Στην επιθετική τοποθέτηση του Ντόναλντ Τραμπ περί των πάντων και άλλων τινών – περί obsolete/ξεπερασμένου ΝΑΤΟ και περί Brexit που το θεωρεί πανέξυπνο, περί πολιτικής Μέρκελ στο Προσφυγικό (που, τραγικά, θεωρεί ότι περίπου “ανταμείφθηκε” με την εκατόμβη στην Χριστουγεννιάτικη Αγορά του Βερολίνου) και περί Ευρώπης που “είναι η Γερμανία”, περί σχέσεων με την Ρωσία και περί νέων ενδεχόμενων αποχωρήσεων απο την Ευρωπαϊκή Ένωση – η “Ευρώπη” απάντησε συγχυσμένη.
Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, την οποία πολλές φωνές του μηντιακού σύμπαντος “έστεψαν διάδοχο” του Μπαράκ Ομπάμα στο φιλελεύθερο/παγκοσμιοποιητικό consensus της Δύσης, και την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ δεν παρέλειψε να υμνήσει υπονομεύοντάς την, έδωσε ψύχραιμη απάντηση. Ή, πάντως, ψυχραιμοφανή; “Η Ευρώπη κρατάει στα χέρια της το πεπρωμένο της“. Με την παραδοσιακή αμήχανη επιφύλαξη είπε εν συνεχεία το αυτονόητο (“περιμένω την ορκωμοσία του Αμερικανού Προέδρου“) για να καταλήξει στο ακόμη πιο αυτονόητο: “κατόπιν φυσικά θα συνεργαστούμε μαζί του“.
Ήδη ο Γερμανός ΥΠΕΞ – και πιθανότερος, αύριο, Πρόεδρος – Φρανκ-Βάλτερ Στάϊμαγιερ θεώρησε ότι οι θέσεις Τραμπ “προκάλεσαν έκπληξη και ταραχή στις Βρυξέλλες και, υποθέτω, όχι μόνον στις Βρυξέλλες”.
Ενώ ο αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ – και επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών – έσπευσε να ζητήσει “αποφασιστικότητα” από τους Ευρωπαίους μετά απ’ όσα είπε ο Ντόναλντ Τραμπ για ΕΕ και για ΝΑΤΟ. Συμπληρώνοντας το αμίμητο: “Πιστεύω ότι εμείς, οι Ευρωπαίοι, δεν θα πρέπει να πέσουμε σε βαθιά κατάθλιψη”.
Σταματούμε εδώ. δηλαδή σε όσα ακούστηκαν από τους Γερμανούς – διότι σ’ αυτό, πάντως, οι δυσάρεστες τοποθετήσεις Τραμπ ήταν απόλυτα σωστές; η Ευρώπη “είναι η Γερμανία” – το γιατί και το πώς είναι άλλη υπόθεση! Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι έχουμε περιαγάγει εαυτούς σε πρόθυμες αποικίες (βέβαια, η Ελλάδα είναι η βαρύτερη περίπτωση: το βλέπουμε πάλι), οπότε τοποθετήσεις όπως του συμπαθούς εκείνου Πιέρ Μοσκοβισί ότι “οι σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ θα περάσουν μια φάση ροκ” χρησιμεύουν μόνον για μειδίαμα.
Λοιπόν: η τοποθέτηση Μέρκελ – η αρχική, η θεμελιώδης – περί Ευρώπης που κρατάει το πεπρωμένο της στα χέρια της – λέει αλήθεια. Λέει όλη την αλήθεια. Όχι μόνον με την νέα τάξη πραγμάτων στις ΗΠΑ (μην το ξεχνούμε: την δύναμη που … ίδρυσε την Ενωμένη Ευρώπη, που έστησε την ΕΟΚ αφού πρώτα έδωσε ένα Σχέδιο Μάρσαλ σε κατεστραμμένους νικητές κι σε νικημένους για να σηκωθούν απο τα ερείπια…), αλλά και με το καθαρό/σκληρό Brexit που πάει να δώσει ιδιότυπο ρόλο στην Μεγάλη Βρετανία και (κυρίως) με την συνεχιζόμενη εσωτερική αμηχανία πολιτικής στην ΕΕ, οι Ευρωπαίοι θα χρειαστεί να αποφασίσουν πού θα πάνε. Αληθινά.
Όμως, για να γίνει κάτι τέτοιο,θα χρειαστεί να παραμεριστεί ο εγκατεστημένος εδώ και δεκαετίες Ευρωπαϊστικός λαϊκισμός. Τι είναι αυτό, το φαινόμενο που εύστοχα ο Βαγγέλης Τσεκούρας (στο “Ποντίκι”) αποκαλούσε “γιαλαντζί λαϊκισμό”; Είναι η αναγωγή της “Ευρώωωπης” σε ένα είδος νεο-θρησκευτικής πίστης. Που αρκεί να την επικαλείσαι με την βοήθεια των ελίτ και να την προσκυνάς, ώστε να πέφτουν από τον ουρανό “λύσεις” και να φεύγουν τα προβλήματα. Οι λαοί – η αιχμή του λαϊκισμού, εδώ! – την πίστεψαν αυτήν την δοξασία, όπως άλλοι λαοί είχαν πιστέψει τον καημένο τον υπαρκτό.
Σιγά-σιγά, ή μάλλον επιταχυνόμενα, αυτή η δοξασία φεύγει και στην Δύση όπως έσβησε στην Ανατολή. Οι ουσιαστικές, σκληρές επιλογές είναι μπροστά – και το πώς θα μοιραστεί το κόστος τους (της φθίνουσας ανταγωνιστικότητας, της χαμηλής καινοτομίας, του μεταναστευτικού, της πληθυσμιακής απαξίωσης) εισβάλλει στην πολιτική.
