Ο διάλογος Δούκα-Λιβανού δεν ανέδειξε μόνο το πολυσχιδές παρασκήνιο των εκλογών του 2007. Μία παράγραφος, από άρθρο ενός εκ των στυλοβατών (πυλώνων θα λέγαμε) του σημερινού συστήματος εξουσίας, πολέμιου όμως του Κώστα Καραμανλή, υπενθύμισε, στους πιο υποψιασμένους τουλάχιστον, την αιτία ή μία από τις αιτίες αυτής της «κολόνιας» που κρατάει τόσα χρόνια τώρα.
Εξηγεί όμως και το γιατί της επίμονης προσπάθειας σύνδεσης του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα με τον πρώην πρωθυπουργό και πρόσωπα που συμπορεύτηκαν μαζί του. Σε δύο λέξεις συνοψίζεται όλο το νόημα: «Βασικός μέτοχος». Ο λόγος, για τους λιγότερο μυημένους, για τη νομοθετική παρέμβαση (από τις πρώτες της θητείας της) της κυβέρνησης Καραμανλή, με την οποία επιχειρήθηκε να τεθεί ασυμβίβαστο στις δραστηριότητες επιχειρηματιών που είχαν συναλλαγές με το δημόσιο και ταυτόχρονα είχαν στην ιδιοκτησία τους Μέσα Ενημέρωσης.
Για να είμαστε ακριβείς, δεν ήταν ο τότε πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του, που ανακάλυψαν «την πυρίτιδα».
Η σχετική συζήτηση είχε ξεκινήσει πολύ πριν. Η εμπλοκή των λεγόμενων «εργολάβων του δημοσίου», ορισμένων εξ αυτών, με τα Μέσα Ενημέρωσης, ακριβέστερα με την ιδιοκτησία ισχυρών μιντιακών ομίλων, δημιουργούσε εξ αντικειμένου, συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, σε σχέση με τους υπόλοιπους συναλλασσόμενους, στον ίδιο επιχειρηματικό στίβο.
Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια να μπει κάποια τάξη, σ’ αυτό το πεδίο, χωρίς ρητή σύνδεση με τα μέσα ενημέρωσης, έγινε το 1997, με τη νεοπαγή κυβέρνηση Σημίτη. Η υπαναχώρηση, την ύστατη ώρα, του τότε πρωθυπουργού, στη θέσπιση ενός αυστηρού πλαισίου, προκάλεσε την παραίτηση του τότε αρμόδιου υπουργού Χάρη Καστανίδη. Παρ’ ότι ο νυν βουλευτής του ΚΙΝΑΛ, επανήλθε στην κυβέρνηση Σημίτη, προς το τέλος της θητείας της τελευταίας, η σχέση του με το λεγόμενο «εκσυγχρονιστικό» ρεύμα, όπου είχε προσχωρήσει από νωρίς, διερράγησαν οριστικά και αμετάκλητα.
Η συζήτηση, επικεντρωμένη πια στην «ανάρμοστη» σχέση «εργολάβων του δημοσίου» και, ταυτόχρονα, ιδιοκτητών μιντιακών ομίλων, τέθηκε με έμφαση και ένταση, στις αρχές του 21ου αιώνα, στη διάρκεια μίας αναθεωρητικής, του Συντάγματος, διαδικασίας (2001).
Με πρωτοβουλία του Ευάγγελου Βενιζέλου, τότε γενικού εισηγητή της πλειοψηφίας, αλλά και ευρύτατη συναίνεση, ψηφίστηκε το περίφημο άρθρο περί «βασικού μετόχου». Με τον συνήθη βολονταρισμό του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ, οι διατάξεις του σχετικού άρθρου ήταν τόσο λεπτομερειακές και δεσμευτικές, ώστε να περιορίζουν αρκετά τα περιθώρια του κοινού νομοθέτη. Η πρώτη ωστόσο νομοθετική παρέμβαση, επί κυβέρνησης Σημίτη, κρίθηκε ανεπαρκής, αν όχι και διαβλητή, καθώς άφηνε αρκετές δικλείδες διαφυγής. Ο Κώστας Καραμανλής, στην αντιπολίτευση, ανήγαγε το θέμα του «βασικού μετόχου», σε κεντρικό στοιχείο της πολιτικής του δράσης και προεκλογικό στόχο.
