Της ΝΑΤΑΛΙ ΓΛΕΖΟΥ από την Κυριακάτικη Kontranews
Η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ) ένας “πλανητικός” μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός που έχει στο δυναμικό του τουλάχιστον 280 δημοσιογράφους, που εργάζονται σε 100 ΜΜΕ από 100 χώρες από κάθε γωνιά του πλανήτη, τις προηγούμενες μέρες δημοσιοποίησε τα Pandora Papers, που αποκαλύπτουν τη μεγαλύτερη διαρροή οικονομικών εγγράφων, έως τώρα, για την παγκόσμια, σκιώδη παράλληλη οικονομία των offshore, trust εταιρειών (η οποίες στην ολιγοπωλιακή τους διάρθρωση ονομάζονται καρτέλ).
Οι συγκεκριμένες εταιρείες λειτουργούν σε καθεστώς πλήρους αδιαφάνειας και άκρας μυστικότητας που υπόσχεται “ασυλία” από τις αρμόδιες οικονομικές κρατικές αρχές και παρέχουν το “πλεονέκτημα” της φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής, πλήττοντας, προφανώς, τη φορολογική βάση στη χώρα καταγωγής και εγκαθίστανται σε χώρες, νησιά κυρίως, “φορολογικούς παραδείσους” με πολύ χαμηλό κόστος φορολόγησης, διασφαλίζοντας την επαύξηση των κερδών.
Οι εταιρείες αυτές μέσα από απροσπέλαστους δαιδαλώδεις μηχανισμούς λειτουργίας, κρύβουν την παράνομη (αλλά κάποιες φορές και νόμιμη ) διακίνηση κεφαλαίων , τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών, την ανακύκλωση βρώμικου χρήματος (όπως λαθρεμπόριο όπλων,την εμπορία ναρκωτικών αλλά ακόμα και αρχαιοτήτων ),με πελάτες τους ηγέτες χωρών αλλά και ολιγαρχικών καθεστώτων , “πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα” από τον πολιτικό ή προσωπικό κύκλο κορυφαίων πολιτικών, μεγιστάνες με αμύθητη περιουσία και πολυεθνικές- μεγαθήρια αλλά και διακριτές προσωπικότητες των τεχνών , του αθλητισμού, όπως η Σακίρα ( Κολομβιανή τραγουδίστρια), η Κλόντια Σίφερ (πασίγνωστο μοντέλο από τη Γερμανία) και ο Σαχίν Τεντουλκάρ ο Ινδός αθλητής του κρίκετ.
Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τις δραστηριότητες αυτών των εταιρειών σε 3 κατηγορίες:
- Διαχείριση και εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας
- Διενέργεια χρηματοοικονομικών συναλλαγών
- Παρέμβαση στις οικονομικές δραστηριότητες επιχειρήσεων αναλόγως του κύκλου εργασιών εξαγωγικού ή εισαγωγικού προσανατολισμού τους, καθορίζοντας την τιμή πώλησης προϊόντων προς όφελος των μετόχων των offshore/trust εταιρειών
Tα Pandora papers ήταν η συνέχεια των προηγούμενων δημοσιογραφικών αποκαλύψεων της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων. Eίχαν προηγηθεί οι Offshore Leaks το 2013, τα Panama Papers to 2016 και τέλος τα Paradise Papers το 2017.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έρευνα των FinCΕΝ Αρχείων τον Ιούνιο του 2021 που αναδεικνύει το ρόλο των τραπεζών “στο ξέπλυμα χρήματος, στην εμπορία αγαθών και ανθρώπων και στη διαφθορά που εξακολουθεί να απορρυθμίζει τους νομοθέτες σε ολόκληρο τον κόσμο” από το ICIJ, τον δημοσιογραφικό οργανισμό BuzzFeed News και πληθώρας άλλων ΜΜΕ, τιμήθηκε με το βραβείο Pulitzer για το Διεθνές Ρεπορτάζ από το αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. . Νωρίτερα, το προηγούμενο έτος το ανεξάρτητο, διεθνές δημοσιογραφικό δίκτυο ICIJ προτάθηκε από τον Νορβηγικό Κοινοβούλιο με το Βραβείο Νόμπελ, ενώ το 2013 αποδόθηκε τιμητικά στο ICIJ τίτλος διδακτορικού διπλώματος από το βελγικό Πανεπιστήμιο της Λιέγης.
Τα Pandora papers ήταν το αποτέλεσμα διετούς έρευνας, η οποία τον τελευταίο χρόνο είχε αποκτήσει την κωδική ονομασία “Alladin”, με τη συμμετοχή τουλάχιστον 600 ερευνητών και ρεπόρτερ από 150 ΜΜΕ σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίοι συγκέντρωσαν 11,9 εκ απόρρητα έγγραφα από 3.300 offshore εταιρείες, συνολικά, που διέρρευσαν από 14 χρηματοοικονομικούς συμβούλους – παρόχους υπεράκτιων εταιρειών.
Η συλλογική τιτάνια δημοσιογραφική έρευνα ανέδειξε τη σκοτεινή χρηματοοικονομική αυτοκρατορία των ισχυρών της γης και μεταξύ αυτών, 330 πολιτικών από 90 χώρες (πρωθυπουργών, υπουργών, πρεσβευτών) συμπεριλαμβανομένων 39 νυν και πρώην Προέδρων, επικεφαλής κρατών και Πρωθυπουργών.
Τα ονόματα ηγετών στα Pandora papers
Ας δούμε τους 12 επικεφαλής κρατών οι οποίοι φιγουράρουν στα Pandora papers και με την… ελληνοκυπριακή συμμετοχή, ενώ αναμένονται και τα 283 ελληνικά ονόματα που θα ανακοινωθούν σύντομα :
- Ιλχάμ Αλίγιεφ (Ilham Aliyev), Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν
- Σεμπάστιαν Πινέρα (Sebastián Piñera), Πρόεδρος της Χιλής
- Ντενίς Σασού Νγκουέσσο (Denis Sassou Nguesso), Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό
- Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Λουίς Αμπιναδέρ (Luis Abinader), Πρόεδρος της Δομινικανής Δημοκρατίας
- Γκυγιέρμο Λάσσο (Guillermo Lasso), Πρόεδρος της Δημοκρατίας του Ισημερινού (Εκουαδόρ)
- Αλί-Μπεν Μπονγκό Οντιμπά (Ali Bongo Ondimba), Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Γκαμπόν
- Αμπντάλα Β(Abdullah II), Βασιλιάς της Ιορδανίας
- Ουχούρου Κενιάτα (Uhuru Kenyatta), Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κένυας
- Μίλο Τζουκάνοβιτς Milo Đukanović , Πρόεδρος του Μαυροβούνιου President of Montenegro
- Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θανί (Tamim bin Hamad Al Thani), Σεΐχης του Κατάρ
- Βολοντιμίρ Ζελένσκι (Volodymyr Zelensky), Πρόεδρος της Ουκρανίας
Ενδεικτικά, ας ιχνηλατήσουμε τις ιδιοκτησίες κάποιων πολιτικών ηγετών όπως αποκαλύπτονται στα Pandora papers:
Αγγλία: Ο πρώην πρωθυπουργός της Αγγλίας Τόνι Μπλερ μέσω offshore εταιρείας αγόρασε ακίνητο αξίας 7 εκ. € γλυτώνοντας φόρο αξίας 350.000 €.
Οι δικηγορικοί σύμβουλοι της εταιρείας Farrer & Co που εκπροσωπεί τη βασιλική οικογένεια ανέλαβε τον Νιγηριανό πολιτικό Αμπουκαντάρ Μπακούντου (Abubakar Bagudu), ο οποίος σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ υπεξαίρεσε από τα ταμεία της χώρας του 5 δις δημόσιου χρήματος, τα οποία μεταφέρθηκαν από μια εταιρεία trust στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους σε δικαιοδοσία νεοσύστατης εταιρείας στις Νήσους Κουκ και στη Σιγκαπούρη με την ονομασία “Γαλάζιο Γκρουπ”, καλώντας την εταιρεία trust Asiaciti να εγγράψει την εταιρεία, ενώ ήταν εμπλεκόμενη στη διαχείριση των χρηματοοικονομικών στοιχείων της.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα The Guardian, πάνω από 1500 ακίνητα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ουαλία συνολικής αξίας 4 δις βρετανικών λιρών, μέσω 716 εξωχώριων εταιρειών, έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία ηγετών ξένων χωρών, σε βασιλικές οικογένειες, σε μεγαλοεπιχειρηματίες κ.α.
Συγκεκριμένα ο Βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα Β, κατέβαλε πάνω από 70 εκ. λίρες για την αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ και στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Άσκοτ και στο Λονδίνο, ενώ στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια των ΗΠΑ απέκτησε τρεις παραθαλάσσιες βίλες, η μία δίπλα στην άλλη.
Αντίστοιχα μέσω offshore εταιρειών ο Πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα και η οικογένεια του, μέσω μυστικής ιδιοκτησίας 13 υπεράκτιων εταιρειών για δεκαετίες, αγόρασαν διαμέρισμα στο Λονδίνο.
Σύμφωνα με τηn Guardian, ο Ουκρανός Πρόεδρος , Βολοντιμίρ Ζελένσκι, μέσω αντίστοιχων επιχειρηματικών δικτύων κατέχει ακίνητα στο Λονδίνο και συγκεκριμένα στο πάρκο Regent.
Επίσης για τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, άτομα του στενού οικογενειακού του κύκλου και συνεργάτες του εμπλέκονται σε συμφωνίες αγοράς ακινήτων, ύψους 400 εκ. λιρών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας και πρωθυπουργός της Τσεχίας, Αντρέι Μπαμπίς (Andrej Babis),ο οποίος προεκλογικά είχε υποσχεθεί την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, επενδύοντας 22.εκ δολάρια σε εταιρείες – βιτρίνες, αγόρασε τον πύργο Bigaud στη γαλλική Ριβιέρα, κοντά στις Κάννες, αποκρύπτοντας από τις κρατικές αρχές την εξαγορά του ακίνητου.
Το δικηγορικό γραφείο του Ν. Αναστασιάδη, το οποίο διαχειρίζονται οι κόρες του, εμπλέκεται στην εκπροσώπηση του Ρώσου επιχειρηματία Λεονίντ Λεμπέντεφ,που εγκατέλειψε τη Ρωσία γιατί κατηγορούνταν για φοροδιαφυγή. Ο ίδιος αργότερα απέκτησε την ιδιοκτησία 4 offshore εταιρειών. Σύμφωνα με το ICIJ, 469,184 απόρρητα αρχεία/φάκελοι σχετίζονται με την κυπριακή δικηγορική εταιρεία. Όπως ήταν φυσικό, νέος πόλεμος έχει ξεσπάσει μεταξύ του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ σχετικά με την νέα εμφάνιση της Κύπρου στα Pandora papers μετά το διεθνή διασυρμό της χώρας από το σκάνδαλο πολιτογραφήσεων.
Ο πρώην πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι (Najib Mikati) , ο οποίος το 2019 κατηγορήθηκε από την Εισαγγελία για απόκτηση παράνομου κέρδους από κυβερνητικό επιδοτούμενο πρόγραμμα δανειοδότησης, καταγγελία πολιτικά υποκινούμενη όπως ο ίδιος θεωρεί, ως ιδιοκτήτης offshore εταιρείας που ιδρύθηκε στον Παναμά το 1994, αγόρασε ακίνητα αξίας τουλάχιστον 10 εκ. δολαρίων στο Μονακό.
Κλείνοντας την ενδεικτική λίστα των ηγετών, η δημοσιογραφική έρευνα στοχεύει και τη Ρωσία και συγκεκριμένα αναφέρει ονόματα συνεργατών του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν αλλά επικαλείται και τη Σβετλάνα Κριβονογκίκ (Svetlana Krivonogikh), με την οποία διατηρεί μακροχρόνια σχέση, σύμφωνα, πάντα, με την έρευνα της δημοσιογραφικής ερευνητικής ομάδας Proekt, της οποίας η ακίνητη περιουσία αγγίζει τα 14,5 εκ.$, ενώ έχει στην κατοχή της το 3% του μετοχικού κεφαλαίου της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και από κοινού με τον Πρόεδρο του χρηματοπιστωτικού οργανισμού, Γιούρι Κοβάλτσουκ (Yuri Kovalchuk), έχουν στην κατοχή τους το χιονοδρομικό κέντρο Igora στο Σότσι της Ρωσίας.
Οι πρώτες αντιδράσεις των ηγετών
Οι νομικοί σύμβουλοι του Ιορδανού Βασιλιά ισχυρίζονται ότι η αγορά ακινήτων πραγματοποιήθηκε με χρήματα από τους προσωπικούς του λογαριασμούς που εξίσου χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότηση πολιτικών που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του λαού. Ο ίδιος ο Αμπντάλα τόνισε ότι η αναφορά στο όνομα του εξυπηρετεί πολιτικά κίνητρα.
Ο Τσέχος πρωθυπουργός, Αντρέι Μπαμπίς, σε ανάρτησή του στο Twitter ισχυρίζεται ότι οι αποκαλύψεις συνιστούν μια προσπάθεια επηρεασμού του εκλογικού αποτελέσματος που θα διαμορφωνόταν την προηγούμενη Παρασκευή-Σάββατο, ενώ τόνισε ότι ποτέ δεν έχει κάνει κάτι παράνομο ή κακό.
Ο Κενυάτης πρόεδρος, Ουχούρου Κενιάτα, τόνισε ότι το ICIJ έχει ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά του για την ενίσχυση της οικονομικής διαφάνειας και της ειλικρίνειας και υποσχέθηκε να απαντήσει ουσιαστικά, μόλις επιστρέψει από μια επίσημη επίσκεψη στο εξωτερικό.
Ο Χιλιανός πρόεδρος, Σεμπάστιαν Πινέρα, αρνείται κάθε ανάμιξη του στην πώληση μετοχών εταιρείας εξόρυξης χαλκού και σιδήρου του ορυχείου Dominga σε βιομήχανο επιχειρηματία.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ουκρανικής προεδρίας, ο Βολοντίμιρ Ζελέσνκι, του οποίου η προεκλογική του καμπάνια εστίαζε στην καταπολέμηση της διαφθοράς, δημιούργησε από το 2012 ένα δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών για να προστατευθεί από την “επιθετικότητα” του πρώην προέδρου Βίκτορ Γιανούκοβιτς.
Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν και η οικογένεια του αρνήθηκαν να κάνουν δηλώσεις σύμφωνα με την Guardian.
Οι αντιδράσεις της ρωσικής διπλωματίας
Tέλος, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμιτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε ως ανυπόστατους ισχυρισμούς τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις. Πιο συγκεκριμένα δήλωσε: “Δεν είδαμε τίποτα συγκεκριμένο σχετικά με κρυμμένο πλούτο ιδιοκτησίας ανθρώπων που βρίσκονται στον στενό κύκλο του Πούτιν. Αν υπάρξουν σοβαρά δημοσιεύματα που βασίζονται σε κάτι χειροπιαστό και αναφέρονται σε κάτι συγκεκριμένο, τότε θα τα διαβάσουμε προσεκτικά”.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Μαρία Ζαχάροβα, στον προσωπικό της κανάλι στο Telegram, μεταξύ άλλων, τόνισε ότι “η έρευνα του ICIJ κατονόμασε τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τον μεγαλύτερο φορολογικό παράδεισο”, αφήνοντας στην άκρη το ονόματα, τουλάχιστον, 40 Ρώσων επιχειρηματιών που βρίσκονται στη λίστα σύμφωνα με το ICIJ. Μεταξύ αυτών, ο Κονσταντίν Ερνστ , ο σκηνοθέτης των εκδηλώσεων έναρξης των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων που έγιναν στο Σότσι της Ρωσίας το 2014, κατηγόρησε το δημοσιογραφικό δίκτυο ότι δουλεύει για τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.
Οι νέες αποκαλύψεις σε καιρούς μιας πρωτοφανούς, πολυδιάστατης κρίσης
Όλες αυτές οι αποκαλύψεις ήρθαν στο φως της δημοσιότητας σε καιρούς έντονης κοινωνικής/λαϊκής δυσαρέσκειας, πανδημικού εφιάλτη, κλιματικής αλλαγής με συνέπεια τη σταδιακή εξαφάνιση υδάτινων πόρων σε κάποιες γωνιές του πλανήτη, ενώ σύμφωνα με τον Σ. Kυριάκη, Oμότιμο Kαθηγητή Kτηνιατρικής Σχολής του AΠΘ, θα πρέπει να προσμένουμε ότι “αν δε ληφθούν άμεσα μέτρα η επισιτιστική κρίση αναμένεται να πάρει εφιαλτικές διαστάσεις, για ολόκληρο τον πλανήτη”;…
Και στο πεδίο της παγκόσμιας οικονομίας μήπως έρχεται νέος υφεσιακός τυφώνας(;) αντίστοιχος της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008, με καταγεγραμμένη την καθίζηση εθνικών οικονομιών, την εκτίναξη της ανεργίας και την κρατική δυστοκία κυβερνήσεων χωρών σε κοινωνικές παροχές, λόγω του φονικού ιού;…
Η γεωγραφική κατανομή offshore και ισχυρών έχει γεωπολιτικό πρόσημο
Και με μια πιο προσεκτική ανάλυση, μήπως θα μπορούσαμε να αντιληφθούμε ότι τα πολιτικά πρόσωπα της Δύσης , συγκριτικά με εκείνα της Μέσης Ανατολής, της Ασίας , της Ρωσίας και της Λατινικής Αμερικής, παραμένουν τελικά στο απυρόβλητο; Μήπως η “πάταξη” της διαφθοράς έχει, τελικά, ψυχροπολεμικό δυτικό πρόσημο, όπως επικαλούνται και τα Wikileaks; Τότε γιατί η δημοσιογράφος των Panama Papers, Δάφνη Καρουάνα Γκαλίτζια (Daphne Caruana Galizia), δολοφονήθηκε στη Μάλτα;…
Ο βοηθός αρχισυντάκτη της ερευνητικής ιστοσελίδας “The Grayzone”, Μπεν Νόρτον, δημοσίευσε στον προσωπικό λογαριασμό στο Twitter άρθρο του THINK TANK του ΝΑΤΟ, atlanticcouncil.org, όπου τονίζεται ότι χρήζουν αμερικανικής “αντιμετώπισης” οι παράνομες χρηματοοικονομικές συναλλαγές στην Κίνα και στη Ρωσία, οι οποίες “εργαλειοποιούνται” για την υπονόμευση του κράτους δικαίου. Γιατί χρειάζεται η νέα, μεγάλη αμερικανική “μάχη” ενάντια στη ρωσο-κινέζικη διαφθορά και οι ευλογίες του δυτικού ακροατηρίου προϋποθέτουν πληροφόρηση από ένα παγκόσμιο δίκτυο συνεργάσιμων με τις βορειοατλαντικές ντιρεκτίβες δημοσιογράφων…
Μήπως τελικά τα Pandora papers αποτελούν μια απόπειρα αντιπερισπασμού μπροστά σε έναν αχαρτογράφητο ψυχροπολεμικά, υγειονομικά και κοινωνικοοικονομικά χειμώνα με τους ισχυρούς της γης να είναι πάντα στο απυρόβλητο;
