Του Νικόλαου Πέττα για την Κυριακάτικη Kontranews
Στα μέσα Δεκεμβρίου του 2019 εξεδόθη μια οδηγία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με την οποία καλούνταν οι τοπικές Δ.Ο.Υ. να προχωρήσουν σε έκδοση πράξεων φόρου εισοδήματος (πράξεων διοικητικού προσδιορισμού φόρου ή εκκαθαριστικά, όπως είναι γνωστές από το παρελθόν) για εισοδήματα συνταξιούχων, τα οποία οι τελευταίοι είχαν εισπράξει το 2013 και για οποία δεν είχαν υποβληθεί σχετικές φορολογικές δηλώσεις. Τα εν λόγω εισοδήματα αφορούσαν τα έτη 2010, 2011 και 2012. Πράγματι, τα σχετικά εκκαθαριστικά (πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου) εκδόθηκαν μέχρι τις 30-12-2019, αναρτήθηκαν στο λογαριασμό του κάθε φορολογούμενου στο taxis και εν συνεχεία απεστάλησαν με επιστολές στις διευθύνσεις των φορολογούμενων.
Για όλα αυτά τα εκκαθαριστικά οι φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν, εκ των πραγμάτων, να ασκήσουν Ενδικοφανείς Προσφυγές προς την Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών. Εξ’ υπαρχής είχαμε επισημάνει, ότι αμφισβητείται η νομιμότητα των εν λόγω πράξεων φόρου, για πολλούς λόγους (και όχι μόνο η παραγραφή), τους οποίους εκθέσαμε σε Ενδικοφανείς Προσφυγές εντολέων μας. Σημειωτέον ότι η εν λόγω υπόθεση είχε και νομοθετική διάσταση, καθώς το Υπουργείο Οικονομικών (με αφορμή την εν λόγω υπόθεση) εισηγήθηκε και πέτυχε την θέσπιση της διάταξη του άρθρου 63Β ως και της παρ. 53 του άρθρου 72 του Ν. 4174/2013 (Βλ. άρθρο 30 του Ν. 4701/2020), με τις οποίες διατάξεις οι φορολογούμενοι σε βάρος των οποίων είχαν εκδοθεί πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου ηδύναντο να υποβάλλουν αίτηση ακύρωσης τους με ταυτόχρονη υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο -και παρά το γεγονός ότι οι φορολογούμενοι είχαν υποβάλει προσφυγές- σε αρκετές περιπτώσεις, ίνα μη είπω κατά κανόνα, αντιμετωπίσαμε το εξής ζήτημα, οι τοπικές Δ.Ο.Υ. να καλούν, δια τηλεφώνου, τους φορολογούμενους να προσέλθουν να υποβάλλουν τροποποιητικές δηλώσεις, στις οποίες συμπλήρωναν τα ποσά των συντάξεων που αναδρομικά είχαν εισπράξει για έτη που είχαν υποπέσει σε παραγραφή (2011, 2012 και 2013). Οι δε, φορολογούμενοι, οι οποίοι ούτε νομικοί είναι, ούτε και οφείλουν να είναι, προσέρχονταν καλόπιστα, υπέβαλαν φορολογικές δηλώσεις σε παραγεγραμμένα έτη, καταβάλλοντας φόρους και μειωμένα πρόστιμα. Τελικώς και για ορισμένες περιπτώσεις η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών «πήρε πάνω της το ζήτημα» (και μπράβο της) και ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2021 να εκδίδει αποφάσεις (όχι σε όλες τι περιπτώσεις) με τις οποίες δικαιώνει τους φορολογούμενους, δεχόμενη ότι πράγματι το δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου να επιβάλει φόρο εισοδήματος για τα αναδρομικά, που εισπράχθηκαν το 2013, είχε υποπέσει σε παραγραφή. Κατόπιν αυτών έχουμε -τουλάχιστον- τις εξής ομάδες συνταξιούχων: 1η Ομάδα Συνταξιούχων: Εκείνοι οι οποίοι δεν προσέφυγαν και κατέβαλαν εξ υπαρχής τα καταλογισθέντα ποσά, τα οποία βεβαίως ήταν παραγεγραμμένα και επομένως αχρεωστήτως τα πλήρωσαν. Τι θα γίνει τελικά με αυτούς;
Ήταν ορθό τελικά να καταβάλουν φόρους για παραγεγραμμένες οφειλές; 2η Ομάδα Συνταξιούχων: Εκείνοι οι οποίοι προσέφυγαν, ασκώντας Ενδικοφανή Προσφυγή και δεν ανέφεραν με ρητό τρόπο ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα της εφορίας είχαν υποπέσει σε παραγραφή. Τι θα γίνει τελικά με αυτούς; Επειδή ένας φορολογούμενος δεν γνώριζε την έννοια της παραγραφής όταν συνέταξε την Προσφυγή του δεν θα δικαιωθεί ποτέ; 3η Ομάδα Συνταξιούχων: Εκείνοι οι οποίοι προσέφυγαν, ασκώντας Ενδικοφανή Προσφυγή, αναφέροντας ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα είχαν παραγραφεί και δικαιώθηκαν από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών. 4η Ομάδα Συνταξιούχων: Εκείνοι οι οποίοι προσέφυγαν, ασκώντας Ενδικοφανή Προσφυγή, αναφέροντας ότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα είχαν παραγραφεί αλλά η προσφυγή τους δεν εξετάστηκε και τώρα πρέπει να προσφύγουν ενώπιον διοικητικών δικαστηρίων. 5η Ομάδα Συνταξιούχων: Εκείνοι οι οποίοι προσέφυγαν, ασκώντας Ενδικοφανή Προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, πλην όμως αφού κλήθηκαν, τηλεφωνικά, από τις κατά τόπους Δ.Ο.Υ. το καλοκαίρι του 2020 υπέβαλαν τροποποιητικές δηλώσεις για τα έτη 2010, 2011 και 2012 και ακολούθως εξέδωσε η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών θετική απόφαση για την περίπτωση τους. Γεννάται, επομένως, το ερώτημα, τι θα γίνει, άραγε, με όλες αυτές τις περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι προσκλήθηκαν από τις φορολογικές αρχές, υπέβαλαν τροποποιητικές δηλώσεις, οικειοθελώς, εγκλωβισμένοι στην ως άνω «παγίδα», που τους έστησε το ίδιο το Υπουργείο;
Η αρχή της νομιμότητας και της ασφάλειας δικαίου ιδίως και προεχόντως στο πεδίο του φορολογικού δικαίου αποτελούν και οφείλουν να συνιστούν αρχές που υπηρετούνται per se, σε όλες τις περιπτώσεις και για όλους τους φορολογούμενους.
* Δικηγόρος Φορολογικού Δικαίου www.pettas-law.gr, info@pettas-law.g
