Με ένα απόφθεγμα του Πλάτωνα για το ότι “Η παιδεία είναι ο δεύτερος ήλιος των ανθρώπων”, επέλεξε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης να ξεκινήσει την ομιλία του στη συζήτηση επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, στην Ολομέλεια της Βουλής. Από βήματος ο πρωθυπουργός μίλησε για τολμηρή και συνεκτική δέσμη μεταρρυθμίσεων και ανέφερε τον σχεδιασμό, την αξιολόγηση και την ευελιξία ως το τρίπτυχο στο οποίο συμπυκνώνονται το περιεχόμενο και οι στόχοι των διατάξεων τού υπό ψήφιση νομοσχεδίου. Υπογράμμισε πως η κυβέρνηση “σηκώνει το γάντι στις προκλήσεις των καιρών” καθώς και πως “η εκπαίδευση παίρνει το χαρακτήρα τής πιο σημαντικής επένδυσης”.
Στη συνέχεια απαρίθμησε τρεις μεγάλες τομές που οδηγούν τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια στη νέα εποχή.
Συγκεκριμένα ότι:
- Η χώρα αποκτά Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ένα όργανο που έρχεται να αντικαταστήσει την παλαιά ΑΔΙΠ με διευρυμένες και ενισχυμένες αρμοδιότητες. Κεντρική αποστολή του νέου θεσμού είναι η συνεχής αξιολόγηση των ανωτάτων ιδρυμάτων με κριτήρια τα οποία θα προτάσσουν τον κοινωνικό, αλλά και τον παραγωγικό ρόλο του πανεπιστημίου
- Η αξιολόγηση των πανεπιστημίων συνδέεται με τη χρηματοδότησή τους. Το κράτος θα εξακολουθεί να εγγυάται τη βιωσιμότητα όλων των σχολών: H ετήσια επιχορήγηση των πανεπιστημίων θα καταρτίζεται κατά 80% βάσει αντικειμενικών δεδομένων, όπως ο αριθμός των φοιτητών, το κόστος σπουδών ανά σπουδαστή και η γεωγραφική θέση του κάθε ιδρύματος. Όμως, σε ποσοστό 20% θα καθορίζεται από δείκτες, που θα επιλέγουν τα ίδια: η ποιότητα της διδασκαλίας, η πρωτοτυπία της επιστημονικής έρευνας και η δυναμική εξωστρέφεια. Όλα αυτά θα αποτελούν, έτσι, κίνητρα για μεγαλύτερη κρατική χρηματοδότηση
- Η απελευθέρωση της έρευνας και της καινοτομίας. Οι νέες ρυθμίσεις απαλλάσσουν τους επιστημονικούς υπεύθυνους των ερευνών από τα διαδικαστικά βάρη. Η λειτουργία των ΕΛΚΕ γίνεται απλούστερη και πιο γρήγορη. Περισσότερο διαφανής και λιγότερο γραφειοκρατική
Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο:
Το ακαδημαϊκό και ερευνητικό προσωπικό των ανωτάτων ιδρυμάτων αποκτά κίνητρα ώστε να βελτιώνει το επιστημονικό του έργο, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα και τη δική του θέση.
Οι φοιτητές αποκτούν πρόσβαση σε προγράμματα σπουδών σύγχρονα και από καθηγητές αυξημένων προσόντων, ενώ οι υποψήφιοι σπουδαστές θα διευκολύνονται, καθώς η αξιολόγηση θα παρέχει σε αυτούς και τις οικογένειές τους σαφή εικόνα του επιπέδου σπουδών της σχολής που θα επιλέξουν.
Τα ίδια τα πανεπιστήμια αποκτούν, πλέον, την δυνατότητα να καθορίζουν μόνα τους την πορεία τους, διαχειριζόμενα ανάλογα και τους πόρους τους. “Έτσι αντιλαμβάνομαι το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων. Οι μεταρρυθμίσεις για τις οποίες μιλάμε σήμερα δεν θα στοιχήσουν ούτε ένα ευρώ στα δημόσια ταμεία. Οι μεγάλες αλλαγές συχνά δεν είναι ζήτημα χρημάτων αλλά απόφασης”, τόνισε.
“Το νομοσχέδιο για την Παιδεία αποτελεί μία τολμηρή και συνεκτική δέσμη μεταρρυθμίσεων που απελευθερώνουν την ανώτατη εκπαίδευση από τον ασφυκτικό έλεγχο του υπουργείου”, είπε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ξεκινώντας την ομιλία του στην Βουλή για την Παιδεία.
“Δέσμη μεταρρυθμίσεων που καθιερώνουν την αξιολόγηση στα πανεπιστήμια, συνδέοντας τη χρηματοδότησή τους με την παραγωγή επιστημονικού έργου, και ενισχύουν την έρευνα, αίροντας τις αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας. Το τρίπτυχο “σχεδιασμός-αξιολόγηση-ευελιξία” συμπυκνώνει το περιεχόμενο και τους στόχους των νέων διατάξεων που εισηγείται σήμερα η κυβερνητική πλειοψηφία. Το πνεύμα τους, όμως, είναι πολύ ευρύτερο, καθολικό. Η Παιδεία αποτελεί εθνικό πεδίο”, είπε ο κ. Μητσοτάκης.
“Στην αρχή 3ης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η εκπαίδευση παίρνει το χαρακτήρα της πιο σημαντικής εκπαίδευσης για κάθε τόπο. Η Ελλάδα δυστυχώς εισέρχεται σε αυτόν τον πόλεμο της γνώσης απογυμνωμένη. Πέρσι χωρίς καμία αξιολόγηση αναδιατάχθηκε ο ακαδημαϊκός χάρτης της χώρας”, σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι “Το δημόσιο πανεπιστήμιο αντιστέκεται και παράγει. Παρά το μεθοδικό ξήλωμα της μεταρρύθμισης του 2014, οι “εργάτες” του επιμένουν να προκόβουν. Οι νησίδες προόδου και αριστείας είναι εδώ. Έχω βαθιά πίστη στον ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο το οποίο θα μπορέσει να ανοίξει πραγματικά τα φτερά του, μόνο αν του δοθούν οι δυνατότητες να αποφασίζει το ίδιο για το ταξίδι του στη γνώση και στην έρευνα, κάτι που επιχειρεί να κάνει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Είναι μια πρόταση ελευθερίας και ευθύνης για τα δημόσια πανεπιστήμια”.
Πως θα λειτουργεί η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης
“Η χώρα αποκτά Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης. Ένα όργανο που έρχεται να αντικαταστήσει την παλαιά ΑΔΙΠ με διευρυμένες, με ενισχυμένες αρμοδιότητες.Να αποτελέσει θεσμικό αντίβαρο στις όποιες παρεμβάσεις εκάστοτε κυβέρνησης, εκάστοτε υπουργού. Κεντρικότερη αποστολή της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι η συνεχής αξιολόγηση των ανωτάτων ιδρυμάτων με κριτήρια τα οποία θα προτάσσουν τον παραγωγικό ρόλο αλλά και την κοινωνική διάσταση των πανεπιστημίων”, είπε ο πρωθυπουργός.
Πρόσθεσε ακόμα ότι: “Κάνουμε και το επόμενο βήμα να συνδέσουμε την αξιολόγηση των πανεπιστημίων με τη χρηματοδότησή τους. Το κράτος εξακολουθεί να εγγυάται τη βιωσιμότητα των σχολών. H ετήσια επιχορήγηση θα καταρτίζεται κατά 80% βάσει αντικειμενικών δεδομένων, αριθμός των φοιτητών, κόστος σπουδών, γεωγραφική θέση του κάθε ιδρύματος. Όμως, σε ποσοστό 20% θα καθορίζεται από δείκτες, που θα επιλέγουν τα ίδια: η ποιότητα της διδασκαλίας, η πρωτοτυπία της επιστημονικής έρευνας και η δυναμική εξωστρέφεια. Όλα αυτά θα αποτελούν, έτσι, κίνητρα για μεγαλύτερη κρατική χρηματοδότηση”.
