Ο πρώτος και «εύκολος» προβληματισμός στρατηγικού χαρακτήρα αναφορικά με τον κορωνοϊό είναι ο τουρισμός: είναι, δηλαδή, απολύτως εύλογο να προβληματιστεί κανείς φέτος που η «βαριά βιομηχανία» μας θα νοσήσει άσχημα και βαριά, αν τελικώς είναι σωστό μία χώρα να εξαρτάται τόσο πολύ από μία τόσο απρόβλεπτη και έκθετη στην τύχη και σε χιλιάδες παράγοντες οικονομική δραστηριότητα. Εξάλλου, ο τουρισμός μπορεί να αλλάξει όχι μόνο εξαιτίας μίας επιδημίας, αλλά και επειδή κλιματική κρίση διαρκώς βαθαίνει ή διότι μπορεί να προκύψει ένα κλίμα αστάθειας σε σχέση με τον μονίμως απρόβλεπτο και νευρικό γείτονά μας.
Όμως, ο κορωνοϊός δεν επηρεάζει μόνο τον τουρισμό. Τα όσα αναμένονται να συμβούν στον τουρισμό είναι απόρροια των κλειστών συνόρων, που προκαλούν και πολλές ακόμη τεκτονικές αλλαγές. Για παράδειγμα, στη Δυτική Μακεδονία και αλλού, οι παραγωγοί που ετοιμάζονται τέτοιες μέρες κάθε χρόνο να μαζέψουν κεράσια, ροδάκινα, νεκταρίνια και βερύκοκα, δεν βρίσκουν εργάτες για να το κάνουν. Βλέπετε, τα σύνορα με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία είναι κλειστά για εποχικές δουλειές. Αυτό, όμως, δεν αφορά μόνο την παραγωγή των ντόπιων προϊόντων, αλλά το γεγονός ότι κάθε χώρα έχει κλειστά σύνορα έχει αλλάξει πλήρως τις συνθήκες στην εφοδιαστική αλυσίδα. Είναι αυτονόητο, για παράδειγμα, ότι μία χώρα που εισάγει το 68% περίπου των τροφίμων που καταναλώνει θα έχει αργά ή γρήγορα ακόμη και επισιτιστικό πρόβλημα. Μια βόλτα στις λαϊκές αγορές το τελευταίο διάστημα θα πείσει και τον πλέον δύσπιστο για το πόσο έχουν «τσιμπήσει» προϊόντα καθημερινής ανάγκης, αναπόσπαστα «δεμένα» με τις διατροφικές μας συνήθειες.
Χρειάζεται, λοιπόν, να δούμε πολλά πράγματα από την αρχή: πόσο θα στηριζόμαστε εφεξής στον τουρισμό. Πόσα τρόφιμα θα παράγουμε. Και, βεβαίως, όταν τα παράγουμε, ποιοι θα τα μαζεύουν για να λειτουργήσει η εφοδιαστική αλυσίδα και να φτάσουν στα ψυγεία μας.
Η συζήτηση προφανώς δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε απλή, ούτε όμως μονοθεματική. Ωστόσο πρέπει να γίνει. Και αυτό μας το απέδειξε ο μονοκύτταρος οργανισμός που οι επιστήμονες έχουν βαφτίσει COVID19.
