας από το Χίλτον τον Ιανουάριο του 2017.
«ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ NOVARTIS»
Οι Ελβετοί δημοσιογράφοι αναφέρουν πως για κάθε λεπτό του ευρώ που η Novartis κατόρθωνε να αυξήσει στις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα, θα κέρδιζε εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Ο αρμόδιος σύμβουλος του υπουργείου Υγείας για τον υπολογισμό των τιμών λεγόταν Νίκος Μανίας, ο οποίος ήταν παράλληλα και σύμβουλος της Novartis!
«Ο Μανίας είχε μια προσωπική και επαγγελματική σχέση με τη Novartis δια μέσου μιας εταιρείας συμβούλων. Χρησιμοποιώντας την μαθηματική του φόρμουλα, μπορούσαν να διαμορφώνουν όλες τις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι τιμές των φαρμάκων πρέπει να είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, αλλά εφαρμόζοντας τη μαθηματική φόρμουλα του Μανία οι τιμές των φαρμάκων της Novartis έφθαναν περίεργα ανάμεσα στα υψηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη και όχι ανάμεσα στις χαμηλότερα» αποκαλύπτει ένας εκ των μαρτύρων.
«Η ΝΟVARTIS ΠΛΟΥΤΙΣΕ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ»
«Την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Novartis σχεδόν διπλασίασε τα έσοδά της. Φθάνει στην κορυφή και γίνεται η μεγαλύτερη φαρμακευτική στην Ελλάδα. Στο τιμόνι της ελληνικής θυγατρικής εταιρείας βρισκόταν ο Κωνσταντίνος Φρουζής» αναφέρουν οι Ελβετοί δημοσιογράφοι και παραθέτουν ένα συγκλονιστικό βίντεο με τον Φρουζή να παραδέχεται πως ουσιαστικά ήλεγχε το υπουργείο Υγείας.
«Είμαστε οι πρώτοι που ξέρουμε τι θα συμβεί στο υπουργείο. Είναι τα ίδια άτομα που παίρνουν τις αποφάσεις, που μας πληροφορούν πριν να πάρουν τις αποφάσεις. Μας ενημερώνουν για τα επόμενα βήματά τους και με αυτό τον τρόπο μπορούμε να τους επηρεάσουμε εκ των προτέρων, γιατί δεν είμαστε μόνοι σε αυτή την βιομηχανία», λέει στα στελέχη της φαρμακοβιομηχανίας τον Μάϊο του 2012.
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΧΑΡΒΑΡΝΤ – «Η NOVARTIS ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΟΤΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΙΚΑ»
Το 2010 όταν η Τρόικα επέβαλε δραστικά μέτρα περικοπών, κανένα καινούργιο φάρμακο δεν μπορούσε να πάρει άδεια στην Ελλάδα και το κράτος είχε σταματήσει τις πληρωμές στις φαρμακευτικές εταιρείες. Οι Ελβετοί δημοσιογράφοι σημειώνουν πως «η Novartis είχε πιστώσεις 140 εκατ. ευρώ προς το ελληνικό κράτος και 10 νέα προϊόντα που χρειάζονταν άδεια κυκλοφορίας. Για να λύσει αυτό το πρόβλημα το 2013 δρομολόγησε το σχέδιο Χάρβαρντ».
Μάρτυρας: «Η γενική ιδέα που υπήρχε πίσω από το σχέδιο Χάρβαρντ ήταν να προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση πως θα λειτουργεί το σύστημα Υγείας […] Η ομάδα που προτάθηκε για να το υλοποιήσει ήταν όλη της Novartis. Ο πραγματικός στόχος του σχεδίου ήταν να εισάγει φάρμακα και την πληρωμή των χρεών του κράτους στη Novartis της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά εάν είχε ακαδημαϊκό χαρακτήρα αυτό το σχέδιο θα είχε χωρίς αμφιβολία δημοσιοποιηθεί. Αντίθετα δεν υπάρχει καμία δημοσίευση. Καμία ανακοίνωση Τύπου. Τίποτα. Όλα είχαν ενορχηστρωθεί στις αίθουσες συναντήσεων. Τα πάντα με κλειστές πόρτες».
Τελικά, ο μάρτυρας υποστηρίζει ότι η Novartis κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες να πάρουν άδεια κυκλοφορίας τα 10 φάρμακα της και να πληρωθούν όλα τα χρέη του κράτους προς αυτήν, παρά τις απαγορεύσεις των δανειστών. Για να καμφθούν οι αντιρρήσεις της τρόικα, το κράτος μείωσε το κόστος στην Υγεία, προχωρώντας ακόμα και σε απολύσεις προσωπικού στα ελληνικά νοσοκομεία.
Ο μάρτυρας αποκαλύπτει πως ο Νίκος Μανιαδάκης, ο οποίος ήταν σύμβουλος πολλών υπουργών Υγείας, είχε επαγγελματικές σχέσεις με τη Novartis και είχε αναλάβει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Με απλά λόγια η Novartis διαπραγματευόταν με την τρόικα και όχι οι ελληνικές κυβερνήσεις…
Οι Ελβετοί δημοσιογράφοι ζήτησαν εξηγήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία όμως αρνήθηκε να σχολιάσει το οτιδήποτε. Επίσης, συνάντησαν τον Νίκο Μανιαδάκη, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων: «Εάν κάποιος σας είπε ότι σχετίζομαι με το σχέδιο Χάρβαρντ σας λέει ψέματα. Είναι ψεύτης. Εγώ θα τον σκοτώσω».
Από τη μεριά του, ο Άδωνις Γεωργιάδης εμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ να πλέκει το εγκώμιο του Νίκου Μανιαδάκη και να τον ευχαριστεί για τη βοήθειά του επί θητείας του στο υπουργείο Υγείας.
«Ο κ. Γεωργιάδης θα μείνει στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής ιστορίας ως ο υπουργός που κατέστρεψε τη δημόσια Υγεία στις ημέρες του. Σε μια βραδιά κατέστρεψε την πρωτοβάθμια Υγεία και απέλυσε 2.500 γιατρούς. Υπάρχουν πάρα πολλές αποδείξεις. Θα πω μόνο μια, το σχέδιο Χάρβαρντ. Και θα πω ένα μόνο πράγμα, γιατί από τον Αύγουστο του 2013 μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2014 όλα αυτά τα φάρμακα πήραν άδεια κυκλοφορίας στην ελληνική αγορά με υπουργική απόφαση και με μια πολύ υψηλή τιμή, που προκάλεσε την αύξηση τις τιμής τους και σε άλλες χώρες. Αυτό που αποφάσισε η Novartis στο εσωτερικό της το υλοποίησε ο κ. Γεωργιάδης» τονίζει ο τότε αν. υπουργός Υγείας, Παύλος Πολάκης.
ΑΔΩΝΙΣ: «Η ΝΟVARTIS ΔΩΡΟΔΟΚΕΙ ΑΛΛΑ ΣΩΖΕΙ ΚΟΣΜΟ»
Οι Ελβετοί δημοσιογράφοι έχουν στην κατοχή τους ένα έγγραφο, στο οποίο φαίνεται ο τότε διευθυντής της Novartis, Κωνσταντίνος Φρουζής να υποδεικνύει στον τότε υπουργό Υγείας, Άδωνη Γεωργιάδη τα μέτρα που θα πρέπει να υιοθετήσει για τη μεταρρύθμιση της Υγείας.
Ο Άδωνις Γεωργιάδης παρότι στην αρχή υποστήριζε ότι δεν είχε ιδέα για αυτά τα μέιλ, στην ελβετική τηλεόραση παραδέχεται πως γνωρίζει την ύπαρξή τους.
Δημοσιογράφοι: «Σε μια σειρά μέιλ σας δίνονται οδηγίες, σας λένε τι να κάνετε και όλα αυτά προέρχονταν από τη Novartis, από τον κ. Φρουζή».
Γεωργιάδης: «Όχι, όχι».
Ερώτηση: «Τα έχω εδώ μαζί μου, περιμένετε…»
Γεωργιάδης: «Γνωρίζω τα μέιλ που αναφέρεστε. Εάν τα διαβάσετε βλέπετε αυτά που μου ζητούσε ο Φρουζής και θα δείτε ότι εμείς κάναμε τα αντίθετα».
Ερώτηση: «Οι μάρτυρες λένε ότι εσείς δώσατε πρόσβαση στην ελληνική αγορά σε 10 ακριβά φάρμακα…»
Γεωργιάδης: «Εγώ έδωσα πρόσβαση σε 400 φάρμακα. Αυτή είναι μια απόφαση για την οποία είμαι υπερήφανος. Δεν αποτελεί μια απόφαση που είναι καρπός διαφθοράς. Ήταν μια καλή απόφαση που έσωσε τη ζωή του κόσμου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εταιρείες, όπως η Novartis, μπορεί να δίνουν χρήματα σε γιατρούς και πολιτικούς και δεν ξέρω σε ποιους άλλους, αλλά την ίδια στιγμή σώζουν ζωές».
«ΕΜΕΙΣ ΒΡΗΚΑΜΕ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ»
Στο ντοκιμαντέρ φιλοξενούνται και δηλώσεις του δικηγόρου των τριών προστατευόμενων μαρτύρων, Παύλου Σαράκη: «Μπορώ να πω ότι βρισκόμαστε στην καρδιά τους. Στο μυαλό τους. Είμαστε μέσα. Εμείς ανακαλύψαμε όλο το σύστημα. Πως λειτουργεί, ποιος συμμετείχε στην ανάπτυξή του, τα πάντα. Πως το έκαναν, πως ελέγξαν τα πάντα, πως έγιναν η πρώτη εταιρεία. Εμείς βρήκαμε την στρατηγική. Καταλάβατε; Κάθε μέρα σκέφτονται από το πρωί έως το βράδυ πως θα κερδίσουν περισσότερο. Φθάνει έως εδώ».
Σύμφωνα με τους δημοσιογράφους η εταιρεία δεν επέτρεψε στα ηγετικά της στελέχη που συμπεριλαμβάνονται στο σκάνδαλο να δώσουν συνεντεύξεις, ενώ τονίζουν πως η Novartis θα πρέπει να διαλέξει εάν θα αντιμετωπίσει μια δίκη ή θα στοχεύσει σε μα συμφωνία με τις αμερικανικές Αρχές…
