ΣΠΙΤΙΑ, ΟΙΚΟΠΕΔΑ, ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ, ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ
Τυφώνας κατασχέσεων το 2017 απειλεί εκατομμύρια νοικοκυριά
Του ΘΑΝΑΣΗ ΛΥΡΤΣΟΓΙΑΝΝΗ
Ετοιμαστείτε για τη μεγάλη καταιγίδα των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών που έρχεται. Οχι ότι σταμάτησαν ποτέ οι πλειστηριασμοί ακινήτων, οι κατασχέσεις καταθέσεων και χρηματικών ποσών στα χέρια προμηθευτών, πελατών και άλλων.
Ομως, το κυνήγι φέτος θα είναι ανελέητο από τις τράπεζες, την εφορία και το ΚΕΑΟ που έχει την ευθύνη για την είσπραξη των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Στα προηγούμενα προσθέστε τις κλήσεις από την τροχαία, τα τιμολόγια νερού, ρεύματος και άλλων οφειλών προς ΔΕΚΟ, Δήμους και ιδιώτες και θα καταλάβετε ότι η Ελλάδα θα μεταβληθεί σε ένα απέραντο χώρο κατασχέσεων.
Στο στόχαστρο μπαίνουν όσοι στην Ελλάδα έχουν χρέη, δηλαδή σχεδόν όλοι οι Ελληνες με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Γιατί ξεσπά αυτή η καταιγίδα; Μα γιατί οι τράπεζες έχουν αναλάβει υποχρέωση να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για να εκτελεστεί σωστά ο προϋπολογισμός, το ΚΕΑΟ για να κλείσουν οι «τρύπες» στα ασφαλιστικά ταμεία και ΔΕΚΟ, δήμοι και λοιπά… ευαγή ιδρύματα γιατί έχουν ανάγκη από χρήμα και επιδιώκουν να το πάρουν από την τσέπη οποιουδήποτε Ελληνα έχει κάποια… ευρουλάκια στην τσέπη ή στην τράπεζα.
Για να έχουμε μία εικόνα τι ακριβώς θα συμβεί θα αναφέρουμε πως:
– Πάνω από 4,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι έχουν χρέη προς την εφορία που φτάνουν στα 93 περίπου δις ευρώ, αλλά από αυτά θεωρούνται εισπράξιμα τα 15 ως 18 δις.
– Περισσότεροι από 1,5 εκατομμύρια ασφαλισμένοι εμφανίζονται να χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία. Οι περισσότεροι κάτω από 5.000 ευρώ. Στο σημείο αυτό για να είμαστε δίκαιοι θα αναφέρουμε πως ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσος Πετρόπουλος δεσμεύτηκε πως δεν θα γίνουν κατασχέσεις στις περιπτώσεις που οι οφειλές είναι μικρότερες από 5.000 ευρώ.
– Ξεπερνούν τις 240.000 οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων που αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων, ενώ πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι που έχουν χρέη από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες.
– Εκατομμύρια χρωστούν κλήσεις από τροχαίες παραβάσεις, τιμολόγια νερού, ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφώνου και λογαριασμούς άλλων ΔΕΚΟ ή στους Δήμους και απειλούνται με κατασχέσεις κυρίως καταθέσεων.
– Κατασχέσεις μπορούν να γίνουν ακόμα και αν έχετε υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη και απολαμβάνετε την προστασία του.
Τον κίνδυνο αυτό αντιμετωπίζουν όσοι έχουν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη, αλλά δεν είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους. Ο τροποποιημένος νόμος Κατσέλη ορίζει ότι αν ο οφειλέτης καθυστερεί υπαίτια την καταβολή τεσσάρων διαδοχικών μηνιαίων δόσεων, που όρισε το δικαστήριο, αποφασίζοντας τα μέτρα προσωρινής προστασίας, η τράπεζα έχει τη δυνατότητα να κινήσει διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για την πρώτη κατοικία.
Αντίστοιχη δυνατότητα δίνεται στις τράπεζες όταν ο οφειλέτης καθυστερεί την καταβολή δόσεων της ρύθμισης, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσό σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τεσσάρων μηνιαίων δόσεων ετησίως.
Τέλος, η τράπεζα έχει τη δυνατότητα να προσφύγει εκ νέου στο δικαστήριο στην περίπτωση που ο οφειλέτης καθυστερεί την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του από τη ρύθμιση για περίοδο μεγαλύτερη από τρεις μήνες ή δυστροπεί επανειλημμένα στην τήρησή της.
Αν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, ο νόμος προβλέπει ότι το Δικαστήριο μπορεί να διατάξει την έκπτωση του οφειλέτη από την προσωρινή προστασία.
Το ποσοστό των οφειλετών που παρότι πήραν προσωρινή προστασία δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους ξεπερνά, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, το 20% και σε αρκετές περιπτώσεις δεν δικαιολογείται από τη συνολική περιουσιακή κατάστασή τους.
Για να συμπληρώσουμε την εικόνα θα αναφέρουμε ότι καθημερινά φτάνουν στις τράπεζες κατασχετήρια που αφορούν 500 και πάνω ονόματα.
Με τα κατασχετήρια ζητείται η δέσμευση καταθέσεων και μάλιστα για ποσά που συνήθως δεν ξεπερνούν τα 150 ευρώ και όπως αντιλαμβάνεστε αυτά αφορούν κυρίως σε λογαριασμούς νερού, τηλεφώνου, ρεύματος και κλήσεις της τροχαίας ή της δημοτικής αστυνομίας.
Τι προβλέπει ο νόμος για τις κατασχέσεις
Προκειμένου οι οφειλέτες του Δημοσίου να γνωρίζουν επακριβώς τι μπορούν πλέον να περιμένουν, υπενθυμίζουμε ότι οι ισχύουσες διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) προβλέπουν, αναλυτικά, τα εξής για το μέτρο των κατασχέσεων:
1) Για την είσπραξη των ληξιπροθέσμων χρεών προς το Δημόσιο που δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση μπορεί να ληφθούν μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, κατά την κρίση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ή άλλης υπηρεσίας που είναι αρμόδια για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής. Τα μέτρα αυτά προβλέπονται στο άρθρο 9 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων και είναι: α) κατάσχεση κινητών περιουσιακών στοιχείων στα χέρια του οφειλέτη, δηλαδή Ι.Χ. αυτοκινήτων, δικύκλων, σκαφών αναψυχής κ.λπ. β) κατάσχεση κινητών περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτων, δηλαδή μισθών, συντάξεων, ενοικίων, επιδοτήσεων, εφάπαξ βοηθημάτων, απαιτήσεων από πελάτες κ.λπ., γ) κατάσχεση ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.
2) Σε περίπτωση κατά την οποία επιλέγεται να ληφθεί το μέτρο της κατάσχεσης ακινήτου ή κινητού περιουσιακού στοιχείου, η Φορολογική Διοίκηση πριν από τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης πρέπει να κοινοποιήσει στον οφειλέτη ατομική ειδοποίηση με την οποία του υπενθυμίζει την υποχρέωση καταβολής της οφειλής και των συσσωρευμένων τόκων υπερημερίας και προστίμων και του δίνει χρονικό περιθώριο 30 ημερών για την ολοσχερή εξόφληση του χρέους ή την υπαγωγή του σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής.
3) Η κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη στα χέρια τρίτων, δηλαδή η κατάσχεση μισθών, συντάξεων, ενοικίων, επιδοτήσεων, εφάπαξ βοηθημάτων, απαιτήσεων από πελάτες κ.λπ., γίνεται χωρίς καμία προειδοποίηση του οφειλέτη.
4) Για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ όσον αφορά στα ποσά των καταθέσεών του σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα. Ωστόσο, για να ισχύσει το ακατάσχετο αυτό όριο, ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωστοποιήσει στο υπουργείο Οικονομικών τον συγκεκριμένο τραπεζικό λογαριασμό του, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά σχετική δήλωση στο σύστημα ΤAXISNET. Εφόσον ο οφειλέτης έχει τραπεζικό λογαριασμό στον οποίο πιστώνονται κάθε μήνα ποσά μισθών ή συντάξεων ή άλλων ασφαλιστικών βοηθημάτων οφείλει να γνωστοποιήσει αυτό το λογαριασμό στο υπουργείο Οικονομικών, ώστε να μην κατάσχονται από αυτόν υπόλοιπα χαμηλότερα των 1.250 ευρώ.
5) Το ακατάσχετο όριο μηνιαίου μισθού, μηνιαίας σύνταξης ή οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος ανέρχεται στο ποσό των 1.000 ευρώ. Δηλαδή, η Φορολογική Διοίκηση δεν μπορεί να ζητήσει κατάσχεση μισθού, σύνταξης ή οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου, εφόσον το ποσό αυτό δεν υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ το μήνα.
Σε περίπτωση μηνιαίου μισθού ή μηνιαίας σύνταξης ή άλλου μηνιαίου ασφαλιστικού βοηθήματος που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ αλλά δεν ξεπερνά τα 1.500 ευρώ, επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ αν το ποσό υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.
Αν δηλαδή κάποιος οφειλέτης του Δημοσίου εισπράττει μισθό 1.600 ευρώ το μήνα, η Εφορία μπορεί να του κατάσχει κάθε μήνα στα χέρια του εργοδότη το 100% του ποσού άνω των 1.500 ευρώ, δηλαδή 100 ευρώ, συν το 50% της διαφοράς μεταξύ 1.000 και 1.500 ευρώ, ήτοι άλλα 250 ευρώ.
6) Δεν επιτρέπεται η κατάσχεση ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων οφειλετών του Δημοσίου, στις περιπτώσεις που τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους προς το Δημόσιο δεν υπερβαίνουν τα 500 ευρώ. Στο όριο των 500 ευρώ δεν περιλαμβάνονται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, οι τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής ή και τα πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής. Για όσους οφείλουν μέχρι 500 ευρώ, το μόνο μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης που μπορεί να ληφθεί είναι η κατάσχεση οικονομικών απαιτήσεων στα χέρια τρίτων (καταθέσεων, μισθών, συντάξεων, ενοικίων, επιδοτήσεων, αποζημιώσεων και λοιπών εσόδων ή εισοδημάτων).
7) Επιτρέπονται οι κατασχέσεις ποσών από καταθέσεις με τη διαδικασία της ηλεκτρονικής αποστολής των κατασχετηρίων προς τις τράπεζες, ακόμη και για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο από 0,01 έως και 50 ευρώ. Αντιθέτως δεν επιτρέπονται κατασχέσεις καταθέσεων με έντυπα κατασχετήρια ούτε κατασχέσεις οποιωνδήποτε άλλων οικονομικών απαιτήσεων στα χέρια τρίτων σε περιπτώσεις οφειλετών που χρωστούν μέχρι 50 ευρώ.
Πώς θα γίνονται οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί
Σήμερα έχει μπει φρένο στις κατασχέσεις ακινήτων χάρη στην αντίδραση πωλητών στους πλειστηριασμούς που διενεργούνται στα δικαστήρια.
Ομως από το Φθινόπωρο αυτή η κατάσταση θα αλλάξει αφού θα είναι έτοιμη και θα τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα πλειστηριασμών, στην οποία οι συμβολαιογράφοι θα συμμετέχουν από τα γραφεία τους.
Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων μέσω της πλατφόρμας που προωθεί το υπουργείο Δικαιοσύνης θα είναι ανοικτού πλειοδοτικού τύπου με δυνατότητα υποβολής διαδοχικών προσφορών θα είναι. Στόχος των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών είναι να παρακαμφθούν τα εμπόδια που έχει δημιουργήσει στα ειρηνοδικεία της χώρας η δράση ομάδων που αντιτίθενται στη διενέργειά τους και έχει οδηγήσει σε πολύμηνη αποχή τους συμβολαιογράφους.
Προβλέπεται ότι κάθε ηλεκτρονικός πλειστηριασμός θα αναγνωρίζεται από μοναδικό αριθμό, ο οποίος θα τον ακολουθεί μέχρι την ολοκλήρωσή του. Στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό θα λαμβάνουν μέρος υποψήφιοι πλειοδότες που έχουν προηγουμένως πιστοποιηθεί, με βάση συγκεκριμένες διαδικασίες που προβλέπονται στον νόμο.
Στο ηλεκτρονικό σύστημα θα καταγράφονται όλες οι υποβληθείσες προσφορές. Οι συμμετέχοντες θα υποβάλλουν συνεχώς προσφορά μεγαλύτερη από την αμέσως προηγούμενη έως το χρόνο λήξης της υποβολής προσφορών. Με βάση τη διαδικασία που περιγράφεται, «με την υποβολή της προσφοράς, οι υποψήφιοι πλειοδότες θα ενημερώνονται αμέσως από το σύστημα με ηλεκτρονικό μήνυμα για το ποσό της προσφοράς τους, τον ακριβή χρόνο υποβολής της, καθώς και ότι αυτή έχει εγκριθεί.
Με το ίδιο μήνυμα ο υποψήφιος πλειοδότης θα ενημερώνεται για το αν είναι αυτός που έχει υποβάλλει τη μεγαλύτερη τρέχουσα προσφορά, καθώς και για τη μέγιστη προσφορά που έχει υποβληθεί στο σύστημα». Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός θα ολοκληρώνεται όταν «μετά τη λήξη της διαδικασίας υποβολής των πλειοδοτικών προσφορών, ο υπάλληλος του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού θα συντάσσει και θα υποβάλλει στο σύστημα την κατασχετήρια έκθεση, ανακηρύσσοντας τον υπερθεματιστή. Όσοι έχουν λάβει μέρος στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό θα ενημερώνονται αμελλητί για τη σειρά κατάταξής τους». Τελικό στάδιο θα είναι η καταβολή του πλειστηριάσματος, το οποίο ο υπερθεματιστής θα έχει υποχρέωση να καταβάλει στον υπάλληλο του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού το αργότερο τη δέκατη εργάσιμη ημέρα από τη διενέργεια του πλειστηριασμού, ενώ ο υπάλληλος οφείλει να το καταθέσει –εντόκως– το αργότερο τη δωδέκατη εργάσιμη ημέρα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, διαδικασία που ακολουθείται και σήμερα.
Πώς θα γλιτώσετε από τις κατασχέσεις καταθέσεων
Όμως, εκτός από την επίθεση υπάρχει και η άμυνα ιδίως τώρα που στο στόχαστρο έχουν μπει μισθοί και συντάξεις από τραπεζικούς λογαριασμούς. Για να μπορέσουν οι πολίτες να προστατευθούν, πρέπει να προχωρήσουν στη δήλωση ακατάσχετου τραπεζικού λογαριασμού στο taxisnet για να προστατεύσουν ποσά μέχρι 1.250 ευρώ μηνιαίως.
Η διαδικασία είναι απλή και γίνεται μέσω του taxisnet. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να μπουν στη διεύθυνση https://www1.gsis.gr/webtax/accountdecl/year2014/accountdecl/index.jsp χρησιμοποιώντας τους κωδικούς του λογαριασμού τους στο taxisnet. Εκεί υπάρχουν αναλυτικές, οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν για να αποφύγουν τις κατασχέσεις από την εφορία.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση αρχικής οφειλής προς το Δημόσιο οποιουδήποτε ύψους άνω των 500 ευρώ, η οποία έχει καταστεί ληξιπρόθεσμη, η αρμόδια Δ.Ο.Υ. έχει τυπικά το δικαίωμα να διατάξει ακόμη και την κατάσχεση της πρώτης κατοικίας του οφειλέτη, αφού για το ακίνητο αυτό δεν προβλέπεται καμία προστασία από το νόμο. Συνήθως όμως το μέτρο αυτό λαμβάνεται για οφειλές ύψους πολύ μεγαλύτερου των 500 ευρώ.
Πώς θα γλιτώσετε αν σας στείλουν ατομική ειδοποίηση
Ο οφειλέτης μπορεί να αμυνθεί κατά της ατομικής ειδοποίησης και της επικείμενης αναγκαστικής εκτέλεσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα δραστηριοποιηθεί άμεσα.
Κατά της ατομικής ειδοποίησης ο νόμος προβλέπει ότι μπορεί να ασκηθεί το ένδικο μέσο της ανακοπής. Με την ανακοπή προσβάλλεται ο τίτλος της αναγκαστικής εκτέλεσης δηλαδή η ατομική ειδοποίηση κι αν έχει ασκηθεί και ένσταση η οποία δεν έχει συζητηθεί τότε μπορεί να προβληθούν και λόγοι επί της ουσίας της οφειλής.
Δηλαδή αν έχει υποβληθεί ένσταση και δεν έχει συζητηθεί ακόμα, ή και προσφυγή που επίσης δεν έχει συζητηθεί, και πάλι θα πρέπει να ασκηθεί ανακοπή για να διακόψει την αναγκαστική εκτέλεση. Και μάλιστα δεν είναι η ανακοπή αυτή που θα διακόψει την εκτέλεση, αλλά η αναστολή που θα ασκηθεί επ’ αυτής.
Δηλαδή το πρώτο βήμα είναι η άσκηση της ανακοπής κατά της ατομικής ειδοποίησης και επί της ανακοπής ασκούμε υποχρεωτικά και αίτηση αναστολής, η οποία αν γίνει δεκτή, διακόπτει την αναγκαστική εκτέλεση μέχρις ότου εκδοθεί η απόφαση της ανακοπής.
Η ανακοπή ασκείται σε προθεσμία 20 ημερών από την παραλαβή της ατομικής ειδοποίησης και η αναστολή εντός 3 ημερών από την άσκηση της ανακοπής. Ο νόμος δεν ορίζει ρητά ποια είναι η προθεσμία άσκησης της ανακοπής και θεωρείται ότι η προθεσμία αυτή λήγει με την έναρξη της αναγκαστικής εκτέλεσης. Πρακτικά όμως για να είμαστε σίγουροι ότι η ανακοπή μας θα είναι εμπρόθεσμη, καλό είναι να ασκείται όσον το δυνατόν συντομότερα και δη μέσα στην 20ήμερη προθεσμία που τάσσεται για τη ρύθμιση.
Σημειώστε δε ότι η αναστολή εκδικάζεται άμεσα, ενώ η ανακοπή δικάζεται μετά από 3-4 χρόνια.
Κάτι παρόμοιο ισχύει και με τα πρόστιμα του ΣΕΠΕ ή του ΦΠΑ. Οι αποφάσεις πρέπει να πληρούν τα τυπικά στοιχεία που προβλέπει ο νόμος, να είναι αιτιολογημένες, να έχει τηρηθεί η αρχή της προηγούμενης ακρόασης κ.τ.λ. Μία καλά στοιχειοθετημένη ανακοπή μπορεί να απαλλάξει τον οφειλέτη από το πρόστιμο ή από ένα μεγάλο τμήμα αυτού. Σημειωτέον δε ότι όταν συζητηθεί μετά από 3-4 χρόνια, μπορεί να ισχύουν άλλες διατάξεις, ευνοϊκότερες, των οποίων θα μπορεί να γίνει επίκληση.
Τέλος είναι πάρα πολύ σημαντική η δήλωση που δημοσιεύτηκε την εβδομάδα που πέρασε η είδηση που δημοσιεύτηκε στην kontranews και σύμφωνα με την οποία απόφαση του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου παρέχει απόλυτη προστασία στη μοναδική κύρια κατοικία.
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή πλήρη προστασία της πρώτης κατοικίας ακόμα κι αν αυτή είναι αυθαίρετη θεσπίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του ανθρώπου για την πρώτη και κύρια κατοικία όταν αυτή κινδυνεύει από κατεδάφιση και κατ’ επέκταση ακόμα και από κατάσχεση. Πρόκειται για απόφαση που ουσιαστικά διευρύνει τα νομικά όπλα πολιτών, η πρώτη κατοικία των οποίων κινδυνεύει από –κυρίως- κατεδάφιση αλλά κατ επέκταση και από κατάσχεση καθώς αφορά μεν δυο Βούλγαρους υπηκόους, αλλά είναι προφανές ότι αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας, καθώς χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων βάλλονται πανταχόθεν.
