Στρατηγικοί σύμμαχοι

Υπάρχει μια ρήση που λέει ότι «στην πολιτική ποτέ μη λες ποτέ».

Θα μπορούσε κανείς να προεκτείνει την εν λόγω σοφή ρήση και σε άλλες αν όχι όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Για να επανέλθουμε πάντως στα της πολιτικής, τη διαχρονική αξία της ανωτέρω ρήσης θα πρέπει να την αντιληφθεί στο ΚΙΝΑΛ, αλλά θα λέγαμε και στον ΣΥΡΙΖΑ. Βλέπετε η ζωή πολλές φορές, ειδικά στην πολιτική, τα φέρνει έτσι, ώστε να χρειάζεται κανείς να ξεχάσει, αν όχι να καταπιεί, όσα έλεγε, καθώς οι χθεσινοί ανειρήνευτοι «εχθροί» μπορεί να καταστούν οι αναγκαίοι σύμμαχοι.

Αν, άλλωστε, είχαν επίγνωση ή αν διατηρούσαν, ειδικά οι παλιότεροι, τη «μνήμη του παρελθόντος» τους, για να παραφράσουμε ένα από τα εμβληματικά συνθήματα του παλιού ΠΑΣΟΚ, θα γνώριζαν ότι η προοδευτική παράταξη, σε όλες τις διαδοχικές εκφράσεις της, διατηρούσε διαύλους επικοινωνίας, ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς, με το χώρο της παραδοσιακής Αριστεράς. Είχε διαμορφωθεί το αναγκαίο, εύφορο κλίμα, ώστε αυτή η ώσμωση να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά στρατηγικής συμμαχίας, όπως είχε αποτυπωθεί και θεωρητικά, στην, ιστορική από μια άποψη, Σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, στη Χαλκίδα.

Το έδαφος είχε καλλιεργηθεί από την επομένη του εμφυλίου, με το «ειρηνευτικό» πρόγραμμα του στρατηγού Πλαστήρα. Οι ρίζες πάνε ακόμα πιο πίσω, στην περίοδο του Μεσοπολέμου, με το περίφημο σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα. Ήταν μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 1936, όταν, λόγω των οριακών συσχετισμών που είχαν προκύψει και δημιουργούσαν συνθήκες ακυβερνησίας, ο τότε επικεφαλής του Κόμματος Φιλελευθέρων και ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, που είχε αρχίσει να εμφανίζεται δυναμικά στο πολιτικό προσκήνιο, συμφώνησαν, ώστε ο δεύτερος να παράσχει ψήφο ανοχής, στον πρώτο. Η άκαιρη αποκάλυψη του Συμφώνου, από το κόμμα του Περισσού, με την επίκληση πιθανολογούμενης υπαναχώρησης των Φιλελευθέρων, «τίναξε στον αέρα» την προσπάθεια, με αποτέλεσμα εν τέλει να οδηγηθούμε στη δικτατορία Μεταξά.

Στην περίοδο της Κατοχής, ο κοινός στόχος αποτίναξης του κατοχικού ζυγού, έφερε και πάλι κοντά τους δύο, ούτως ή άλλως, όμορους χώρους. Στην εξαιρετικά πλούσια βιβλιογραφία, για αυτή τη δραματική όσο και συναρπαστική περίοδο της νεότερης ιστορίας μας, έχουν καταγραφεί αναλυτικά οι διαβουλεύσεις για τη στενή συνεργασία των δύο χώρων και τη δημιουργία κοινού μετώπου, εναντίον των κατακτητών. Οι διαβουλεύσεις δεν καρποφόρησαν εξαιτίας της «αδιάλλακτης» στάσης των εκπροσώπων του Κεντρώου-Φιλελεύθερου χώρου, που επέμεναν να τεθεί εκ προτέρων πολιτειακό ζήτημα, δηλαδή την έκπτωση της βασιλικής δυναστείας και την επιβολή Αβασίλευτης Δημοκρατίας, σε επαναφορά του κεκτημένου της μεσοπολεμικής περιόδου.

Οι ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος είχαν μια μετριοπαθή στάση, παραπέμποντας το θέμα για μετά.