Γνωστο και αντιληπτό, ότι οι δημοσκοπήσεις και οι έρευνες κοινής γνώμης δεν αναδεικνύουν πάντα (ή έστω συνήθως!) απόλυτα συνεκτικές (ή έστω σχετικά συνεκτικές) στάσεις και αντιλήψεις. Όμως, μια πρόσφατη μεγάλη έρευνα – με την οποια μάλιστα ξεκινάει την δημόσια παρουσία του ένα παράξενο όσο και ενδιαφέρον εγχείρημα, η “διαΝΕΟσις” του Δημήτρη Δασκαλόπουλου – με γενικό τίτλο “Τι πιστεύουν οι Έλληνες”, αναδεικνύει αρκετά διαταρακτικά πράγματα.
Δείτε, για παράδειγμα, τις στάσεις που αποκαλύπτει η έρευνα απέναντι σε ορισμένες βασικές έννοιες της οικονομίας και της πολιτικής. Στην κορυφή των αρνητικών εννοιών βρίσκουμε το Ισλάμ, από δίπλα και τον κομμουνισμό (!). Λίγο παρακάτω: ο καπιταλισμός, μαζί και οι πολυεθνικές. Δείτε όμως την σειρά απο κεί και κάτω: λίγο καλυτερα η Δεξιά, ο Ριζοσπαστισμός και το Χρηματιστήριο, επόμενο σκαλοπάτι η Αριστερά. Σε μεγάλη απόσταση, προς τις καλύτερες παντα έννοιες – βρισκόμαστε περίπου στο μέσο της κατανομής… – ο συνδικαλισμός, λίγο καλύτερες οι Αποκρατικοποιήσεις, ακόμη καλύτερη η Οικονομία της Αγοράς, σχεδόν μαζί με τον Σοσιαλισμό. Ακόμη πιο θετικές όμως “οι Αγορές”, με βέλτιστες έννοιες την Ανταγωνιστικότητα και συντριπτικά (!) την Συναίνεση. Βγάλτε άκρη!
Πάμε τώρα σε κάτι πιο άμεσα πολιτικό. Ποιος ωφελήθηκε απο την σχέση Ελλάδας/Ευρώπης; Το 53,9% θεωρεί ότι ωφελημένη βγήκε η Ευρώπη έναντι μόνον 32,5% που πιστεύει ότι ωφελήθηκε η Ελλάδα. Σε τι όμως ωφελήθηκε η Ευρώπη; Κατά 84% στον πολιτισμό, κατά 82% σε γεωπολιτικούς όρους, σε 58,5% σε τρόπο ζωής. Η Ελλάδα – συνεχίζει η ανάλυση των πορισμάτων της έρευνας – βγήκε ωφελημένη στα διεθνή θέματα, στην πολιτική, στα εθνικά θέματα (αυτά ήταν πορίσματα της έρευνας με στοιχεία άνοιξης του 2015). Ζημιωμένη στην οικονομία, στα κοινωνικά δικαιώματα, στα θέματα Κράτους/Δημοσίας Διοίκησης. Στα εθνικά θέματα, η αξιολόγηση “τουμπάρει” αρνητικά ήδη με την επανάληψη της έρευνας (τον Νοέμβριο του 2015): θάξιζε να βλέπαμε πού βρίσκεται σήμερα “μετά τις πιέσεις Σένγκεν”…
Στο καίριο ερώτημα, αν η Ελλάδα βγαίνει ζημιωμένη ή κερδισμένη απο την οικονομική συμμετοχή της στην ΕΕ, ένα 46,2% την θεωρεί ζημιωμένη, μόνον το 28,1% κερδισμένη, το 25,1% ούτε/ούτε. (Μόλις 0,6% δεν ξέρει/δεν απαντά).
Περνώντας τώρα σε βαρύτερες στάσεις απέναντι στην “Ευρώπη”, διαπιστώνεται από την ανάλυση των στοιχείων ένας όλο και πιο ριζωμένος Ευρωσκεπτικισμός των Ελλήνων (βρισκόμαστε στην “πρωτοπορία” του Ευρωσκεπτικισμού μαζί με τους Βρετανούς και του Σκανδιναβούς). Την ίδια στιγμή, πάντως, υπάρχει και η αίσθηση μιας στενής/διατηρούμενης σύνδεσης της Ελλάδας με την Ευρώπη/την Ευρωζώνη. Λείπει πλέον η αποδοχή των φεντεραλιστικών προοπτικών, η οποία χαρακτήριζε τον έντονο Ευρωπαϊσμό της Ελλάδας παλιότερης εποχής. Η προώθηση της Ευρωπαϊκής ενοποίησης μόλις για ένα 20% θεωρείται θετική. Την ίδια όμως στιγμή, δεν θεωρείται ότι ένα Grexit θα αποτελούσε εναλλακτική λύση (δηλαδή προκύπτει μια αίσθηση “Έξω θα ήταν χειρότερα”).
Από τους Έλληνες του τέλους 2015, μόνον ένα 23% επιθυμούν ευθέως Grexit. Οι άνεργοι όμως και στα φτωχότερα εισοδήματα (κάτω των 500 ευρώ) δίνουν ποσοστά 35,4% και 35,5% αντιστοίχως. Οι ηλικίες 25-39 θέλουν το Grexit κατά 33%, οι 18-24 κατά 30%.
Πρόσθετο βέλος: ένα 43% ων νεότερων ηλικιών θεωρούν ώς “λύση” την Ρωσία. Λειτουργεί όμως κάτι τέτοιο σαν πρόταση εξωτερικής πολιτικής/διεθνούς ένταξης; Ή μήπως – όπως το προσεγγίζει ελαφρώς ψυχαναλυτικά ο Παναγής Παναγιωτόπουλος – εκείνο που αναζητείται είναι μια αίσθηση κύρους/εξουσίας (λέγε Πούτιν…);
