Του Γιώργου Κύρτσου από την Κυριακάτικη Kontranews
– Πληρώνει τις περιπέτειες με Ιράν, Ρωσία και σε βάρος των Αράβων
Η φραστική επίθεση του Προέδρου της Τουρκίας Ερντογάν σε βάρος της Ελλάδας και του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη αντιμετωπίστηκε με χαρακτηριστική ψυχραιμία από τον τελευταίο και με μεγάλη δόση συγκατάβασης από τους περισσότερους αναλυτές.
Ο Ερντογάν βρίσκεται σε κλοιό προβλημάτων, αποτέλεσμα μιας μεγαλομανούς εξωτερικής πολιτικής την οποία η Τουρκία δεν έχει τις δυνατότητες να υποστηρίξει.
Το σκάνδαλο της Halk Bank
Ο γαμπρός του Ερντογάν και οι συνεργάτες του που ήλεγχαν την τουρκική τράπεζα Halk Bank έκαναν περιουσία δισεκατομμυρίων σπάζοντας το εμπάργκο που είχε επιβληθεί με πρωτοβουλία των ΗΠΑ στο Ιράν.
Η καλή σχέση που είχε ο Ερντογάν με τον Πρόεδρο Τραμπ και η στενή συνεργασία των γαμπρών τους προστάτευσαν τον Τούρκο Πρόεδρο από τις συνέπειες της επιλογής του υπέρ του Ιράν και σε βάρος των ΗΠΑ και όσων προσπαθούσαν να αποτρέψουν την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου από το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης.
Ο Μπάιντεν όμως επιδιώκει να βάλει την αμερικανική διπλωματία σε νέα βάση και να ανασυντάξει τις δυνάμεις της Δύσης. Η αμερικανική Δικαιοσύνη βγάζει από το «ψυγείο» το φάκελο της Halkbank και η σχετική δίκη αναμένεται να ξεκινήσει τέλη Φεβρουαρίου αρχές Μαρτίου.
Ο Ερντογάν θα βρεθεί εκτεθειμένος στην αντίληψη της κυβέρνησης Μπάιντεν αλλά και της αμερικανικής κοινής γνώμης για τα χρυσοφόρα πάρε-δώσε του γαμπρού του με το Ιράν.
Το ζήτημα των S-400
Ο δεύτερος λογαριασμός τον οποίο αντιμετωπίζει ο Ερντογάν σχετίζεται με την προνομιακή σχέση που ανέπτυξε με τη Ρωσία, η οποία οδήγησε στην προμήθεια των υπερσύγχρονων ρωσικών πυραύλων S-400.
Με το πέρασμα του χρόνου η Τουρκία αναδείχθηκε σε ανταγωνιστικό συνεταίρο της Ρωσίας και δημιούργησαν μαζί σφαίρες επιρροής στη Συρία, τη Λιβύη και το νότιο Καύκασο.
Το ζήτημα των S-400 είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ γιατί υπονομεύει την αποτελεσματικότητα των οπλικών συστημάτων τους και τη συνοχή του ΝΑΤΟ. Ο Τραμπ είχε κάνει μια επιλογή υπέρ της εσωστρέφειας και της σταδιακής απομάκρυνσης των ΗΠΑ από διεθνείς οργανισμούς και τη δυτική συμμαχία, ο Μπάιντεν όμως δείχνει αποφασισμένος να διεκδικήσει ξανά πρωταγωνιστικό ρόλο για τις ΗΠΑ.
Η απαίτηση της Ουάσινγκτον να επιστρέψει ουσιαστικά ο Ερντογάν τους S-400 στη Ρωσία τον φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Από τη μια φοβάται αποσταθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας, όπως το 2018 με πρωτοβουλία των ΗΠΑ και από την άλλη ανησυχεί μήπως ενδεχόμενος συμβιβασμός του με τις ΗΠΑ τον εκθέσει στους εθνικιστές που τον υποστηρίζουν.
Η Ουάσινγκτον δεν του χαρίζεται και πρόσθεσε στις απαιτήσεις της την απελευθέρωση ενός βαθύπλουτου Τούρκου, του Οσμάν Καβαλά, ο οποίος έχει φυλακιστεί ως δήθεν συμμέτοχος στο αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016 και σε προγενέστερες αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις. Να θυμίσουμε ότι την περασμένη φορά που η αμερικανική κυβέρνηση ζήτησε από τον Ερντογάν την απελευθέρωση ενός Αμερικανού πάστορα που κρατείτο και αυτός για υποτιθέμενη συμμετοχή στο πραξικόπημα, ο Τούρκος Πρόεδρος συμμορφώθηκε ύστερα από οικονομικές κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ και αποσταθεροποίησαν για ένα διάστημα την τουρκική οικονομία και το εθνικό νόμισμα.
Οι σχέσεις με τους Άραβες
Ο τρίτος λογαριασμός που καλείται να πληρώσει ο Ερντογάν έχει σχέση με τα αραβικά κράτη. Προκάλεσε τις κυβερνήσεις τους με την ανοιχτή υποστήριξή του στους Αδελφούς Μουσουλμάνους της Αιγύπτου, με τα νέο-οθωμανικά σχέδιά του και με την προσπάθειά του να εμφανιστεί σαν εγγυητής των ιερών τόπων των Σουνιτών Μουσουλμάνων. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής μετέτρεψε την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί.
Οι κυβερνήσεις των αραβικών κρατών αντιτίθενται στον τουρκικό επεκτατισμό και ορισμένες παρεμβαίνουν στη Λιβύη σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν την τουρκική στρατιωτική παρουσία.
Εξαίρεση στον κανόνα της αραβικής αντίθεσής στον Ερντογάν αποτελεί το Κατάρ, το οποίο χρηματοδοτεί απλόχερα την τουρκική οικονομία σε μια κρίσιμη γι’ αυτήν φάση.
Στην αντίθεση των Αράβων με την Τουρκία προστέθηκε το τελευταίο διάστημα η συνεννόηση ορισμένων αραβικών κρατών με το Ισραήλ στα πλαίσια των λεγόμενων συμφωνιών του Αβραάμ. Παράλληλα έχουν πέσει οι τόνοι της αντιπαράθεσης Σαουδικής Αραβίας – Κατάρ που είχε οδηγήσει το τελευταίο σε στενότερη συνεργασία με την Άγκυρα. Ο Μπάιντεν επιχειρεί να κλείσει ή τουλάχιστον να ελέγξει δυσάρεστες καταστάσεις στην αραβική χερσόνησο και γι’ αυτό ζητά από τη Σαουδική Αραβία να απεμπλακεί σταδιακά από τον εμφύλιο στην Υεμένη και να έρθει σε συνεννόηση με το Κατάρ, το οποίο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιοχή.
Οι περιπέτειες του Ερντογάν με το Ιράν, με τη Ρωσία και σε βάρος των Αράβων μετατρέπονται τώρα σε λογαριασμούς που πρέπει να καλύψει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
* Ευρωβουλευτής ΝΔ
