ΑκΟμη καΙ ὅταν τὸ γένος μας ἦταν βουλιαγμένο στὴν πολυφίλητη γιὰ κάποιους ἀγκαλιὰ τῶν Ὀθωμανῶν ὑπῆρχαν ἀναστήματα ποὺ ὕψωναν φωνὴ, ὅταν θιγόταν ἡ ἐθνικὴ μας τιμὴ. Ὁ πολυϋβριζόμενος ἀπὸ πολλοὺς σήμερα Ἀδ. Κοραῆς σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς περίφημες ἐπιστολὲς του πρὸς τὸν «πρωτοψάλτην» τῆς Σμύρνης, γραμμένη στὶς 27 Νοεμβρίου 1796 καταγγέλλει κάποιον Γερμανό ἑλληνιστὴ ποὺ ἐκφράστηκε ὀνειδιστικὰ γιὰ τοὺς σύγχρονους Ἕλληνες καὶ τὸν ὁποῖον προτίθεται νὰ περιποιηθεῖ κατάλληλα ὁ Ἕλληνας σοφὸς μὲ μιὰ καινούρια συγγραφὴ του. Ἄς ἀπολαύσουν οἱ ἀναγνῶστες φρόνημα ἑλληνικὸ ἀπὸ τὸν ξενιτεμένο σοφό:
«Καταγίνομαι κατὰ τὸ παρόν εἰς ἕνα ἕβδομον, καὶ αὐτὸ ἑλληνογαλλικὸν, τὸ ὁποῖον ἐλπίζω νὰ τελειώσω μετὰ τρεῖς ἤ τέσσερας μῆνας. Εἰς τοῦτο τὸ ἕβδομον σύγγραμμα ἔχω σκοπὸν νὰ τρίψω (ἀλλὰ νὰ τρίψω ἰσχυρὰ) τὸ ἀναιδὲς πρόσωπον τοῦ Γερμανοῦ σοφιστοῦ τοῦ Παυίου διὰ τὰς φρικώδεις συκοφαντίας, ὅσας ἐξέρασε κατὰ τοῦ δυστυχοῦς γένους τῶν Γραικῶν, καὶ νὰ τὸν πληροφορήσω ὅτι εἰς τὸ τέλος τοῦ δεκάτου ὀγδόου αἰῶνος, μετὰ μίαν δεινὴν αἰχμαλωσίαν τεσσάρων σχεδὸν ἑκατονταετηρίδων, εὑρίσκονται ἀκόμη μεταξύ τῶν Γραικῶν ἄνθρωποι ἱκανοὶ νὰ συγγράψωσι καθὼς καὶ οἱ Εὐρωπαῖοι καὶ νὰ ἀνασκευάσωσι τὰς φλυαρίας ἑνὸς τερατολόγου σοφιστοῦ. Φοβούμενος μὴν ἀποθάνω πρὶν τελειώσω αὐτὸ τὸ σύγγραμμα, καὶ νὰ ἐκδικήσω τὸ γένος μου (ταύτην τὴν ὥραν, φίλε μου, ρέουσι τὰ δάκρυὰ μου ποταμηδὸν ἀπὸ τὴν ἀγανάκτησιν καὶ τὸν διακαῆ πόθον τῆς ἐκδικήσεως), ἔγραψα ἕνα μικρὸν ὑπομνημάτιον, καὶ ἔκαμα νὰ τὸ τυπώσωσι μὲ τὸ ὅνομὰ μου εἰς μίαν φιλολογικὴν ἐφημερίδα ἤ γαζέταν. Εἰς αὐτὸ τὸ ὑπομνημάτιον παριστάνω (=ὑποδεικνύω) εἰς τὴν σοφολογιότητὰ του ὅτι δὲν ἐκατάλαβε μίαν ρῆσιν τοῦ Δεινάρχου τοῦ Ρήτορος (ἐπειδὴ αὐτὸς κομπάζει νὰ ἠξεύρῃ εἰς ἄκρον τὴν ἑλληνικὴν διάλεκτον) καὶ ὅτι ἔκλεψεν ἀναισχύντως μίαν παρατήρησιν φιλολογικὴν τοῦ σοφοῦ Ρεϊσκίου καὶ τὴν ἐπρόβαλλεν ὡς γέννημα τοῦ νοὸς του. Ἀλλ’ αὐτὰ δὲν εἶναι πάρεξ ἕνας μικρὸς κόλαφος˙ τὸ μεγάλο ράπισμα θέλει τὸ λάβει εἰς τὸ ἕβδομον σύγγραμμα, διότι εἰς αὐτὸ θέλει τὸν λαλήσω καθαρῶς (=τὸν ξεφωνίσω ἀνοικτὰ) περὶ τῶν ὅσων εἶπε κατὰ τῶν Γραικῶν, καὶ θέλει τὸν ἀποδείξω ὅτι εἶναι ἀναιδὴς καὶ συκοφάντης» (Ἀδαμαντίου Κοραῆ: «Ἐπιστολαὶ πρὸς τὸν Πρωτοψάλτην». Σύλλογος πρὸς Διάδοσιν Ὠφελίμων βιβλίων, ἐν Ἀθήναις 1914, σσ. 86-87).
Ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς μακρᾶς –γιὰ τὰ τότε δεδομενα ζωῆς του– ὑπῆρξε ὁ ἄγρυπνος φύλακας τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων καὶ τῆς ἑλληνικῆς ἀξιοπρέπειας. Ὅταν τότε γαλλικὸ λεξικὸ ἀπέδωσε τὴ λέξη «Γκρέκ» ὄχι μόνο μὲ τὴ σημασία τοῦ Ἕλληνα ἀλλὰ καὶ τοῦ κλέφτη –ἄν ἐνθυμοῦμαι καλὰ τοῦ χαρτοκλέφτη– ξεσήκωσε τὸν πνευματικὸ κόσμο τῆς Γαλλίας καὶ πέτυχε νὰ ἀπαλειφθεῖ ἡ σημασιοδότηση αὐτὴ. Ἄν συγκρίνουμε τὴν τότε στάση τοῦ ἀσθενικοῦ κατὰ τὸ σῶμα Κοραῆ μὲ τὴ στάση τῶν ἀνώτατων πνευματικῶν ἱδρυμάτων τῆς χῶρας σὲ μιὰ ἐποχὴ ποὺ σπιλώνεται ἡ ὑπόληψη τοῦ Ἕλληνα καὶ διαστρεβλώνεται ἀσύστολα ἡ ἱστορία του, θὰ καταλήξουμε σὲ σκέψεις τόσο μαῦρες σὰν τὰ πέπλα ποὺ φορᾶνε (μᾶλλον φοροῦσαν) οἱ χῆρες. Ὁ Κοραῆς μὲ τὸ τεράστιο πνευματικὸ κῦρος του εἶχε κινητοποιήσει ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος ὅλο σχεδὸν τὸν πνευματικὸ κόσμο Εὐρὼπης καὶ Ἀμερικῆς καὶ γινόταν ἀμείλικτο μαστίγιο γιὰ κάθε ἀναιδῆ ποὺ στρεφόταν κατὰ τῶν συγχρόνων του Ἑλλήνων.
www.sarantoskargakos.gr
