Του Απόστολου Κρυωνίδη από την Κυριακάτικη Kontranews
O Τζων Μέυναρντ Κέυνς το 1919 έγραψε ότι «με μία συνεχιζόμενη διαδικασία πληθωρισμού, οι κυβερνήσεις μπορούν να κατασχέσουν, κρυφά και απαρατήρητα, ένα σημαντικό μέρος του πλούτου των πολιτών τους. Με τη μέθοδο αυτή όχι μόνο κατάσχουν, αλλά κατάσχουν και αυθαίρετα. Και ενώ αυτή η διαδικασία καθιστά πολλούς πιο φτωχούς, σε κάποιους άλλους προσδίδει πλούτο».
Η φράση αυτή συμπυκνώνει τους κύριους κινδύνους με τους οποίους βρίσκεται αντιμέτωπη η ελληνική και ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας λόγω των πληθωριστικών πιέσεων.
Ο πληθωρισμός που φουσκώνει φαίνεται πως έχει πολλές αιτίες. Η αλματώδης 16μηνη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου από τα χαμηλά 20ετίας που σημείωσαν τον Μάρτιο του 2020, οι παρεπόμενες αυξήσεις της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, οι συμφορήσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες που δημιουργεί η ταυτόχρονη επανεκκίνηση των οικονομιών αλλά και η επεκτατική νομισματική πολιτική των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών συνδυαστικά, ωθούν ταχύτατα και ταυτόχρονα προς τα πάνω τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών σε όλη την Ευρώπη, αν και όχι με ομοιόμορφο τρόπο.
Στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι ξεπέρασε τον Αύγουστο το 3%, κάνοντας ρεκόρ δεκαετίας, δηλαδή μιας ποσοστιαίας μονάδας πάνω από το μακροχρόνιο στόχο του 2% που έχει θέσει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός τον Ιούλιο ήταν 1,4%, με εξαιρετικά αυξητική τάση, αφού ανέβηκε σε αυτά τα επίπεδα σε μόλις 6 μήνες από τον Δεκέμβριου του 2020 οπότε η πανδημία τον είχε προσγειώσει στο αρνητικό επίπεδο του -2,3%. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις, πάνω από τα επίπεδα του πληθωρισμού, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ παρατηρούνται στις μεταφορές, τη στέγαση και τα τρόφιμα.
Την περασμένη Πέμπτη η κ. Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε, παραφράζοντας γνωστή φράση της Μάργκαρετ Θάτσερ, ότι «η κυρία δεν μειώνει» (the lady isn’t tapering) προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την απόφαση του Διοικητικού Συμβούλιο της ΕΚΤ για τη σταδιακή ελάττωση του ρυθμού εκτέλεσης του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων που εκτελείται στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάσχεσης των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19.
Αυτό συνηγορεί στην άποψη ότι ο πληθωρισμός δεν είναι παροδικός και ίσως αποτελέσει πιο μεσοπρόθεσμο φαινόμενο, ειδικά αν οι αυξήσεις σε καύσιμα και ναύλους συνεχιστούν. Μάλιστα προεξοφλείται από πολλούς αναλυτές η περαιτέρω κλιμάκωση του τουλάχιστον έως τα τέλη του έτους.
Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρουσιάζει και στο θέμα αυτό μία μουδιασμένη και ασυντόνιστη αντίδραση. Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Σταϊκούρας παρουσίασε τον πληθωρισμό σαν εισαγόμενο και παροδικό φαινόμενο. Ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Γεωργιάδης στη αρχή παρότρυνε τους καταναλωτές να ψάχνουν στη σχετική ψηφιακή εφαρμογή του Υπουργείου Ανάπτυξης για τις χαμηλότερες τιμές των προϊόντων, ενώ επανήλθε ζητώντας από τα σούπερ μάρκετ να απορροφήσουν όσο μπορούν τις αυξήσεις στις τιμές. Ο δε Υπουργός Ενέργειας κ. Σκρέκας ενημερώνει την κοινωνία, σαν οικονομικός αναλυτής, για την επίδραση στη τιμή ρεύματος που είχε η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου όσο και οι ανοδικές τάσεις στο χρηματιστήριο των ρύπων. Δείχνουν ότι δε συναισθάνονται πως ο πληθωρισμός ήδη πλήττει σοβαρά τα νοικοκυριά με το μεγαλύτερο βάρος, ως συνήθως, να πέφτει στα μικρά βαλάντια, όπως δείχνουν και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
Η Πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής κ. Γεννηματά πρότεινε την Τετάρτη, παρουσία των εκπροσώπων των βασικών καταναλωτικών οργανώσεων, την άμεση μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα ώστε να ανασχεθεί άμεσα το κύμα της ακρίβειας. Η πρόταση αυτή μπορεί να εκτελεστεί χωρίς να δημιουργήσει δημοσιονομικά κενά, δεδομένου ότι η αύξηση του πληθωρισμού ενισχύει τα έσοδα του κρατικού Ταμείου μέσα από τους έμμεσους φόρους και ειδικά τους φόρους κατανάλωσης. Μάλιστα, το γεγονός ότι η χώρα μας βρίσκεται στην 3η θέση σε φόρους κατανάλωσης στην Ε.Ε., μία κατάταξη που απέκτησε κυρίως λόγω της φοροκαταιγίδας του 3ου Μνημονίου, συνηγορεί σε παρεμβάσεις στο πεδίο αυτό.
Παράλληλα πρότεινε την άμεση αύξηση των ελέγχων από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για την αντιμετώπιση αθέμιτων πρακτικών στις αγορές με ολιγοπωλιακή διάρθρωση, όπως στον κλάδο παραγωγής, διανομής και εμπορίας βασικών καταναλωτικών ειδών και ιδίως ειδών διατροφής και στον κλάδο της ενέργειας.
Αν και οι αρμόδιοι Υπουργοί δεν αντιληφθούν σύντομα ότι ο πληθωρισμός δαγκώνει τα ελληνικά νοικοκυριά, θα καταλάβουν ότι δαγκώνει και Κυβερνήσεις.
*Αναπληρωτής Γραμματέας του Τομέα Οικονομικών του Κινήματος Αλλαγής, Οικονομολόγος και απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης
