Μας Ηρθε από περισσότερες της μιας πλευράς, γι αυτό και αισθανόμαστε την ανάγκη να το καταθέσουμε στον αναγνώστη. Ενα επόμενο σκαλοπάτι στην κλιμάκωση της “αμυντικής επιθετικότητας” από πλευράς του Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να μας αφορά πολύ άμεσα – κι ας μην έχει μέχρι τώρα συζητηθεί.
Πρόκειται για την θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποια θεωρούσαμε ότι τα τελευταία χρόνια είχε βελτιωθεί με την επιλογή Ερντογάν να “κλείσει μέτωπα”. Τώρα τελευταία, βέβαια, μια με την ανοχή-ενίσχυση-προτροπή του να απευθυνθεί το κάλεσμα σε προσευχή/αντάν από μέσα από την ΑγιαΣοφιά , κάτω από τον Παντοκράτορα (κλιμάκωση σε σχέση με τις προηγουμενες φορές, που ήταν απο τους μιναρέδες, κλιμάκωση όμως και με την μετάδοση σε εθνικό δίκτυο…), μια με την επιστροφή στο αρνητικό status quo ante ως προς την δυνατότητα λειτουργίας τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά (στην Τραπεζούντα του Πόντου, με εικόνισμα αναγόμενο στα χέρια του Ευαγγελιστή Λουκά που μετά από μυθιστορηματικές περιπέτειες κατέληξε – με ανοχή Ισμέτ Ινονού και μεσολάβηση Ελευθερίου Βενιζέλου – στην Ελλάδα), το κλίμα βάραινε.
Δεν αναφερόμαστε όμως σ’ αυτό. Αλλά στο ότι, στην Τουρκια-μετά-το-πραξικόπημα “ανακαλύπτεται” σειρά από παλαιότερες τοποθετήσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, υπέρ της δράσης του “ιμάμη” Φετουλλάχ Γκιουλέν. Πρόκειται για τοποθετήσεις αρκετά παλαιότερες μεν, που ξεκινούν με βάση τις πρωτοβουλίες Γκιουλέν για ενίσχυση του διαθρησκειακού διαλόγου, με το υπό την ευρύτερη έννοια πολιτικό ζητούμενο της άρσης των εντάσεων μεταξύ κοινοτήτων και χωρών. Καθώς ο Βαρθολομαίος ευρύτερα στρατευόταν υπέρ του διαλόγου – και στα πλαίσια των Χριστιανικών δογμάτων άλλωστε, συνεχίζοντας το έργο μεγάλων προκατόχων του όπως του Αθηναγόρα, αλλά και άλλους χώρους όπως της περιβαλλοντικής συνείδησης/“Πράσινος Πατριάρχης” – είχε βρει στις πρωτοβουλίες Γκιουλέν ένα πρόσθετο έρεισμα. Που του επέτρεπε, θεώρησε, να βοηθήσει και να βοηθηθεί για την βελτίωση της θέσης του Πατριαρχείου στην Τουρκία.
Η επιθετική – έως και κυριολεκτικά… – τροπή την οποία έλαβε εν γένει ο ισλαμισμός τα τελευταία χρόνια, αλλά εν προκειμένω και η πολύπλευρη αξιοποίηση του ισλαμισμού από τον Ερντογάν προκειμένου να τσιμεντώσει το καθεστώς του, πλέον, στην Τουρκία, οδήγησαν αυτές τις προσδοκίες και ελπίδες σε προσάραξη. Καθώς όμως σήμερα ο,τιδήποτε σχετίζεται με τον Φετουλλάχ Γκιουλέν λειτουργεί ως “κόκκινο πανι” για τον Ερντογάν, η θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη κινδυνεύει με πρόσθετες περιπέτειες. Ας σημειωθεί ότι, στα πλαίσια του πογκρομ με το οποίο ο Ερντογάν επιχειρεί να ξεριζώσει ο,τιδήποτε (θεωρεί ότι) τον απειλεί, βρέθηκε στοχευμένος και τελικώς συνελήφθη ο πρέσβυς Γκιουρσέν Μπαλίκ – εξ απορρήτων του Αχμέτ Νταβουτογλου ( της εποχής της πολιτικής των “μηδενικών προβλημάτων της Τουρκίας με τους γείτονες”) -ο οποίος επί Προεδρίας Γκιουλ είχε, το 2013 εν προκειμενω, κανονίσει συνάντηση Νταβούτογλου/Γκιουλέν στις ΗΠΑ, όταν ήδη εμφανίζονταν σκιές στις σχέσεις της Άγκυρας με τον “ιμάμη”.
Το πρόβλημα με τον Βαρθολομαίο και για το Φανάρι, τώρα, μπορεί να λάβει μια απο δυο αντιδιαμετρικές μορφές: είτε να δούμε τα πλαίσια λειτουργίας των Ρουμ Ορτοντόξ πάλι να στενεύουν στην Τουρκια, είτε να δελεασθούν/υποχρεωθούν σε ανοιχτά φιλο-Ερντογανική στάση. Ποιο το χειρότερο;
Η ασπίδα που παλιότερα αποτελούσαν οι ΗΠΑ – και μάλιστα σε στιγμές προεκλογικής εκστρατείας για την Προεδρία! – όσον αφορά την ελευθερία κινήσεων του Πατριάρχη, το καθεστώς του Πατριαρχείου ως Οικουμενικού, την Χάλκη κοκ κινδυνεύει τώρα, με την ανοιχτή εχθρότητα Ερντογάν προς τους Αμερικανούς μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και περί την κεφαλή Γκιουλέν, να καταλήξει… αλεξικέραυνο. Δηλαδή, να προσελκύσει κινδύνους!
