Κατα τον Βίτγκενστάϊν, στην τελική αποστροφή του Tractatus, “για όσα δεν μπορείς [έγκυρα] να μιλήσεις, πρέπει να σωπαίνεις”. Σε πολλά μέτωπα θα ήταν σωτήριο αν εφαρμοζόταν αυτό. Ένα εντελώς ιδιαίτερο μέτωπο, όπου προϋποτίθεται αντίστοιχα ιδιαίτερη γνώση, αντίληψη των πραγμάτων, αναγωγή ιστορικού βάθους, σχεδόν τεχνογνωσία προκειμένου να μετάσχει κανείς, είναι εκείνο της Πανορθόδοξης Συνόδου που έχει σχεδιασθεί για αυτήν ήδη την βδομάδα – στην Ορθόδοξη Ακαδημία στο Κολυμπάρι της Κρήτης: η Εκκλησία της Κρήτης είναι πολύ κοντά στην δικαιοδοσία του Οικονομικού Πατριαρχείου, όσο κι αν η Μεγαλόνησος ανήκει στην Ελλάδα – αλλά συνεχώς, τις τελευταίες ημέρες ντεραπάρει προς είτε άδοξη αναβολή, είτε εντελώς κουτσουρεμένη διεξαγωγή. Για έναν “εξωτερικό” παρατηρητή, η Πανορθόδοξη Σύνοδος – “Αγία και Μεγάλη Ιερά Σύνοδος των Ορθοδόξων Εκκλησιών” -, η πρώτη επιχειρούμενη μετά το Σχίσμα (προ 963 ετών, αν θέλει να υπολογίσει κανείς), και επιχειρούσε να λειτουργήσει ως 8η Οικουμενική Σύνοδος θα διεκδικούσε ένα ιστορικό συνεχές αλλά και θα αποτύπωνε την ενότητα των ανά τον κόσμο Ορθοδόξων Εκκλησιών. Οι οποιες, ακριβώς σ’ έναν πολλαπλά ταραγμένο κόσμο, ασκούν/θέλουν να ασκήσουν/επιχειρούν να ασκήσουν έναν ρόλο συνάμα πνευματικό και πολιτικό (με την βαθύτερη του όρου έννοια) – αντίστοιχο μ εκείνο που άσκησε η Καθολική Εκκλησία τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου (οπότε η Ορθοδοξία, λόγω της επίσημης αντιθρησκευτικής στάσης του Ανατολικού Μπλοκ είχε βρεθεί σε ένα ιδιότυπο είδος νάρκης). Δεν είναι τυχαίο ότι, σήμερα, οι εστίες αναταραχής βίσκονται στην απ’ εδώ πλευρά του κόσμου – στο τόξο Ουκρανίας, Καυκάσου, Εγγύς και Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής… Η πορεία προς την Πανορθόδοξη της Κρήτης ήταν φανερό ότι δεν θα ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα, ακριβώς επειδή η “ελευθέρωση” των Ανατολικών Εκκλησιών – και μάλιστα του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο συγκεντρώνει τα εκατομμύρια των πιστών, ένθερμα δε πιστών…- στριμώχνει (ήκιστα θρησκευτική η έκφραση, όμως ακριβής) το ιστορικό πρωτείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Παράλληλα, όμως, δημιουργεί και νέους γεωπολιτικούς συσχετισμούς. (Άσχετο με την Πανορθόδοξη Σύνοδο, αλλά τίποτε δεν είναι άσχετο: σε μια απο τις “παλαίφατες” εκκλησίες – το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων – η Μόσχα έχει έντονη παρουσία ακόμη και σε κτηματικές διευθετήσεις. Που κινδυνεύουμε να ξανακούσουμε σε λίγον καιρό). Έτσι, όταν το Πατριαρχείο Αντιοχείας πρώτο δίστασε να μετάσχει στην Πανορθόδοξη επειδή τα Ιεροσόλυμα ασκούσαν – κατ’ αυτό – “εισπήδηση” στην πνευματική του δικαιοδοσία στην Εκκλησία του Κατάρ (ναι, υπάρχει!), και ύστερα το Βουλγαρίας διεκδικούσε την επιστροφή λειψάνων του Τσάρου Σαμουήλ στην Σόφια (απο το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης) την στιγμή που το Οικουμενικό Πατριαρχείο ζητούσε τα λείψανα Αγίων απο την Σόφια, ήταν φανερό ότι η Πανορθόδοξη δεν πήγαινε για ήρεμα νερά.
Το ζήτημα του πρωτοκόλλου στην διάταξη των καθισμάτων των συμμετεχόντων στην Σύνοδο – τα νεοπαγή Πατριαρχεία, με πρώτο το Ρωσίας, “κατά την τάξιν” έπονται των παλαίφατων: Οικουμενικού, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων – όπως τέθηκε απο τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλο, που τον είχαμε πρόσφατα φιλοξενούμενο με τον Πρόεδρο Πούτιν στο Αγιονόρος, ήταν πρόδηλο ότι οδηγούσε σε συνολική αμφισβήτηση όσο κι αν ακουγόταν βυζαντινισμός. Ηδη στους διστακτικούς προσεχώρησε και η Σερβία και η Γεωργία ενώ η Εκκλησία της Ρωσίας οργανώνει εσωτερική (αλλά δημόσια…) συζήτηση για το αν θα μετάσχει το Πατριαρχείο Μόσχας – το οποίο απο νωρίς δήλωνε ότι μόνον άμα όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες προσέλθουν, θα έχει νόημα η Πανορθόδοξη. Σε μια προσπάθεια να μην αφεθεί να “μαραθεί” η διοργάνωση, οι εργασίες της Πανορθόδοξης ξεκίνησαν – με πρωτοβουλία του Οικονομικού Πατριαρχείου – την περασμένη Πέμπτη, με την λογική της προετοιμασίας του κειμένου που θα κληθούν να επικυρώσουν (στο τέλος της διαδικασίας) οι Προκαθήμενοι. Μάλλον, όμως, ήταν ήδη αργά…
Το post mortem αυτής της ιστορίας κινδυνεύει να αφήσει μεγαλυτερο ίχνος απ’ ότι η ίδια η διοργάνωση.
