Μια ξεχασμένη επέτειος

Είμαστε βέβαιοι, πως οι πρώτοι που θα ήθελαν να ξεχαστεί η χθεσινή μέρα, αν ήταν δυνατό να διαγραφεί και από το ημερολόγιο, θα ήταν οι «σύντροφοι» του εναπομείναντος ΠΑΣΟΚ.

Γιατί, σαν χθες, στις 18 Οκτωβρίου 1981, το ΠΑΣΟΚ, μ` ένα σαρωτικό 48%, κατακτούσε, για πρώτη φορά, την εξουσία. Επρόκειτο για μια τομή στη, μέχρι τότε, πολιτική ιστορία της χώρας, καθώς το νεοπαγές Κίνημα, ναι μεν είχε αναγνωριστεί ως ο «καθολικός διάδοχος» της Κεντρώας-Φιλελεύθερης «κληρονομιάς», αλλά, ταυτόχρονα, την υπερέβαινε, καθώς η ιδεολογική του διακήρυξη (η «3η Σεπτέμβρη»), οι προγραμματικές του θέσεις και ο καθημερινός του λόγος, το κατέτασσαν σε αυτό που, προσφυώς, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε αποκαλέσει «Αριστερά της Αριστεράς». Εννοούσε, ο γενάρχης της συντηρητικής παράταξης και, σε μεγάλο βαθμό, είχε δίκιο, πως ο ριζοσπαστισμός, που εξέπεμπε το ΠΑΣΟΚ, υπερέβαινε κατά πολύ, την «αστικοδημοκρατική» ιδεολογική παράδοση του παλιού Κέντρου, εξ ου και η απόφαση του ιδρυτή του Κινήματος, να «αποποιηθεί» την «πατρική κληρονομιά» και να δημιουργήσει κάτι ολότελα καινούργιο. Η θεμελιώδης τομή, που επέφερε η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, στην πολιτική μας «γεωγραφία» ήταν πως, για πρώτη φορά, δημιουργήθηκε ένα κόμμα, που είχε ως προμετωπίδα, τις αρχές του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, καταλύοντας ένα κενό και το οποίο κατάφερε, όχι μόνο να εδραιωθεί, όχι μόνο να αναδειχθεί σε πλειοψηφικό κόμμα, αλλά και να καταστεί «ηγεμονική» δύναμη, για περισσότερο από 20 χρόνια. Να σημειώσουμε, ότι στο παρελθόν, στις ταραγμένες δεκαετίες του `40 και του `50, προσωπικότητες της εμβέλειας του Αλέξανδρου Σβώλου, του Ηλία Τσιριμώκου και του Στρατή Σωμερίτη, απέτυχαν σε ανάλογες προσπάθειες. Αλλά και στο επίπεδο της κεντρώας παράδοσης, το ΠΑΣΟΚ έσπασε το σύνδρομο της «σύντομης παρένθεσης», που είχαν δημιουργήσει τα βραχύβια «διαλείμματα» των κυβερνήσεων ΕΠΕΚ και Ενωσης Κέντρου.

Βεβαίως, στην πορεία, αναπτύχθηκαν εκφυλιστικά φαινόμενα, για να φτάσουμε ως τη σημερινή κατάντια, επιβεβαιώνοντας το αξίωμα, ότι η μακρόχρονη κατοχή της εξουσίας, οδηγεί, εκ των πραγμάτων, σε φθορά και διαφθορά. Όμως, μένουν, κυρίως από τα πρώτα χρόνια, τρεις θετικές παρακαταθήκες:

Η βεβαιωμένη, αύξηση του εισοδήματος, αστικού και αγροτικού. Η οργανική ένταξη του, κυνηγημένου, ΕΑΜικού κόσμου, στην κοινωνική και πολιτική, με δυνατότητα πρόσβασης και στο δημόσιο. Η έμπρακτη ανάδειξη της εθνικής ανεξαρτησίας, με την άσκηση μιας, σε βάθος, πολυδιάστατης και ενεργητικής, εξωτερικής πολιτικής, σε συστατικό στοιχείο ενός ριζοσπαστικού, με σοσιαλιστικό-αριστερό πρόσημο, πολιτικού σχεδίου.