Στο Σύνταγμα

Την άποψη του, όπως την περιγράψαμε σε προηγούμενα κείμενα, για έναν «ντελικάτο» αποκλεισμό, μέσα από θεσμικές διαδικασίες, της δυνατότητας πρόσβασης της Αριστεράς, στο παιχνίδι της εξουσίας, στην οποία φυσικά συμπεριλαμβανόταν εξάπαντος και το ΠΑΣΟΚ, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επιχείρησε να την επιβάλει με πολύ συγκεκριμένους τρόπους.

Πρώτον, με τη μετατόπιση, κατ` ουσία, της πραγματικής εξουσίας, στο μονοπρόσωπο όργανο του Προέδρου της Δημοκρατίας, αδιαφορώντας έτσι αν, με τον τρόπο αυτό, η επιλογή του ίδιου, συμβατή και με την ιστορική παράδοση της χώρας, για την καθιέρωση της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, στην πράξη αναιρούνταν, διολισθαίνοντας προς μια ντε φάκτο Προεδρική Δημοκρατία.

Δεύτερον, με την προώθηση του ίδιου, σύμφωνα άλλωστε και με τον εξ αρχής σχεδιασμό του, στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ενόψει της διαγραφόμενης ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ώστε να αποτελέσει ένα ισχυρό αντίβαρο, όπως και ο ίδιος συνομολόγησε, στην προσωπική του αυτοβιογραφία.

Αν και, όπως ο ίδιος διακήρυσσε, κύριος στόχος του, ήταν η διασφάλιση των μειζόνων επιλογών του στην εξωτερική πολιτική, που συνοψίζονταν στη διατήρηση του ευρωατλαντικού προσανατολισμού της χώρας, στην πράξη, όπως προκύπτει και από τα οικεία κεφάλαια της 12τομης αυτοβιογραφίας του, η παρεμβατική του διάθεση, δεν εξαντλούνταν σε αυτό το πεδίο, των εξωτερικών θεμάτων, αλλά επεκτεινόταν και σε τομείς της εσωτερικής πολιτικής, με ενδεικτικά παραδείγματα, τους χώρους των Σωμάτων Ασφαλείας, αλλά και της δημόσιας (κρατικό μονοπώλιο τότε) τηλεόρασης.

Μπορεί δε, εν τοις πράγμασι, οι περίφημες «υπερεξουσίες», που έδινε η τότε δομή του Συντάγματος, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να μην ασκήθηκαν ποτέ, αλλά, όπως προκύπτει επίσης από το ογκώδες αυτοβιογραφικό έργο, για τον ιστορικό ηγέτη της συντηρητικής παράταξης, υπήρχε πάντα αιωρούμενη, η απειλή άσκησης τους, με ότι τούτο σήμαινε. Στη βάση των ανωτέρω, άλλωστε, θα πρέπει να ερμηνευτεί η απόφαση-όχι και τόσο αιφνιδιαστική-του Ανδρέα Παπανδρέου, να μην προτείνει την επανεκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, όπως διαφαινόταν, αλλά ταυτόχρονα με την επιλογή (μάλλον ατυχή) άλλου προσώπου, του αρεοπαγίτη Χρήστου Σαρτζετάκη, να προχωρήσει και τη διαδικασία Συνταγματικής Αναθεώρησης, με αποκλειστικό στόχο, την αποψίλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, από τις θεωρούμενες ως «υπερεξουσίες» του.

Η τρίτη κίνηση, αποκλειστικά στο θεσμικό πεδίο, του τότε πρωθυπουργού ήταν η διαμόρφωση των άρθρων 37 και 38 του Συντάγματος, που αφορούσαν τη διαδικασία ανάθεσης, της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αποκλειστεί η δυνατότητα, ακόμη και έμμεσης συμμετοχής της Αριστεράς, στο παιχνίδι της άσκησης διακυβέρνησης. Ηταν τόσο «δρακόντειες» οι σχετικές προβλέψεις, ώστε, στην πραγματικότητα, στο ενδεχόμενο βέβαια που δεν υπήρχε αυτοδυναμία, οπότε ενεργοποιούνταν ο ρυθμιστικός ρόλος του Προέδρου, η υποχρέωση του τελευταίου, για την παροχή της λεγόμενης διερευνητικής εντολής, να εξαντλείται στον επικεφαλής του πρώτου κόμματος και δυνητικά μόνο, κατά τη διακριτική ευχέρεια του Προέδρου, να δίνεται στον αρχηγό του δεύτερου κατά σειρά κομματικού σχηματισμού, αποκλειόμενου οποιουδήποτε άλλου.

Αποκορύφωμα δε αυτής της, «πρωσικού» τύπου, ρύθμισης ήταν ότι σε περίπτωση αδιεξόδου, ο Πρόεδρος είχε την πλήρη ευχέρεια, να αναθέσει την εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής, πλέον, κυβέρνησης, για τη διενέργεια εκλογών, σε πρόσωπο αποκλειστικής του επιλογής, χωρίς κανένα απολύτως κριτήριο ή περιορισμό. Ηταν προφανές, ότι ο Καραμανλής, έχοντας υπόψη το δεδομένο, τότε, συσχετισμό δυνάμεων, ήθελε να δημιουργήσει ένα «θεσμικό» τείχος, απέναντι στην Αριστερά.

ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ