Του Γιάννη Μπουρνούς
Στην εκστρατεία λάσπης, fake news, ψεύδους και καταστροφολογίας που ενορχήστρωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να αναρριχηθεί στην εξουσία, το προσφυγικό ήταν από τα βασικά του όπλα. Εντελώς ανερυθρίαστα, αποπειράθηκε να συνδυάσει ένα υποκριτικό ενδιαφέρον για τις όντως δυσκολότατες, και κατά περιόδους απαράδεκτες, συνθήκες στη Μόρια μαζί με την υιοθέτηση ανοιχτά ξενοφοβικών θέσεων και την ανακίνηση αντιδράσεων φόβου ή μίσους σε τοπικές κοινωνίες για να στηθούν οι (ακρο)-δεξιές συμμαχίες που οδήγησαν το κόμμα της ΝΔ στην εξουσία και διευκόλυναν μια σειρά από αυτοδιοικητικούς θριάμβους.
Σκόπιμα η ΝΔ αποσιωπούσε τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας –και κάθε πολιτισμένης χώρας– που υπαγορεύουν υποδοχή και ταυτοποίηση προσφύγων και όχι απώθηση ή εκδίωξη. Σκόπιμα αποσιωπούσε το βασικό στοιχείο της προσφυγικής κρίσης: Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν έρχονται για να μείνουν στην Ελλάδα, έρχονται για να φύγουν στις ευπορότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Και ήρθε η στιγμή της αναμέτρησης με την πραγματικότητα και τα αποτελέσματα της ξενοφοβικής δημαγωγίας τους. Στο ΚΥΤ της Μόριας υπήρχαν λίγο πριν τις εκλογές 5600 άτομα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη διέκοψε το πρόγραμμα αποσυμφόρησης και τη μεταφορά προσφύγων και μεταναστών στην ενδοχώρα με αποτέλεσμα η Μόρια να φτάσει να φιλοξενεί 13.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά, σε συνθήκες απάνθρωπες και επικίνδυνες –ιδίως με τον ερχομό του χειμώνα. Σαν να μην έφτανε αυτό, η νέα κυβέρνηση άφησε τις συμβάσεις διερμηνέων και γιατρών να λήξουν, άφησε σε εκκρεμότητα την ανανέωση συμβάσεων των εργαζομένων στη Μόρια από τα προγράμματα του ΟΑΕΔ και αρνείται να ενισχύσει με προσωπικό την Αστυνομία και το Λιμενικό στη Λέσβο.
Από τη μια η ακροδεξιά ιδεοληψία της κυβέρνησης, από την άλλη η πρωτοφανής διαχειριστική τους ανικανότητα οδηγούν σε αδιέξοδα με τραγικές συνέπειες τόσο για τους ίδιους τους πρόσφυγες, όσο και για τις τοπικές κοινωνίες που υποδέχονται τους πρόσφυγες.
Τώρα που η κυβέρνηση κατάλαβε τη δυσκολία του εγχειρήματος και τις γεωπολιτικές συνθήκες που το προκαλούν, ας αποφασίσει επιτέλους να λειτουργήσει με υπευθυνότητα και σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Η κυβέρνηση μπορεί και οφείλει: α) να αξιοποιήσει το πρόγραμμα μεταφοράς 15.000 προσφύγων και μεταναστών στην ενδοχώρα που είχε σχεδιάσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και το (καταργηθέν) Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. β) να ενισχύσει τις υπηρεσίες ασύλου, ώστε να εξετάζουν ταχύτερα τις αιτήσεις ασύλου –εξατομικευμένα, όπως επιβάλλεται από τη Συνθήκη της Γενεύης και προφανώς όχι ομαδικά, βάσει προέλευσης, όπως φαίνεται να νομίζουν στην κυβέρνηση ότι δικαιούνται να κάνουν. γ) να ενισχύσει τις δομές υποδοχής στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο με ανανέωση των συμβάσεων που λήγουν, αλλά να ενισχύσει και τις ίδιες τις τοπικές κοινότητες που φιλοξενούν αυτές τις δομές. δ) να εγκρίνει επιτέλους αποσπάσεις στο Λιμενικό και την Αστυνομία αυτών των νησιών και να ανακουφίσει το ένστολο προσωπικό που σηκώνει τεράστιο βάρος. ε) να πάρει πίσω την απόφαση για ακύρωση της γρήγορης απόδοσης ΑΜΚΑ σε πρόσφυγες και μετανάστες, ώστε αυτοί να έχουν πρόσβαση σε πρωτοβάθμιες δομές υγείας. Είναι θέμα όχι μόνο υγείας των προσφύγων, αλλά και δημόσιας υγείας των τοπικών κοινωνιών.
